Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Blaðsíða 93

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Blaðsíða 93
UMSAGNIR UM BÆKUR Allt er reiðubúið að draga þig á tálar hversu hörmulega létu menn ekki blekkjast á slíkum stundum þegar œvintýrið virtist opið gott jrjálst og umfram allt dagsatt {1961) I þessum „göldrótta rökkurblæ" er skáld- inu ríkast í huga að láta ekki blekkjast. Bókin er ein heild, bæði að efni og allri hrynjandi; og það ber að mínu viti að líta á hana sem samfelldan ljóðaflokk. Hún skiptist í þrjá hluta sem heita Vegjerð, Að bíða ejtir fregn og Birta. f fyrsta hlutanum eru hik og uggur alls ráðandi og nálgast á stundum örvæntingu: hugurinn reikar staðlaus um lífvana gresjur er mér ofvaxinn þessi hverfuli hugur? — segir í niðurlagi eins kvæðisins. Gatan, fyrsta kvæði bókarinnar, lýsir því að „ein- hver“ er staddur á vegamótum (— „hlið“ með „ryðbrur.num staurum“ og síðan tek- ur við „gatan ný“ —) og slíkt krefst á- kvörðunar sem er erfið því að tímarnir eru viðsjárverðir og framtíðin óviss. En ... óvissan er betri en œvilaung bið og þorsti — og þar sem milljónir bifreiða streyma gegn- um hliðið inn í óvissuna, er freistandi (enda auðvelt) að verða þeim samferða: fáein feimin slökk og skref uppí opið sœti burt — að nema tímann og drekka jjarskann Kvæðið er þannig — hafi ég skilið það réttilega — lýsing á því hvernig einstakl- ingurinn hrífst með straumnum. í þessum fyrsta kafla bókarinnar sér Þorsteinn ein- staklinginn nær eingöngu sem leiksopp og ekki sem hugsanlegan ákvarðanda í fram- tíðarþróuninni. Hér er eitthvað sem á vant- ar; ekki ógrunduð bjartsýni — hún er jafn- haldlítil og örvænting og Þorsteinn forðast hana réttilega —; en e. t. v. ofurlítið meiri baráttumóður, því að ekki er enn allt tap- að og ekkert vinnst með því einu að hrista höfuðið. í síðasta kvæði þessa hluta, Leit, er ákveðnari tónn: Skáldið vill a. m. k. ekki hætta leit sinni. í miðhluta bókarinnar er uggurinn enn Iiinn sami; andrúmsloftið auðkennist af óvissunni og tilfinningunni um eigið van- mætti („að bíða eftir fregn og geta ekkert aðhafzt"); á hinu leitinu er óbugandi ásetningur skáldsins að verða ekki blekk- ingunni að bráð (Við eldana). Hér er einn- ig kvæðið Blóð krefur þig dansari sem ort er í minningu Patrice Lúmúmba. Það er ekki heiglum hent að yrkja af slíku tilefni þannig að úr verði stórbrotinn skáldskap- ur, og lesenda sem er sama sinnis og höf- undur hættir stundum til að taka viljann fyrir verkið. Að mínum dómi hefur Þor- steini hér tekizt að skapa áhrifamikið kvæði um hið blóðuga frelsisstríð nýlenduþjóð- anna sem „krefur okkur um heift“, en jafn- framt — því þrátt fyrir stundarósigra er þó lokasigurinn vís — „um fögnuð“. í lokahlutanum, Birta, er það hóglát sig- urvissa sem orðin er ákvarðandi: Mold Þráttfyrir allt cr þessi brúna glfúpa dýngja hús mikilla sanninda og hver handfylli dýrmœt lausn Þráttfyrir allt: bjartsýnin er að vísu afar varfæmisleg, en þó eindregin. Það er nið- urstaða bókarinnar. Er Lifandi manna land betri bók en 83
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.