Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Blaðsíða 8

Tímarit Aláls og menningar
íslendingum, og því urðu umskipti á högum Máls og menningar þegar hann
lét af forustu, eins og ég vék að í upphafi þessarar greinar. Þau umskipti leiddu
til þess að Mál og menning hætti að gegna baráttu- og forustuhlutverki. Stalín-
istinn Vésteinn Lúðvíksson virðist ímynda sér að Alþýðubandalagið sem flokk-
ur beri ábyrgð á þessari þróun, en ég hef til skamms tíma setið í æðstu stofn-
unum þess flokks og hef því fullar forsendur til að greina frá því, að í þeim
stofnunum hefur aldrei verið minnst einu orði á Mál og menningu, þaðan af
síður gerðar tilraunir til þess að hlutast til um starfsemi félagsins. Sem sönnun
um sögutúlkun sína segir Vésteinn:
„Fyrir þessu fékk Mál og menning áþreifanlega að finna þegar Þrösmr Ólafs-
son var ráðinn framkvæmdastjóri. Sem voru mikil mistök, það sé ég núna þó
ég hafi verið hlynntur því þá ... það fylgdi böggull skammrifi. Þröstur reyndist
eiga ófáa andstæðinga og hatursmenn í Alþýðubandalaginu, reiðubúna til að
tæta hann í sig, persónu hans fremur en störf hans og skoðanir. En gagnstætt
því sem ókunnugir gæm haldið, þá var þessi „barátta" ekki háð fyrir opnum
tjöldum í málgögnum flokksins eða á fundum hans. Hún var háð bakdyra-
megin, að mesm utan flokksins og þá ekki síst í Máli og menningu.“
Vandamál Máls og menningar hafa aldrei verið rædd „fyrir opnum tjöldum
í málgögnum flokksins eða á fundum hans“ af þeirri einföldu ástasðu að Mál
og menning hefur aldrei verið hluti af stjórnmálasamtökum íslenskra sósíalista,
heldur hliðstæða þeirra. En ég kemst ekki hjá því að líta á þessar setningar í
grein Vésteins sem persónulega árás á mig. Ég hygg að rétt sé að staðhæfa, að
ég hafi öðrum mönnum frekar fengið því ráðið að Þröstur Ólafsson var ráð-
inn framkvæmdastjóri Máls og menningar. Ég beitti mér fyrir því við hann, af
því að við höfðum verið samverkamenn í stjórnarráðinu um þriggja ára skeið
og ég hafði kynnst eðliskostum sem ég mat mjög mikils. Ég ræddi málið ekkert
við samverkamenn mína í Alþýðubandalaginu, heldur við þá sem höfðu borið
hitann og þungann af starfsemi Máls og menningar, og voru að sligast fjár-
hagslega eftir að félaginu hafði verið breytt úr baráttusamtökum í fílabeins-
turn. Ég veit að um Þröst Ólafsson hefur verið ágreiningur í félagsráði Máls
og menningar; hann er sem betur fer ekki sá dauðans aumingi að öllum sé sama
um hann. En sá ágreiningur kemur Alþýðubandalaginu ekki vitundar ögn við;
hann hefur snúist um það hvort halda ætti fílabeinsfyrirkomulaginu eða gera
Mál og menningu að baráttutæki á nýjan leik. Sem betur fer hefur Þresti
Ólafssyni og félögum hans tekist að vinna stórvirki á skemmri tíma en ég
gerði mér vonir um, svo sem marka má af útgáfu síðasta árs, og öllu máli
skiptir að haldið sé áfram á sömu braut, Mál og menning verði aftur baráttu-
tæki sem rifist sé um og slegist um. Mál og menning verður á nýjan leik að
setja sér nærtæk markmið og stefna djarflega að þeim, en minnast þess jafn-
framt að engin sigling tekst án þess að hafa leiðarstein. Leiðarsteinn Máls og
118