Tímarit Máls og menningar - 01.08.1961, Qupperneq 70

Erlend tímarit
VESTURÞÝZKT RÉTTARFAR OG NAZISTAR
ImaÍhefti tímaritsins/ej Temps modernes
er athyglisverð grein eftir Heinz Abosch
um réttarfarið í Vestur-Þýzkalandi og naz-
ista. Höfundurinn minnist í upphafi máls
síns á Eichmannréttarhöldin: hvernig Jjau
hafa skyndilega vakið áhuga vesturþýzkra
dómstóla á ýmsum SS-höfðingjum sem til
skamms tíma lifðu í góðu gengi og óáreittir
af ákæruvaldinu. Ennfremur skýrir hann frá
þeim vandræðum sem upplýsingar Eich-
manns um Globke, einn nánasta samstarfs-
mann Adenauers, kynnu að valda vestur-
þýzku stjóminni, en Globke var, áður en
hann gerðist kristilegur lýðræðisvinur,
starfsmaður í innanríkisráðuneyti nazista
og einn af höfundum kynþáttalöggjafarinn-
ar frægu sem kennd er við Niirnberg. —
Eftir þennan inngang segir höfundur:
Það er auðvelt að skilja gremjuna, kvíð-
ann og skelfinguna sem hefur heltekið
Bonn: Bonnstjómin hefur verið að reyna
að ávinna sér lýðræðislegt mannorð til af-
nota handa Atlantshafsbandalaginu, og nú
er hætta á að allir veikleikar lýðræðis henn-
ar komi fram í miskunnarlaust dagsljósið.
Vestur-Þýzkaland hefur leitazt við að kaupa
sér „lýðræðislegt“ orð við hinu lægsta verði.
Stjómendurnir hugðu að ekki gerðist þörf
á að uppræta nazismann í raun, heldur væri
nægjanlegt að lýsa yfir því að hann væri
upprættur. Þegar vesturþýzka ríkið var
stofnað 1949 var því baráttan gegn nazistum
ekki fyrsta atriðið á stefnuskrá þess, heldur
baráttan gegn kommúnisma. Að vísu var
sagt að nauðsynlegt væri að verjast öfga-
stefnum bæði til vinstri og hægri. En bar-
áttuna gegn hægriöfgum skorti alla sann-
færingu, og eftir því sem lengra leið gerðist
sá skortur augljósari. Óðar en Adenauer
hafði verið kjörinn kanzlari gerði hann lýð-
um ljósar þær höfuðreglur sem við ætti að
styðjast í þessum efnum (15. sept. 1949):
„Þeim sem eru í raun og sannleika ábyrgir
fyrir þeim glæpum sem framdir vom í
valdatíð nazismans ber að hegna án misk-
unnar. En að öðm leyti eigum við að hætta
að skipta Þjóðverjum í tvo flokka: þá sem
eru pólitískt vammlausir og hina. Þessi
greining á að hverfa fljótlega. Stríðið og
öngþveitið eftir stríðið hafa haft í för með
sér svo erfiðar þrautir og slíkar freistingar,
að það verður að auðsýna umburðarlyndi
gagnvart sumum hrösunum." (P. Weymar:
Konrad Adenauer, Miinchen 1955, bls. 450
-451.)
Þessi orð eru merkileg því þau sýna vilj-
ann til að vera „umburðarlyndur", til að
útmá greinarmuninn á nazistum og andnaz-
istum. 011 stjórnarstefna Adenauers hefur
beinzt ákveðið að þessu marki. „Viljinn"
til að „hegna án miskunnar" glæpamönnum
Þriðja ríkisins hefur verið dauður bókstaf-
ur, efni í hátíðaræður sem gegnt hafa því
hlutverki að dylja gagnstæða stjórnar-
stefnu ...
Skýring þess að tíu ár vom látin líða án
þess að hreyft væri við vandamáli nazism-
ans — (fyrstu stórmálaferlin gegn SS-böðl-
um áttu sér stað 1958) — felst auðvitað {
228