Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 27

LÆKNAblaðið 2014/100 155
Í T i l E F n i 1 0 0 Á R a Ó S l i T i n n a R Ú T G Á F U l æ k n a b l a ð S i n S
Námið í deildinni einkenndist áfram af miklum utanbókar-
lærdómi og lestri stórra fræðibóka sem víðast annars staðar voru
notaðar sem uppflettirit. Frægust þessara bóka er Anatómía Grays
(1500 bls.) sem menn lásu og lærðu utanbókar undir leiðsögn Jóns
Steffensens. Ólafur Ólafsson læknir segir: „Augljóst var að draga
mátti úr kennslu í líffærafræði. Meðal ríkja sem héldu áfram meira
og minna gagnlausri þriggja ára ítroðslu í líffærafræði voru aust-
antjaldsþjóðirnar.“
Sama máli gegndi um aðrar stórar fræðibækur sem ætlast var
til að stúdentar kynnu utanað.
Þegar Læknaneminn er lesinn og þá helst viðtöl við kennara og
læknanema um málefni deildarinnar kemur fram mikil gagnrýni
á klínísku kennsluna. Mönnum finnst hún sitja á hakanum en
áhersla sé lögð á lesinn texta. Margir kvarta undan skorti á vís-
indalegum rannsókum sem standi undir nafni.
Þorkell Jóhannesson (f. 1929) prófessor: „Ég dreg hins vegar
ekki dul á að mér finnst þessi skóli bera verulegan keim af mennta-
skóla þar sem vísindi eiga allt að því undarlega erfitt uppdráttar.“
Jóhann Sæmundsson (f. 1905): „Námsskilyrði hér heima eru um
margt miklu ófullkomnari en erlendi. Í fyrsta lagi meira kennara-
val. Erlendir háskólar eiga ýmis hjálpargögn sem okkur vanhagar
mjög um, svo sem kvikmyndir og myndasöfn.
Íslenskir kandídatar eru mjög misjafnir og það eru hinir er-
lendu engu að síður. Ég fæ ekki betur séð en ísl. Læknakandídatar
standi erlendum kollegum nokkurn veginn jafnfætis upp og ofan
að bóklegri þekkingu. En okkar kandidatar hafa séð minna vegna
fólksfæðar og smæðar sjúkrahúsanna.“
Haukur Kristjánsson (f. 1913) dósent: „Það þætti ærið fjar-
stæðukennt að læra til bílprófs án ökutækis. En kennsla í sumum
greinum læknisfræði við Háskóla Íslands hefur allt fram á síðustu
ár verið hliðstæð því.“
Páll Gíslason segir: „Það má vissulega margt að finna kennsl-
unni í læknisfræði og sérstaklega voru vísindalegar rannsóknir í
litlum hávegum hafðar og það þótti viðburður á þessum árum ef
íslenskur læknir vann doktorsverkefni.“
Grunnskipulag námsins er með svipuðum hætti fram eftir
öldinni. Stúdentar læra utanbókar þykka doðranta og eru þess á
milli á ærið misjöfnum klínískum kúrsusum á spítölunum og úti
í héraði. Menn kvarta stöðugt undan þessu skipulagi og krefjast
meiri og betri klínískrar kennslu en verða aldrei ánægðir með þær
umbætur sem gerðar eru.
Félag Læknanema
Félag læknanema er stofnað 6. mars 1933. Stofnendur voru 25 tals-
ins, fyrsti formaður var Ólafur Geirsson (f. 1909). Mesta áhuga-
mál stúdenta var alltaf verkleg kennsla í deildinni. Snemma bar
á óánægju með fyrirkomulag kúrsusa og ljúka allir upp einum
munni að það sé og hafi verið í alla staði fráleitt. Stúdentar stungu
uppá ýmsum leiðréttingum en en oftast var þessari umbótavið-
leitni ekki svarað eða hún athuguð niður í kjölinn þar til allir
sofnuðu yfirkomnir af leiðindum. Margir helstu forystumenn ís-
lenskra lækna voru formenn félagsins á námsárum sínum. Félagið
Læknanemar að kryfja, mynd úr Æviminningum Kristjáns Sveinssonar augnlæknis, (1982) eftir Gylfa Gröndal.