Þjóðlíf - 01.05.1987, Blaðsíða 67

VIÐSKIPTI O G FJÁRMÁL
Hver er Ivan Boesky?
í UMFJÖLLUN bandarískra blaða og
tímarita kemur í Ijós að Ivan Boesky hefur
verið afskaplega óvinsæll karakter eigin-
lega hvar sem hann hefur komið. Stéttarfél-
agar hans segja eitthvað á þessa leið um
hann: „Hann var alltaf að láta alla dást að
sér með því að tala um hinar geysilegu
rannsóknir sínar og hlutabréfagreiningar,
og svo þegar allt kemur til alls græddi hann
fé með mjög gamaldags hætti: Hann stal
þeim!“ Annar segir: „Eg hef það á tilfinn-
ingunni að Boesky hefði ekki getað grætt
peninga nema með því að fá innanbúðar-
upplýsingar.“
Það er auðvelt að verða vitur eftir á.
Faðir Boeskys var rússneskur innflytjandi
sem eignaðist veitingahús í Detroit. Boesky
stundaði nám í a.m.k. þremur háskólum án
þess að útskrifast, en eftir langa mæðu
útskrifaðist hann þó úr Detroit College of
Law. Margar lögfræðistofur höfnuðu um-
sókn hans. Hann var vel giftur, í fjárhags-
legum skilningi. Kona hans, Seema Silber-
stein, var dóttir auðugs fasteignabraskara í
Detroit, sem að sögn fyrirleit Boesky. Og
eftir að Boesky hóf störf við spákaup-
mennsku, tókst honum ekki að brjótast inn
í klíkuna í Wall Street.
Á þessum nótum hafa frásagnir banda-
rískra fjölmiðla af efnahags- og svindlundr-
inu Ivan F. Boesky verið. Það er litið svo á
að menn af hans sauðahúsi séu að skemma
bandarískt fjármálalíf og Boesky hefur orð-
ið persónugervingur hneykslisins - senni-
lega vegna þess að fáir hafa auðgast eins
mikið og eins hratt á Wall Street og hann.
AUÐÆFI BOESKYS eru talin nema um
átta milljörðum króna. Þar af hefur honum
verið gert að greiða fjóra milljarða í sektir
til ríkisins. í kauphöllinni hefur hann auðg-
ast á örfáum árum. Og það er sú staðreynd
sem er hin raunverulega undirrót óánægju
manna í Bandaríkjunum. Það að hægt skuli
vera að græða milljarða á spákaupmennsku
meðan atvinnurekstur berst í bökkum.
Hvaðan koma þessir peningar, spyrja
menn. Hver borgar brúsann? Með þessum
fréttum er grafið undan trausti manna á
bandaríska fjármálakerfinu, segja frétta-
skýrendur. Það virðist vera orðið aukaatr-
iði að byggja upp fyrirtæki, stunda atvinnu-
rekstur, fá góðar hugmyndir, sýna aðhald í
rekstri o.s.frv. Gróðinn af kannski margra
ára puði er ekki nema brot af gróða þeim
sem unnt er að hala inn á einu ári í
kauphöllinni, oft á ári, ef maður þekkir
mann sem þekkir mann.
Fjölmörgum spurningum er ósvarað í
þessu máli. Nefna má þá spurningu, hvað
það komi í rauninni ríkisvaldinu við þótt
einkafyrirtæki brjóti trúnað hvert á öðru.
Eða hvernig menn ímyndi sér að unnt sé að
vernda þann trúnað þannig að við verði
unað Á ekki allt eins að leyfa mönnum að
kaupa upplýsingar? Þessum spurningum og
mörgum fleiri er enn ósvarað, og ekkert
útlit er fyrir því að Wall Street taki þær upp
í bráð.
Levine krafði hann um greiðslu á hundrað
milljónum sem Boesky hafði samþykkt að
greiða Levine fyrir upplýsingar. Hvort sem
það er rétt eða ekki, fóru nú að berast
upplýsingar um meiriháttar innaðbúðarvið-
skipti. Mennirnir tveir hittust fyrst meðan
yfir stóð mikið yfirtökustríð milli tveggja
fyrirtækja í febrúar 1985. Um vorið það
sama ár hafði tekist með þeim samkomulag.
Levine átti að fá 5% af gróðanum ef Boesky
keypti hlutabréf fyrir ábendingu frá honum.
Levine fengi aðeins 1% ef innanbúðarupp-
lýsingarnar gerðu ekki meira en aðstoða
Boesky í spá sem hann hafði þegar afráðið
að taka. Stundum tókst Boesky að græða
allt upp í 160 milljónir króna á nokkrum
dögum með því að kaupa og selja sam-
kvæmt ábendingum frá Levine.
ÁFALL í WALL STREET. Wail Street
varð fyrir miklu áfalli. Fall Ivans Boesky
hafði þau áhrif að nú gætir óróleika og
vantrausts og menn hafa á tilfinningunni að
ástandið geti aldrei orðið eins og fyrir Bo-
esky-hneykslið. Þann 19. nóvember í fyrra
var gert uppskátt að Boesky hefði játað á sig
sakir um að hafa stundað ólögleg viðskipti á
Wall Street. Hlutabréf í kauphöllinni féllu
samstundis að meðaltali um 55 stig, sem er
það mesta síðan í kauphallarhruninu mikla
árið 1929. Fjöldi spákaupmanna og fjár-
málafyrirtækja fór á hausinn þann daginn.
■ Eftir Björn Jónasson
■van Boesky.
bessi lögmannastofa tengdist Boesky náið
°8 Pitt tók að sér mál hans. „Fried Frank
verður snöggur að losa ykkur við SEC,“ er
Sc,gt að Levine hafi sagt við einn Leu-banka-
manninn. Levine reyndist hafa rétt fyrir sér,
J-'t ekki alveg á þann veg sem hann hafði
u,st við. Pitt gerði samning fyrir hönd
'tnkans, bankinn slapp og bankamenn lýstu
PVl yfir við yfirheyrslur að Levine væri
Sv,ndlari. 12. maí 1986 var Levine hand-
*ekinn.
FjÁRMÁLASKANDALLINN. Levine
myndist afar kænn. Hann hafði klifrað upp
a,l Street stigann upp í starf í samruna-
e!*d Drexel fjármálafyrirtækisins, sem
Ve,tti honum fjörutíu milljónir króna í árs-
eJsjur. Þegar hann var kominn undir hæl
, _ reiknaði hann einfaldlega út hvað
æmi sér best og tók ákvörðun í framhaldi
?. Því. Hann gaf SEC samviskusamlega upp-
ysingar um fjöldan allan af ungum mönnum
s staðar á Wall Street sem höfðu selt
°num upplýsingar. Einn rannsóknarmanna
imfa eftir sér í blaðaviðtali að „menn eins
ug Levine er kraftaverk sem birtist okkur
‘nu sinni á þúsund ára fresti. Hann getur
kt haldið kjafti, og hann er tilbúinn að
SegJa til vina sinna."
Levine leyfði SEC að taka upp einkasam-
þ ur eftir að hann hafði verið handtekinn.
á 'h ta*'^ ®oesLy hafi verið tekinn upp
and í einu slíku samtali, e.t.v. þegar
67