Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 35

LÆKNAblaðið 2014/100 163
Í T i l E F n i 1 0 0 Á R a Ó S l i T i n n a R Ú T G Á F U l æ k n a b l a ð S i n S
efnið var í upphafi á vegum Félags um forvarnarstarf læknanema
– síðar Ástráður. Gert er ráð fyrir undirbúningi undir það verkefni
með sérstöku námskeiði í stundaskrá. Verkefnið fór af stað árið
1999 að undirlagi Reynis Tómasar Geirssonar.
Inntökupróf
Inntaka í læknadeild hefur verið takmörkunum háð og oftast mjög
umdeild. Frá 1982 hafði verið notast við ákveðna tölu við fjölda-
takmörkun (numerus clausus). Fjöldinn sem ákveðinn var miðaði
við kennslugetu klínísku deildanna, einkum barnadeilda. Í upp-
hafi var numerus clausus-prófið tekið að vori eftir 1. ár en á seinni
hluta níunda áratugarins færðist það fram í desember. Það var
ekki óalgengt að um 200 manns sætu fyrirlestra fyrsta misserið en
síðan væri 30-40 læknanemum heimilað að hefja nám á vormisseri,
eftir þeim fjöldaviðmiðum sem í gildi voru hverju sinni. Það var
því augljóst að mikill fjöldi góðra námsmanna eyddi löngum tíma,
jafnvel árum, í það að reyna að komast í gegnum þetta nálarauga.
Eftir að prófið færðist yfir í desember dró úr þessari sóun á tíma
nemenda, en þó var námstími haustsins í rauninni sem fyrr ónýtur
því að nemendur gátu ekki nýtt sér haustmisserið til náms annars
staðar.
Í kringum 1998 fór umræðan um þessa sóun af stað á nýjan leik.
Skipuð var nefnd til að vinna úr því hvernig breyta mætti þessum
prófum. Sú nefnd var undir forystu Stefáns B. Sigurðssonar deild-
arforseta og þegar kom að framkvæmdum var Björg Þorleifsdóttir,
þá lektor í lífeðlisfræði, ráðin í hlutastarf við framkvæmd og um-
sjón stærri hluta prófsins (70% hluta) en Kristján Erlendsson hefur
séð um skipulagningu hins hlutans (30%). Tillögur um fram-
kvæmd prófsins lágu fyrir árið 2000 en framkvæmd var frestað
og fyrsta inntökuprófið var ekki haldið fyrr en í júnímánuði 2003.
Haft var víðtækt samstarf við skólameistara og kennara í fram-
haldsskólum. Áætlunin gekk út á það að minnst 70% af prófinu
yrðu byggð á námsefni framhaldsskólanna og voru námskeið
tekin út úr aðalnámsskrá framhaldsskóla frá 1999 og sett í reglur
læknadeildar um inntökupróf, sjá nánar; www.hi.is/laeknadeild/
inntokuprof. Prófið var sameiginlegt fyrir læknisfræði og sjúkra-
þjálfun. Auk áherslu á eðlisfræði, líffræði, efnafræði, ensku og
íslensku, sem og stærðfræði, sögu og félagsfræði (70% hluti),
voru þrír 10% hlutar um almenna þekkingu, yrta rökfærslu og
stuttar ritgerðarspurningar, þar sem nemendur ræddu siðferðileg
vandamál út frá sjónarhóli ímyndaðs heilbrigðisstarfsmanns. Upp-
bygging þessa prófs hefur svipað um margt til bandaríska MCAT
(Medical College Admission Test) prófsins.
Próf þetta hefur yfirleitt gengið mjög vel. Það að halda prófið í
júní og að niðurstöður liggi þá fyrir snemma í júlímánuði, hefur
gert nemendum sem ekki komast inn í deildina það haustið kleift
að velja sér aðrar námsbrautir þegar að hausti.
Reglum deildarinnar var aftur breytt árið 2013 í þeim tilgangi
að mæta væntanlegum breytingum á aðalnámsskrá framhalds-
skóla og að gera deildinni kleift að taka þátt í þróun nýs inntöku-
prófs sem Námsmatsstofnun vinnur að fyrir háskólastigið. Árið
2013 þreyttu um 380 nemendur inntökuprófið.
Valtímabil
Árið 2007 var tekið var upp sérstakt valtímabil í læknanámi á
vormisseri 6. árs. Til þess að skapa svigrúm fyrir það voru nám-
skeið í skurðlæknisfræði og lyflæknisfræði, sem verið höfðu á
4. og 6. ári, sameinuð og höfð í heild sinni á 4. ári. Fyrirlestrum
var fækkað um þriðjung og er svo að sjá að kunnátta nemenda
í þessum greinum sé vel frambærileg þrátt fyrir þessa breytingu
(sjá CCSE).
Með valtímabilinu geta nemendur víkkað sjóndeildarhring
sinn með því að velja sér greinar/áhugasvið sem þeir vilja kynna
sér nánar. Eins ef þeim finnst eitthvað skorta á að þeir hafi kynnst
nógsamlega í námi sínu í læknadeild innviðum á þrengri eða
öðrum (sér)sviðum en sem þeim býðst í kjarnanámi deildarinnar.
Þeir geta fylgt sérfræðingi eða fylgst með ákveðinni starfsemi, eru
frjálsari við, mæta eftir samkomulagi við handleiðara eða þegar
verkefni bjóðast. Þannig fá nemarnir tækifæri til að skipuleggja
eigið nám, bera ábyrgð á því og aðlagast betur þeim raunveru-
leika sem þeir munu starfa við í framtíðinni, bæði í framhalds-
námi og til að viðhalda menntun sinni og færni að loknu sérnámi.
Valnámskeiðið er ekki bundið við klíníska læknisfræði, nem-
endur geta tekið þátt í rannsóknarvinnu, sótt námskeið í öðrum
deildum í Háskóla Íslands eða í háskólum erlendis. Þannig ætti
kandídatsárið og framhald þess að verða markvissara og unglæknar
að búa að fjölþættari menntun sem fjölgar möguleikum þeirra til
framhaldsnáms. Í lok valtímabils skilar handleiðari matsblaði um
stúdent til deildarinnar.
Námskeið þetta hefur verið undir stjórn Tómasar Guðbjarts-
sonar og Gunnhildar Jóhannsdóttur skifstofustjóra en einnig hafa
komið að málum Engilbert Sigurðsson og Runólfur Pálsson. Nám-
skeiðið hefur þróast jafnt og þétt og er vinsælt meðal nemenda.
Eyþór Örn Jónsson með krökkunum í Malaví.