Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Side 31

VERULEIKI OG VFIRSKIN
segja að engin sannfærandi rök hafa
verið færð fyrir því að þjóðríkin hafi
ekki bolmagn til að neyta tækninnar
sér til hagsbóta í friðsamlegum til-
gangi. En hitt er alveg hárrétt að þjóð-
ríkin hafa ekki krafta til að neyta
hennar til stríðsrekstrar; til atómher-
væðingar Evrópu er útrýming þjóð-
erna nauðsynleg. Forsenda þess að
kenningin gildi virðist þessvegna sú
að mælikvarðinn á tæknilegar fram-
farir sé afl morðvopna.
Sá mælikvarði er auðvitað „réttur“
í kapítalistísku skipulagi, vegna þess
að vopnaframleiðsla er ein helzta
undirstaða þess skipulags á hástigi.
Samanber Bandaríkin.
Það er að vísu annað svið tækninn-
ar sem með réttu má álíta ofurefli
einstökum þjóðríkjum Vestur-Ev-
rópu, það er geimrannsóknir. En þá
ber þess að gæta að ekkert er því til
fyrirstöðu að þjóðríki sameinist um
stofnanir til lausnar ákveðnum verk-
efnum, í friðsamlegum tilgangi, án
þess að afsala sér tilveru sinni.
Alþjóðleg samvinna í friðsamleg-
um tilgangi og aukin verkaskipting
milli þjóða er nauðsyn framtíðarinn-
ar, en það mál er óskylt stór-ríkishug-
sjón evrópskra auðjarla.
Aðalatriðið í þessu sambandi er
það að þau rök sem mæla með því að
tækniþróunin út af fyrir sig krefjist
útrýmingar þjóðerna virðast léttvæg;
hinsvegar eru þau rök bæði augljós
og sterk sem benda til þess að tækni-
þróun -f- kapítalistískt efnahagskerfi
muni óhjákvæmilega leiða í þessa átt.
Hugsjónin „sameining Evrópu“ er
í rauninni um þessar mundir aðeins
eitt þeirra orðtaka sem stjómmála-
menn grípa til fyrir hentugleika sakir
til að dylja raunverulegar áætlanir
sínar. Um sameiningu Evrópu er
varla hægt að tala á þessu stigi, eng-
in lögformleg stofnun evrópskra
bandaríkja er í vændum. Það er að-
eins um það að ræða að steypa sam-
an í eina heild sterkustu öflum hins
evrópska kapítalisma, gera úr þeim
harðan kapítalistískan kjarna, sem
verði jafn-rétthár í heiminum og hinn
ameríski kjarni hefur verið nú um
sinn. Þessi kjarni kann að innihalda
aðeins Frakkland og Þýzkaland, þeg-
ar til kastanna kemur, eða Frakkland,
Þýzkaland og Bretland, eða Þýzka-
land, Ítalíu og Frakkland; um það er
ekki hægt að fullyrða neitt að svo
komnu máli. Hinsvegar er augljóst að
forustumenn þessarar sameiningar
kæra sig ekki um að hafa þennan
kjarna stærri en nauðsynlegt er til
þess að hann geti gegnt því tvíþætta
hlutverki að halda til jafns við
Bandaríkin og bera ægishjálm yfir
öll önnur ríki Vestur-Evrópu. Ræð-
urnar um hina hættulegu „útþynn-
ingu“ Efnahagsbandalagsins eru lær-
dómsríkar í þessu sambandi. Auð-
hringarnir sem mynda eiga hinn
harða kjarna veita sjálfum sér for-
gangsrétt til gróðans, og ætla sjálfum
21