Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 4

132 LÆKNAblaðið 2014/100
F R Æ Ð I G R E I N A R
3. tölublað 2014
135
Helsinki-
yfirlýsingin
Jón Snædal
Tilurð yfirlýsingarinnar
sem undirrituð var í Hels-
inki má rekja til Nürn-
berg-reglna sem samdar
voru fyrir réttarhöldin
árið 1947 yfir þýskum
læknum sem höfðu gert
hörmulegar rannsóknir á
mönnum í tíð nasista.
139
Þrúður Gunnarsdóttir, Svavar Már Einarsson, Urður Njarðvík, Anna Sigríður
Ólafsdóttir, Agnes Björg Gunnarsdóttir, Tryggvi Helgason, Ragnar Bjarnason
Fjölskyldumiðuð atferlismeðferð fyrir of feit börn.
Samantekt á niðurstöðum meðferðar og langtíma-
niðurstöðum við tveggja ára eftirfylgd
Offita barna hefur aukist mikið víðsvegar í heiminum á undanförnum áratugum, líka
á Íslandi. Offita hjá börnum getur haft alvarlegar líkamlegar og tilfinningatengdar
afleiðingar og rannsóknir hafa sýnt meiri ýmisskonar heilsutengdan vanda meðal
of feitra barna en þeirra sem eru í kjörþyngd. Þar má nefna áhættuþætti hjarta- og
æðasjúkdóma og sykursýki II, en einnig sálfélagslegan vanda, þunglyndi, kvíða og
lélega sjálfsmynd. Því eru ríkar ástæður fyrir að takast á við offitu barna.
147
Kristín Rut Haraldsdóttir, Helga Gottfreðsdóttir, Reynir Tómas Geirsson
Fósturlát í kjölfar legvatnsástungu og fylgjusýnitöku
á Íslandi
Legástungur hafa verið notaðar til að greina litningagerð fósturvefja í um 50 ár. Þær
voru lengst af og fyrst og fremst framkvæmdar hjá konum eldri en 35 ára þar sem
líkur á litningafráviki aukast með aldri, ef saga var um fósturlát eða fæðingu þar
sem litningafrávik greindist eða ef fjölskyldusaga var um slíkt. Legvatnsástungur og
síðar fylgjusýnitökur hafa verið framkvæmdar á Íslandi í nær 40 ár. Þegar legvatns-
ástungur hófust hér á landi fæddu um 5% íslenskra kvenna barn við eða yfir 35 ára
aldri, en nú eru nær 17% þeirra yfir þessum aldursmörkum. Konum sem óskuðu eftir
legvatnsástungu fjölgaði hratt og þær voru orðnar rúmlega 500 árið 1996.
100. ÁRGANGUR LÆKNABLAÐSINS
152
Óttar Guðmundsson
Læknakennsla á Íslandi fram til ársins 1970
Eiginleg læknakennsla á Íslandi hófst með Bjarna Pálssyni landlækni á ofanverðri
18. öld. Í erindisbréfi Bjarna var kveðið á um að hann skyldi mennta fjóra fjórðungs-
lækna sem annast skyldu læknisstörf í landinu. En Bjarna gekk illa að fá unga pilta
til námsins enda voru prestfræðin mun eftirsóknarverðari í augum ungra manna sem
vildu tryggja sér gott embætti.
159
Kristján Erlendsson
Þróun kennslu læknanema á síðustu áratugum
Markmið læknakennslu í HÍ 2014:
Við útskrift skulu læknakandídatar búa yfir nýjustu þekkingu í læknisfræði, hafa
tileinkað sér fagmannlega afstöðu til starfs síns og sjúklinga sinna og hafa öðlast
færni til að hagnýta þekkingu sína til hagsbóta fyrir skjólstæðinga. Þeir skulu geta
tekist á við frekari þjálfun sem læknar og/eða vísindamenn með skipulagðri leiðbein-
ingu og eftirliti og hafa ekki glatað neinum möguleikum hvað varðar val á framhalds-
námi.
137
Sjúkraflutningar
á Íslandi
Viðar Magnússon
Menntun sjúkraflutn-
ingamanna hefur tekið
stórstígum framförum á
undanförnum áratugum.
Sjúkraflutningamenn
eru ekki lengur bara
sjúkrabílstjórar heldur
heilbrigðisstarfsmenn
með þjálfun í fyrstu við-
brögðum við slysum og
bráðum veikindum.
L E I Ð A R A R