Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Síða 90

Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Síða 90
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR ekki heim í persónunni allt þetta, sem bræð- urnir segja um afl föður síns og er þar varla við Brynjólf sjálfan að sakast. Onnur hlutverk voru veigaminni og skila sér yfir- leitt illa, enda mundu þau að miklu byggj- ast á mállýzkum á frummálinu. Þetta verk ætti að gefa leikurum það sem þeir kalla tækifæri og verður ekki sagt, að Helgi Skúlason hafi fullnýtt ])au, ef til hans má rekja túlkunarmáta leikaranna. Sýningin hefur líklega haft sterk áhrif á marga áhorf- endur meðan á henni stóð, en ólíklegt að mikið sitji eftir þegar frá líður. Þannig stendur verkið engan veginn undir þeim umsögnum, sem út gengu frá Leikfélaginu um það bil sem sýningar hófust. Loks er svo nýafstaðin frumsýning á leik- ritinun Hvað er sannleikur? (Dangerous Comer) eftir J. B. Priestley. Það er var- legra að taka dulhyggju Priestleys ekki of hátíðlega. Hann getur verið til með að taka upp vafasamar kenningar um tíma, stjömu- speki, spíritisma, yfirleitt allt það, sem veitir honum tækifæri til að komast að fólki með skoðanir sínar. Og kenning um klofning tímans veitir færi á að semja leik- rit þar sem farið er undir fágað yfirborð dá- lítils hóps af ríku millistéttarfólki, það lát- ið segja sannleikann um sjálft sig, bera sinn óhugnanlega innra mann, fleygja frá sér þessari marglofuðu lífshlekkingu — bregða svo upp rauðu hættumerki sjálfsmorðsins og láta allt byrja uppá nýtt; sama stofan, sömu orðin, sama fágaða yfirborðið, nema nú er stýrt hjá boðanum í samtalinu og allt er í bezta lagi — nema hvað? Yfirgefum við leikhúsið ofuriítið sannfærðari um, að ekki sé allt sem sýnist hér og hvar? Er Priestley ekki dálítið útundir sig þegar hann bregð- ur yfir sig þessum dulhyggjukenningum, sem yfirstéttirnar hafa verið að innprenta fólki? A. m. k. er hann bæði alþýðlegur og vinsæll höfundur. Helga Bachmann varð ein til þess að komast klakklaust frá meiriháttar hlutverki. Túlkun hennar á Friedu var gegnumheil og laus við þann bægslagang og yfirleik, sem svo þráfaldlega skaut upp kollinum á þess- ari sýningu. Hér stendur manneskja, sem hefur elskað og misst og hún kvelst, það er augljóst mál, engin þörf að æpa. Helgi Skúlason gerir margt vel í hlut- verki Roberts, einkum er þögull leikur hans oft góður. Heildarskilningurinn á persón- unni virðist þó vera nokkuð einhliða. Á hann að vera þessi fyrirmyndar og dugnað- armaður eða er þetta hlutskipti, sem hópur- inn hefur skipað honum í? Er blinda hans bara einfeldni? Væri ekki nær að hugsa sér hann með sömu skapgerðarbrestina og Martin, hinn bróðurinn, skapgerðarbresti, sem meina þeim báðum jafnt að horfast í augu við veruleikann, þó umhverfið setji annan í hlutverk heiðurs-og-dugnaðar- mannsins en hinn í hlutverk hins gáfaða heimsmanns, konan geti elskað annan en verið gift hinum. I ölæðisatriðinu yrði meira af sjálfsvorkunn en minna af óskil- greindri tilfinningasemi, sem æpt er yfir salinn. Þá mundu áhorfendur fremur trúa því að Robert Caplan ætli að fara að skjóta sig. Svipaður er misskilningurinn á Olwen, sem leikin er af Sigríði Hagalín, persón- unni er líkt og fórnað fyrir yfirborðslega terroreffekta í frásögunni af slysinu. Á hún ekki fremur að vera persónan, sem búin er að gera allt upp við sig? Og mætti því flytja frásögnina sem tempraðast. Líkasttil má skrifa þessa misbresti á reikning leik- stjórans, yfirleikurinn er það sem spillir þessari sýningu, og hann virðist verða til í vandræðum þegar persónugreiningin er ekki nógu ljós. Meir hefði leikstjórinn líka getað hjálpað Birgi Brynjólfssyni, sem einnig yfirleikur og Guðmundi Pálssyni, sem kemst í hreinar ógöngur með Stanton hvenær sem átök verða, geðbrigði leikar- 80
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.