Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Blaðsíða 106

Tímarit Máls og menningar
yfir högum og hugsunum þessa fólks að
manni verður jafnvel á að taka undir
með höfundi Vefarans í seinni tíð og
spyrja: „Þjóðfélagið, hvaða skepna er
það?“
Magnleysi manna að breyta farvegi
lífs síns er óskýrt í sögunni, einnig það
að þeim sem hefur ætlað sér að breyta
þjóðfélaginu stendur ekki annar „sam-
ræmdur verknaður" til boða en sá að
farga sér. Það er því fyrst og fremst
ástríðuleysið sem heldur söguhetjunni
á lífi við sviðsetningu síns einkafárán-
leika söguna á enda.
Frásögnin er víða nostursamlega unn-
in en sum samtölin innantóm og rugl-
ingsleg, sem mun reyndar fullkomlega
við hæfi.
Frá öllu þessu er reyndar undantekn-
ing ástarsaga þeirra Ottars og Odile sem
er sérkennilega hugtæk, kannski vegna
þess að hún átti sér stað meðan allt var
enn nokkurn veginn með felldu.
Atburðir ársins 1968 koma einnig
mjög við sögu í nýrri skáldsögu Egils
Egilssonar.2 Þeir eru sá möndull sem
söguefnið snýst um heilan hring og stað-
næmist svo um það bil í sömu kyrr-
stöðu sem fyrr. Sögu-„hetja“ er saklaus
sveitapiltur að norðan sem stundar nám
í Kaupmannahöfn og sem landar taka
þar í karlmennskutíma til að herða hann
undir þrekraunir og lystisemdir lífsins.
Pilturinn, Ingi, reynist námfús og efni-
legur. Þeir eiginleikar sem einkum eru
í heiðri hafðir í þessum hópi eru til-
finningakuldi („bíkúl" = be cool) og
botnlaus fyrirlitning á konum. Flöfund-
ur stendur álengdar og lýsir þeim stall-
2 Egill Egilsson: Karlmenn tveggja
tíma. Skáldsaga. Helgafell. Reykjavik
1977.
bræðrum og afstöðu þeirra til gestgjaf-
anna:
Þeir líta á danina eins og einhverja
hérvillinga í þessum heimi sjöunda
áratugsins. Þeir heita allir Niels nema
Henrik sem heitir Jprgen. Og það er
einhvern veginn dæmigert fyrir þá að
vefja hálfháum sokkunum utan um
skálmarnar upp undir hné. Danirnir
telja þá sjálfsagt lika hérvillinga í
þessu landi þeirra. Þeir staðnæmast
þegar íslendingarnir ganga framhjá í
hóp, háir og myndarlegir og það geisla
af þeim kyntöfrar karlmannsins. Og
það dynur undir eins og vísundahjörð
fari hjá. (63)
En þessir eftirsóknarverðu eiginleik-
ar eru kröfuharðir líka, og þar kemur
að þeir verða þeim sem nefndur er Don
Pedro og þrautseigastur er í hópnum,
ofraun og hann fyrirfer sér. Ingi tekur
að erfðum eftir hann þá stúlku sem
hann hefur haft mest við og kallað því
virðulega nafni Æðstupussu, og þau fara
að búa saman. Ingi lýkur námi og tekur
að því loknu að festa sig í sessi í dönsku
atvinnulífi. Um svipað leyti fer að
brydda á nýstárlegum viðhorfum:
Svo komu tímar þegar það fór að
tíðkast meðal ungs fólks að gagnrýna
allt og alla. Fyrst hélt hann að þetta
væri tískufyrirbrigði. Svo fór hann
að neyðast til að trúa því að eitt-
hvað væri á bakvið þetta. Þýskaland
logaði í slagsmálum í nokkra mánuði.
I Frakklandi endaði með því að de
Gaulle laumaðist á fund herja sinna
að fylkja þeim í borgarastríð gegn
stúdentum og verkamönnum. Danskir
stúdentar hertóku skólastofnanir sín-
ar. Islendingar fóru að taka við sér.
Meira að segja Ingi fór að telja sig
216