Tímarit Máls og menningar - 01.03.1957, Blaðsíða 22

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
rauðum vasaklút. Síðan ók afi minn
á stað með aflann í hjólbörum og
seldi hann niðrí bæ gegn borgun útí
hönd, á götunni eða við dyr manna.
A vetrarvertíð og eins að áliðnu sumri
veiddi hann aðallega þorsk og ýsu, en
stundum kola eða jafnvel smáflyðru;
annar fiskur var ekki sýndur. Það sem
ekki seldist um leið verkaði afi heima
og heingdi uppá rár útí hjalli og herti
í skreið. Þegar kom frammá útmánuði
hætti hann að róa til fiskjar sem kall-
að var, og fór að stunda hrokkelsi.
Þau sótti hann útí þarann, ýmist í
Skerjafirði eða útvið Granda. Eg veit
ekki hvort menn vita alment að hrokk-
elsi skiftast í tvo flokka, grásleppu og
rauðmaga. Rauðmaginn er einn lit-
fegurstur fiskur sem sögur fara af og
að því skapi bragðgóður, en gráslepp-
an þykir lakari og er venjulega sett í
salt. Þeir sem veiða hrokkelsi eru
aldrei nefndir rauðmagakallar, en
altaf grásleppukallar, og slíkur kall
var afi minn. Þá er talið vor á Suður-
nesjum þegar rauðmagi fer að glæð-
ast og skín á barklituð segl frans-
manna útá Flóa. Altaf á mornana úr
því komið var undir góulok var afi
minn kominn oní bæ með hjólbörur
sínar um fótaferðartímá að selja nýan
rauðmaga. Menn sem róa svona skamt
út eru vanalega ekki kallaðir sjómenn
á íslandi, — ég efast um að afi minn
hafi nokkurntíma séð rúmsævi alla
ævi. Og það var ekki heldur hægt að
kalla hann útvegsbónda þó hann væri
að damla með liðléttíngi uppí þaran-
um, eða legði net einsog dorgarskot
frá landi. í öðrurn löndum mundi sá
maður heita fiskimaður eða fiskari,
sem rær út á skektu í hýtið á mornana
og er kominn með fiskinn að dyrum
manna um fótaferð. Sjálfur var afi
minn líka dálítið einsog fiskarar á út-
lendum málverkum, nema hvað hann
var aldrei í stígvélum og þaðanafsíður
á klossum, heldur altaf í þessum þjóð-
legu mokkasínum sem eru kallaðir ís-
lenskir skór eða þynkuskór og gerðir
heima úr álúnuðu skinni; og þegar
hann var á sjó í rigníngu eða ágjöf,
þá fór hann í leistabrækur og stakk,
hvorttveggja úr skinni sem var borið
í Iýsi. En þegar hann var á stjái í bæn-
um, þá var hann í þessum grænu ís-
lensku þynkuskóm, og bláum ullar-
sokkum með hvítri rönd ofantil sem
hún amma mín vann; og ef blautt var
um, þá bretti hann buxurnar oní sokk-
ana; og það var aldrei sú for á götun-
um að sæi örðu á skónum eða sokkun-
um hans afa míns; og hann var með
skeggkraga kríngum hökuna einsog
hollenskir eða danskir fiskarar á
myndurn, og sítt hár í hvítum lokkum,
þverskorið að neðan; og þegar hann
var ekki með suðvestið sitt þá var
hann með barðastóran svartan hatt af
því tagi sem kallaðir eru guðfræðínga-
hattar á Þýskalandi en listamanna-
hattar í Danmörku, með lágum hrotn-
um kolli og rauðu silkifóðri innaní;
og þessi hattur var aldrei nýr það ég
12