Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Síða 139

„V iS viturn ekki hvort þau haja andlit“
canapé í miðjum leiknum" (205-206); þó hann kunni að virðast langsóttur,
finnst mér persónulega sá samanburður einkennilega hnittilegur. Eða mynd-
in af fararstjóra í ferðamannabíl:
maður öfugur í bílnum með rassinn í framúrstefnuna lotinn með hátalara við holdugar
varir einsog í lostafullum atlotum bendir út á vatnið einskonar Júdas Makkabeus að stýra
sinni þjóð sem guð hafði kjörið sér meðal þjóða heimsins og allir hausarnir sem höfðu
mænt á hann einsog ungar í hreiðri eftir ormi í föðurgoggi eða móður sinnar snerust í
einu og einblíndu út á vatnið einsog þeir hefðu hingað til verið í eyðimörk og aldrei
komið í vin. (210)
Auk myndarinnar af fararstjóranum og ferðamönnunum fáum við þá myndir
frá Gamla testamenlinu, frá fuglshreiðri, og frá eyðimörk. Og þetta er síður
en svo einsdæmi í þessari sögu, þar sem úir og grúir af óvæntum hugrenn-
ingum í hinar ólíkustu áttir.
6
Bókarheitið Fljótt jljótt, sagði fuglinn bendir til nokkurra orða í hinum
fyrsta af Four Quartets eftir T. S. Eliot: „Quick, said the bird“. Þetta sam-
hand er alveg vafalaust, þar sem bókin er þar að auki með einkunnarorð frá
sama stað: „Other echoes / Inhabit the garden. Shall we follow?“ Það er
þeirri spurningu sem fuglinn svarar: „Quick, said the bird, find them, find
lhem.“ Bók Eliots snýst í heild sinni um hugtakið tima, og ef til vill ber ekki
hvað sízt að skoða verk Thors sem tilraun í sömu átt — að hlusta á bergmál úr
ýmsum áttum í tímanum, í lífi kynslóðarinnar einsog í lifi einstaklingsins.
Vitund mannsins verður að stefnustað allra þessara bergmála, allra þessara
radda og mynda, hjá honum verður allt þetta einhvern veginn samtíma: „All
time is eternally present", svo að orð T. S. Eliots séu notuð.
Á frekar gamansaman hátt lýsir sér áhugi Thors á tímahugtakinu, þegar
hann lætur manninn í höllinni óttast að atvik þar inni „færi allt aftur á
bak og atburðarásin kúventist“ (77), þannig að t. d. glerbrotin úr viskíflösku
sem hafði mölvazt í áflogum „svifu saman fyrir ósýnilegri töfrandi hendi
abrakadabra (arbadakarba) og sugu með sér rauðbrúna brunna drykkinn
brennda úr pollinum“ (78) á gólfinu. Slíkur leikur vísar auðvitað til kvik-
myndagerðarinnar, enda eru kvikmyndir mikilvægur þáttur bæði í hug-
myndaheimi og frásagnartækni þessarar hókar. Þessi sami leikur kemur
líka fyrir einu sinni enn, einmitt í samhandi við kvikmynd, sj ónvarpsleik
þann sem maðurinn var að hugsa um á ferðalagi. Drukknuðu sjómennirnir
9 TMM
129