Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 41

LÆKNAblaðið 2014/100 169
þjóðlegar rannsóknir á skaðsemi læknis-
verka og rætt um „einföld“ dæmi um tjón
sem einstakir sjúklingar verða fyrir, eins
og til dæmis þegar gömul kona fær ekki
frið til að deyja, eða þegar ungur maður
með væg einkenni er sendur í of margar
rannsóknir. Þátttakendum verður því-
næst boðið að ræða hugsanlega skaðsemi
af verkum sem þeir vinna sjálfir, eða aðrir
læknar innan sömu sérgreinar, eða tjón af
völdum annarrar starfsemi þeirra stofnana
sem þátttakendur starfa við. Fjallað verður
um orsakir þess tjóns sem hlýst af læknis-
verkum og þátttakendur hvattir til að hug-
leiða hvað þeir geti sjálfir lagt af mörkum
til að draga úr slíku tjóni.“
„Þessar vinnubúðir voru betur sóttar en
þær fyrrnefndu, en alls voru þátttakendur
17 talsins,“ segir Stefán.
Ofgreining og ofmeðferð
Ekki þurfti þó að kvarta yfir fámenni á
fyrirlestri Ionu Heath er nefndist Sundr-
uðum mistekst okkur, en þar var þétt setinn
bekkurinn og greinilegt af viðbrögðum
í salnum að efnið kom ýmsum í opna
skjöldu.
„Til að skýra viðfangsefni fyrirlest-
ursins nánar má nefna að hún var einn af
aðalfyrirlesurunum á ráðstefnunni „Að
hindra ofgreiningu (Preventing overdiag-
nosis)“ í Dartmouth í Bandaríkjunum
10.-12. september síðastliðinn og var Iona
jafnframt meðal skipuleggjenda ráðstefn-
unnar. Ráðstefnan var haldin á vegum
British Medical Journal og annarra aðila
sem eru uggandi yfir því að skilgreiningar
sjúkdóma og áhættuþátta sjúkdóma verða
sífellt víðari, með þeim afleiðingum að æ
fleiri gangast undir læknismeðferð sem
ekki er alltaf til góðs. Sams konar ráðstefna
verður haldin í Oxford í september á þessu
ári, og að þessu sinni mun Centre for
Research in Evidence-Based Practice hýsa
hana, og er Iona aftur meðal fyrirlesara og
skipuleggjenda,“ segir Stefán Hjörleifsson.
Meðal þess sem Heath benti á í fyrir-
lestri sínum voru rannsóknir bandaríska
barnalæknisins Barböru Starfield (1932-
2011). „Starfield sýndi fram á að banda-
ríska heilbrigðiskerfið sýni lakari árangur
en í samanburðarlöndum Norður-Evrópu
þar sem heilsugæsluþjónusta – grunn-
þjónustan – leikur mun stærra hlutverk í
heilbrigðiskerfinu en í Bandaríkjunum,“
segir hún.
„Niðurstöður úr yfirgripsmiklum rann-
sóknum Starfield og annarra á sama sviði
eru náttúrlega umdeilanlegar eins og
önnur vísindi, og vissulega ögrandi. Mér
vitanlega hafa hins vegar ekki verið gerðar
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
„Læknisfræðin hefur flækst
inn í samfélagsleg áform um
að leita tæknilegra lausna á
tilvistarvanda mannsins sem
felst í þeirri staðreynd að lífið
er endanlegt og að öldrun,
missir og dauði eru óhjá-
kvæmileg endalok allra,” segir
Iona Heath er var gestafyrir-
lesari á Læknadögum 2014.