Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Blaðsíða 16

Tímarit Máls og menningar
Hjá báðum féll málið með þungum, máttugum niði; mál 19. aldar,
sagna og Eddu og Vídalíns í einni eining. Hjá báðum var kveðandin lom-
löng og slög stuðla og ríms þung og háttföst. Ofar öðru var þeim þó sam-
eiginlegt eitt megineinkenni: Þeir voru báðir vitsmunaleg skáld.
Nú væri það sjálfsagt of fast að orði kveðið að telja þau Ijóðskáld, er
fram komu á árunum 1918 og 19, hafa verið andvitsmunaleg í fyrsm
verkum sínum, sem áður var getið, en ótvírætt er það að þau leggja meiri
áherslu á hjartað en heilann, á tilfinningar fremur en íhygli og djúpa
grundan. Þetta var tími dýrkunar hins frumstæða og jarðnána, tími opinn-
ar tjáningar heitra tilfinninga, ástar, gleði og sorgar. Jafnframt losuðu þeir
um bönd Ijóðsins. Stefán söng með nýrri hrynjandi undir léttum Ijóðræn-
um háttum og Davíð leitaði til kliðmýktar og angurværðar þjóðvísnanna
með svipuðum listrænum árangri.
A næsm ámm kvöddu sér hljóðs nokkur ung skáld, sem stóðu í teikni
svipaðra viðhorfa til lífs og listar og þeir Stefán og Davíð: Jón Thorodd-
sen yngri og Sigurður Grímsson 1922 með Vlugur og Við langelda, Magnús
Ásgeirsson 1923 með Síðkveld. og Tómas Guðmundsson 1925 með Við
sundin blá.
Þegar við límm nú á þennan hóp ungra skálda hygg ég að okkur sé
bemr Ijóst en mönnum var þá að töluvert var að gerast í íslenskri ljóðlist.
Þess var þá kannski líka tæpast að vænta að menn rykju upp til handa
og fóta þó að sveitapilmr vestan úr Dölum sendi frá sér fyrsm ljóðabók
sína 1926 undir látlausu heiti vögguvísunnar, Bí bí og blaka.
Þegar þessu ljóðakveri er flett blasir það við augum að Jóhannes úr
Kötlum kom ekki fram sem sérstakur nýjungamaður í íslenskri ljóðagerð.
Heildaráhrif kvæða hans eru mjög þau sömu og kvæða þeirra ungu skálda,
er fram höfðu komið næsm árin á undan. Hann er þó mun bundnari af
eldri Ijóðhefð. Þannig yrkir hann „Háttalykil“ þar sem hann leikur sér
að dýrum bragarhátmm fornum af miklu listfengi. Þar kveður hann svo
í „Inngangi“:
íslenzk tunga andans ljósi
yfir tregðu hugans bregður;
varpar ómum helgrar hörpu
huldumála í daufar sálir.
126