Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 48

176 LÆKNAblaðið 2014/100
M i n n i n G a R G R E i n
Ég kynntist Þorkeli Jóhannessyni fyrst
árið 1975. Hrafnkell Helgason vinur okkar
kynnti okkur, en hann hafði um skeið
verið prófdómari í lyfjafræði við Há-
skólann. Nú var hann vanhæfur vegna
tengsla við föður eins stúdentsins og ég
var fenginn til að hlaupa í skarðið. Fljót-
lega varð að samkomulagi okkar þriggja
að ég tæki alfarið við prófdómarastarfinu.
Ég minnist margra fagurra vorkvölda á
hlýlegu heimili Þorkels og Esterar konu
hans við Oddagötu, þar sem við sátum
við yfirferð prófa fram á nótt. Þetta gat
verið snúið, sumir stúdentar illa skrifandi
og málfar ekki gott! Það fór í taugarnar
á Þorkeli sem var mikill íslenskumaður.
Einnig líkuðu honum illa skammstafanir,
sem sumir stúdentar notuðu óspart. Ég
man að margir notuðu skammstöfunina
„BBB“ og augljóst af samhenginu að átti að
tákna „blood brain barrier“. Þorkell taldi
hins vegar að þetta stæði fyrir „Brigitte
Bardot ber“ og lagði til að einkunnin tæki
mið af því. Ekki varð þó af því, og ég verð
að segja að hann var jákvæður í garð stúd-
enta og okkur samdi vel við þessa iðju. Við
þurftum stundum að taka hvíld, og þá var
margt spjallað. Barst talið meðal annars að
hestamennsku sem var hans hjartans mál.
Leiddi hvað af öðru, ég fór að fara í út-
reiðartúra með honum, naut aðstoðar hans
þegar ég keypti sjálfur hross og við deild-
um síðar hesthúsi í áratugi. Þetta leiddi til
góðrar vináttu sem aldrei bar skugga á og
ég tel Þorkel í hópi merkustu manna sem
ég hef kynnst á lífsleiðinni.
Sagt var um Gissur biskup Ísleifsson að
úr honum mætti gera þrjá menn: Biskup,
víkingahöfðingja eða konung. Ekkert
þessara starfa tel ég þó að hefði hentað
Þorkeli. En hann var í reynd margir menn:
Háskólakennari, vísindamaður, íslensku-
fræðingur, orðasmiður, rithöfundur,
alþýðufræðari, hestamaður, áhugamaður
um sögu landsins, landafræði og örnefni,
þjóðlegan fróðleik, viðtöl við lífsreynt
fólk, og er þó vafalaust ekki allt talið. Ég
naut þess heiðurs að fá að lesa yfir mörg
verka hans í handriti. Skipti engu að á
mörgum þeirra hafði ég ekkert vit. Hann
vildi aðeins reyna hvort sæmilega skýr
maður skildi hvað hann væri að fara. Þor-
kell var með ritfærustu mönnum sem ég
hef kynnst. Það var dálítið kúnstugt að
í viðræðu var hann ekki orðfár, en ritaði
hins vegar mjög knappan stíl. Það var
sama hvort hann skrifaði vísindaritgerð
um flókið efni eða grein ætlaða almenn-
ingi. Allt var hárnákvæmt og skýrt. Mér
er minnistæð grein sem hann ritaði ásamt
vini sínum Óttari Kjartanssyni og nefnd-
ist: Fjórar leiðir í Gjáarrétt. Var það leið-
sögn ætluð hestamönnum hvernig hægt
væri að komast í Gjáarrétt á mismunandi
hátt. Grein þessi er svo laglega skrifuð að
Þorkell Jóhannesson
fæddur 30. september 1929, dáinn 15. desember 2013
Þorkell Jóhannesson (1929-2013) var velunnari Læknablaðsins og birti margar greinar um lyfjafræði og sögu hennar.
Blaðið sendir ættingjum og afkomendum Þorkels samúðarkveðjur. Mynd Þorkell Þorkelsson.