Þjóðlíf - 01.05.1987, Blaðsíða 21

ERLEN T
vopnaða árás norður á bóginn og ekki átt
síður en hinir hlut að illindunum á landa-
mærum. Stalín mun hafa gefið Kim sam-
þykki til innrásarinnar, sennilega vegna þess
að honum hefur skilist á ummælum banda-
rískra ráðamanna að þeim stæði nokkuð á
sama um Kóreu. Sú afstaða hefði raunar
verið í samræmi við tiltölulega mikið kæru-
leysi engilsaxnesku stórveldanna um Kóreu
allt frá „opnun“ landsins í lok 19. aldar.
Þrátt fyrir gífurlega eyðileggingu sem
stríðið olli, urðu bæði kóreönsku ríkin
furðufljótt vettvangur mikilla „efnahags-
undra“. Miklu um það olli að vegna skipt-
ingarinnar varð landið keppnisvettvangur
austurs og vesturs, þar sem hvor aðilinn um
sig reyndi að sýna fram á yfirburði síns
efnahagskerfis. Attu kóreönsku ríkin bæði
því tiltölulega auðvelt með að fá lán og
viðskiptafyrirgreiðslu, hvort um sig hjá sín-
um vinum. En konfúsíanskur hugsunarhátt-
ur landsmanna sem felur í sér mikla áherslu
á vinnusemi og hollustu við eigið samfélag
átti hér áreiðanlega verulegan hlut að máli.
Ákvörðunin um að halda næstu Ólympíu-
leika í Seúl er merki þeirrar virðingar er
Kórea nýtur vegna framfaranna þar í efna-
hags- og atvinnumálum, en fyrrgreind
keppni veldur þar og trúlega einhverju um.
Konfúsíanskur kommúnismi. í hvor-
ugu ríkinu getur stjórnarfarið taiist til fyrir-
myndar frá vestrænum sjónarhóli séð. í
stríðslokin var reynsla Kóreumanna af lýðr-
æði alls engin. í S-Kóreu var ráð fyrir því
gert, í orði kveðnu a.m.k., að landið yrði
lýðræðisríki að vestrænni fyrirmynd, en
Shingman Rhee og aðrir sem Bandaríkja-
menn settu þar til valda höfðu dvalist í
útlegð árum saman og voru í engum tengsl-
um við landsfólkið. Þegar þeim mistókst að
fá það til fylgis við sig var fljótt gripið til
ofbeldiskenndra stjórnaraðferða. „Efna-
hagsundrinu" hafa verið samfara mikil sam-
skipti við Vesturlönd, og þaðan hafa flætt
inn í landið vestrænar hugmyndir um lýðr-
æði og tjáningarfrelsi, sem áreiðanlega hafa
ýtt mjög undir andstöðuna, sem mest gætir
meðal stúdenta og menntamanna.
Frá N-Kóreu hefur miklu minna heyrst af
stjórnarandstöðu, meðfram kannski vegna
þess að ríkið er mjög lokað fyrir umheimin-
um svo að minnir á tíð Yi-konunganna fyrr-
um. Líka gæti þetta stafað af því að þeir sem
minnstan þokka höfðu á stjórn Kims, höfðu
flestir flúið suður, en flóttinn þangað
norðan úr landi var mikill fyrst eftir heims-
styrjöldina og á stríðsárunum 1950-‘53.
Einnig er á það að líta að landsmenn hafa
aldrei öðru kynnst en harðstjórn langt aftur
í tímann. Stjórn Kims kann mörgum að
virðast viðkunnanleg í samanburði við
stjórn Japana. Trúariðkun mun hafa verið
■ Konfúsíusarsi&ur er mjög útbreiddur í
báftum Kóreuríkjum, jafnvel meira í
norftrinu en su&rinu. Megináherslan er
lögft á hollustu vift fjölskyldu og leift-
foga - sta&reynd sem Kim í nor&ri nýtir
sér til fullnustu.
1939-40 biðu skæruliðar þeir sem hér um
ræðir hrakfarir miklar fyrir Japönum og
flúðu þá Kim-Il-Sung hinn nýi og fleiri kóre-
anskir skæruliðar yfir landamærin til Sovét-
ríkjanna. Kim kvað síðan hafa dvalist í sov-
ésku Mið-Asíu við heræfingar, tekið þátt í
bardögum á Stalíngrad-vígstöðvunum í jan-
úar 1943 og getið sér þar gott orð og verið
gerður að majór í sovéska hernum. Þegar
svo Rússar hernámu norðurhluta Kóreu í
stríðslokin, var Kim í för með þeim og varð
tneð þeirra stuðningi æðsti maður í því kom-
múníska ríki sem fljótlega var stofnað á
sovéska hernámssvæðinu.
Bandaríkjamenn vildu fyrst og fremst
hafa Japan út af fyrir sig að unnum sigri, en
töldu hyggilegast að ná einhverri fótfestu í
Kóreu yfirráðum sínum í Japan til trygging-
ar- Þetta leiddi til sundurskiptingar landsins,
°g kóreanskir sjálfstæðissinnar, svo sundr-
aðir sem þeir voru, urðu þar engin hindrun í
Vegi. Fjandskapur risaveldanna leiddi til
Þess að þau efldu til valda, hvort á sínum
Parti, þá aðila sem ólíklegastir voru til vin-
áttu við hitt risaveldið og skjólstæðinga
þess. Sú spenna sem þannig kom til leiddi til
Kóreustríðsins 1950-53. Hófst sá ófriður
með mikilli og greinilega vel undirbúinni
sókn norðlendinga, en að vísu má vera að
þeim hafi verið hægt um hönd að verða sér
uti Urn átyllu til þess tiltækis, því ráðamenn
sunnanmanna höfðu haft í hótunum um
21