Þjóðlíf - 01.01.1991, Qupperneq 54

Frestun dauðans
UMSJÓN: HÁLFDAN
ÓMAR
HÁLFDANARSON OG
ÞURÍÐUR
ÞORBJARNARDÓTTIR
Kókaín
veldur
heila-
skemmdum
Nú þykir sannað að kókaín-
neysla getur valdið heila-
skemmdum.
Það sem hér fer á eftir ætti
að vera þeim sem neytt hafa
kókaíns áhyggjuefni og jafn-
framt fæla þá frá neyslu sem
saklausir eru af því óráði en
hafa gælt við tilhugsunina.
T augalífeðlisfræðingurinn
Alvaro Pascual-Leone hefur
skýrt frá því að heili kókaín-
fíkla rýrni við langvarandi
neyslu. Rýrnunin greinist á
sérstökum tölvusneiðmynd-
um. Þegar myndir af heilabúi
fíklanna eru bornar saman við
sneiðmyndir af fólki sem ekki
hefur neytt efnisins kemur í
ljós verulegur munur. Heili
fíklanna líkist einna helst
þornaðri og samanskroppinni
valhnetu í skel sinni. Tauga-
virkni í heila fíklanna er enn-
fremur talsvert minni en í
óskemmdu fólki og kókaín-
neytendur fá oft ýmiss konar
köst sem rekja má til heila-
skemmda.
Það eru ekki ný sannindi að
eitt sinn skal hver deyja. Það
eru hins vegar ný tíðindi að
svo virðist sem unnt sé að slá
á frest komu mannsins með
ljáinn.
Niðurstöður rannsóknar
sem var gerð við háskóla í
Kaliforníu í Bandaríkjunum
bendir til að þessi sé raunin.
Rannsóknin beindist að
Bandaríkjamönnum af kín-
verskum uppruna. Fylgst var
með dauðsföllum meðal þeirra
á árabilinu 1960—1984 og þá
kom í ljós afar skýr fækkun
dauðsfalla á tilteknum tíma
ársins, nánar tiltekið í vikunni
fyrir uppskerutunglið. Þá er
haldin hátíð sem er helsta sam-
verustund hverrar kínverskrar
fjölskyldu. Jafnframt kom
fram greinileg fjölgun dauðs-
falla strax að afstaðinni hátíð-
inni. Það styrkir enn frekar þá
kenningu að dauðanum sé ein-
faldlega slegið á frest þegar
mikið liggur við. Þessa varð
einkum vart hjá rosknum, kín-
verskum konum sem bera hit-
ann og þungann af undirbún-
ingi hátíðarinnar.
Til samanburðar var fylgst
með hópi Kaliforníubúa sem
ekki tengdust þessari hátíð
neinum tilfinningaböndum.
Meðal þeirra greindist engin
sveifla í dauðsföllum.
Syndir mæðranna koma niður á dætrunum
Konur sem neyta fituríkrar
fæðu meðan þær ganga með
meyfóstur sín auka hugsan-
lega líkur á því að dætur
þeirra fái síðar krabbamein.
Rannsóknir við Ríkishá-
skólann í Michican í Banda-
ríkjunum hafa leitt í ljós að
þetta á að minnsta kosti við
um mýs. Rannsóknirnar
voru gerðar á tveimur hóp-
um músa sem fengu misjafn-
lega fituríka fæðu og jafn-
framt var fylgst með af-
kvæmum þeirra. Dætur
þeirra músa sem átu matinn
þar sem ríflega var stungin
tólgin fengu krabbamein
fimm sinnum oftar en þær
mýs sem aldar voru af mæðr-
um sem fengu fitusnauðan
mat. Fiturík fæða móður á
meðgöngu virðist raska eðli-
legri þroskun undirstúku hjá
meyfóstrum og líklegt þykir
að eftir fæðingu losi gölluð
undirstúkan frá sér hormón
sem stuðlar að tilteknum
krabbameinsafbrigðum í
æxlunarkerfi þeirra.
54 ÞJÓÐLÍF