Þjóðlíf - 01.05.1987, Blaðsíða 22

E R L E N T
útrýmt að mestu og kommúnisminn er ríkis-
hugsjón. Einnig þetta minnir á Yi-tímann,
en þá var mjög þrengt að öllum trúar-
brögðum öðrum en Konfúsíusarsið. Raunar
er sumra mál að norðurríkið sé í raun
konfúsíanskara en suðurríkið; embætt-
ismenn og starfsmenn hins alráða flokks
skipi hliðstæðan sess í ríkinu og aðallinn
áður. Athyglisvert er raunar hve kommún-
ismanum hefur orðið vel ágengt í löndum
mótuðum af Konfúsíusarsið (Kóreu, Kína,
Víetnam). Nú er svo að sjá að stefnt sé að
því að gera N-Kóreu að erfðaeinvaldsdæmi,
og er það auðvitað einnig í fullu samræmi
við fornar hefðir.
Hinn mikli árangur í efnahags-og atvinnu-
málum hefur vitaskuld ýtt undir þjóðar-
stoltið, bæði í norðri og suðri. í S-Kóreu er
þetta sett í samband við vaxandi veldi
Kyrrahafsríkja á þeim vettvangi og því hald-
ið fram að þetta sanni yfirburði A-Asíu
framyfir Vesturlönd. f því sambandi er því
haldið fram að Konfúsíusarsiður, þar sem
megináhersla er lögð á hollustu við fjöl-
skyldu og leiðtoga eigin samfélags, sé giftu-
drýgri en kristnin með sitt allsherjarbræðra-
lag og alþjóðahyggju. í norðurríkinu er
þjóðernishyggjunni samfara mikil leiðtoga-
dýrkun. Undirgefni Kims við Rússa heyrir
til löngu liðinni tíð og í deilum þeirra og
Kínverja hefur hann í stórum dráttum farið
bil beggja. f sumum norðurkóreönskum
sagnfræðiritum er þess að litlu eða engu
getið að Rússar ráku Japani úr norðurhluta
landsins, og sama er að segja um stuðning
Kínverja við N-Kóreu í Kóreustríðinu. Upp-
haflega hefur fyrirmynd Kims að
leiðtogadýrkuninni trúlega verið Stalíns-
dýrkunin í Sovétríkjunum, en öðrum þræði
am.k. hefur þessi dýrkun orðið pólitískt
bragð til þess að leggja áherslu á algert
sjálfstæði landsins gagnvart öllum utanað-
komandi aðilum. Það kann að hafa veruleg
sálræn áhrif á þjóð sem lengstum hefur verið
undir aðra gefin. Með þessu gerir Kim mun
á sér og Yi-konungunum, sem voru und-
irmenn Kínakeisara, og S-Kóreu sem er all-
háð Bandaríkjunum og Japan vegna náinna
efnahagslegra tengsla og bandarískrar her-
setu. Liður í þessum áróðri er að reynt er að
upphefja Kim sem hugmyndafræðing á
heimsmælikvarða og í því sambandi er talað
um „kimilsúngisma" sem nýtt stig í þróunar-
sögu marxismans.
Fjandskapur ríkjanna. Ekki blæs byr-
lega fyrir endursameiningunni, enda vill
hvorugur aðilinn sameiningu nema með
eigin skilyrðum. Fjandskapurinn milli ríkj-
anna er orðinn rótgróinn og úr grasi vaxnar
kynslóðir sem aldrei hafa þekkt sameinaða
Kóreu. Ríkin hafa þróast sitt í hvora áttina
hvað efnahagskerfi og ríkishugsjónir snertir.
Þar að auki er ólíklegt að stórveldin kæri sig
um sameiningu. Sameinuð Kórea gæti,
vegna mikils efnahagsmáttar, orðið töluvert
öflugri gagnvart grannríkjunum en landið er
í sínu núverandi sundurskiptingarástandi,
og erfitt er að reikna út hvaða stefnu slíkt
■ Ólympíuleikvangurinn í Seúl.
ríki tæki í utanríkismálum. Þó herma kunn-
ugir menn á þessum vettvangi að Kínverjar,
sem leikur hugur á að komast í verslunar-
sambönd við S-Kóreu, reyni nú í þeim til-
gangi að draga úr óvináttunni milli kóre-
önsku ríkjanna, en svæsinn andkommún-
ismi S-Kóreu hefur hingað til komið í veg
fyrir eðlileg viðskipti hennar við kommúnísk
ríki yfirleitt. Þessi viðleitni Kínverja kann
að hafa borið einhvern árangur, því að sagt
er að N-Kóreumenn hafi upp á síðkastið
orðið eitthvað mildari í orðum um landa
sína í suðri. Fjandskapurinn milli N-Kóreu
og Bandaríkjanna hefur orðið verslun fyrr-
nefnda ríkisins við vestræna heiminn mjög
til hindrunar, þannig að það er upp á Sovét-
ríkin og Kína komið hvað tækniaðstoð og
verslun snertir. Það ástand er Kim og hans
mönnum, svo miklir sjálfstæðissinnar sem
þeir vilja vera, þyrnir í augum. Á því ástandi
gæti orðið breyting með batnandi sam-
skiptum við suðurríkið. Minnkandi fjand-
skapur og aukin samskipti milli kóreönsku
ríkjanna í náinni framtíð eru því ekki óhugs-
andi, þótt endursameining virðist langt
undan.
■ Eftir Dag Þorleifsson
' ■ Frá mótmælum í S-Kóreu.
■ Málverk frá norórinu er á aó sýna
fögnuó íbúa frelsaóra svæóa í suórinu
yfir leiótoga sínum.
22