Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Page 98

Tímarit Máls og menningar
leyfði vissan munað á þeirra kostnað. Þetta hefur síðan verið túlkað sem
siðmenning vestursins, sem það og hefur verið. Brezka heimsveldið leysti
það rómverska af hólmi - þar settist sólin aldrei, en nú sest hún, rís jafnvel
ekki stundum. Sá var munurinn að Brezka heimsveldið tók að arðræna lit-
aðar þjóðir. Það lét litarháttinn ráða vali þeirra þjóða sem það arðrændi.
Þetta er mjög mikilsvert atriði vegna þess að þegar við höldum áfram
tali okkar gefst okkur kostur á að atliuga eitt af lýsandi dæmum síðari tíma.
Vegna þess að ykkur hefur tekizt að ljúga til um hugtök hafið þið getað
kallað mann eins og Cecil Rhodes mannvin, enda þótt hann í reynd væri
morðingi, böðull, ræningi og þjófur. Þið kallið hann Cecil Rhodes mannvin
vegna þess að eftir að hann hafði stolið demöntum okkar og gulli henti hann
í okkur nokkrum molum svo að við gætum gengið í skóla og orðið alveg
eins og þið. Þetta er kölluð mannást. Við gefum því nafn uppá ný. Landið
heitir ekki lengur Rhodesía, nú heitir það Zimhabwe. Það er rétta nafnið.
Og Cecil Rhodes er ekki lengur mannvinur, hann er kunnur að því að vera
þjófur. - Þið megið eiga ykkar Rhodes-skóla, við viljum ekki peningana sem
þið pínduð út úr svita fólks okkar.
Við skulum færa okkur í nútímann. Ég verð alltaf furðu lostinn þegar
hvítir menn segja mér að „framfarir eigi sér stað“. Ég spyr: „Framfarir í
hverra þágu? Og fyrir tilverknað hverra?“ Það kunna að hafa orðið fram-
farir hjá hvítum mönnum því ég hygg að þeir hafi lítilsháttar lært að um-
gangast litað fólk síðan síðari heimsstyrjöldinni lauk. En ég held að það
hafi ekki orðið neinar framfarir fyrir svart fólk. Það hafa ekki orðið neinar
framfarir fyrir litaðar þjóðir um allan þriðja heiminn. Og hvítir menn geta
ekki vegið og metið framfarir fyrir okkur. Við munum þurfa að segja þeim
hvenær framfarir verða, vegna þess að framfarir fyrir okkur er að losna við
þá, varpa þeim af baki okkar. Það eru einu framfarirnar sem við sj áum.
Við skulum tala um friðhelgi menningar, andstæðu uppátroðslu menning-
ar, af því að skilgreiningar leiða það af sér. Hvíta vestrinu fannst einhvern-
veginn að það væri betra en allir aðrir. Það vekur hjá mér endurminningar
frá æskuárum í Vesturindíum er ég las „Byrði hvíta mannsins“ eftir Rudyard
Kipling. Mér fannst að það bezta sem hvítir menn gætu gert mér væri að
láta mig afskiptalausan, en Rudyard Kipling sagði þeim að bjarga mér, ég
væri hálfur villtur og hálfur barn. Þettavar mjög hvítt hjá honum. Vestrið hef-
ur beitt ofbeldi til að þröngva allsstaðar eigin menningu uppá þriðja heiminn.
Þótt örfáir landnemar yfirgæfu England og færu til Zimbabwe var engin
ástæða fyrir þá að gefa landinu nýtt nafn og kalla það Rhodesíu og þröngva
88