Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar
Mannlífið og vandi þess er svo meg-
inviðfangsefni seinni hlutanna beggja.
Ekki vandinn almennt heldur mjög
ákveðinn vandi: Hvernig eigum við að
lifa af „öld einsemdar og mergðar",
firrt samband okkar við líf annarra og
vonleysi baráttunnar fyrir frelsi og jöfn-
uði? Það er von að Þorsteinn styrki sig
og okkur með orðum Jónasar Hallgríms-
sonar: Einstaklíngur! verm nú hrausmr
eru einkunnarorð 2. hluta bókarinnar.
I þessum ljóðum Þorsteins má sem
löngum fyrr finna glögga lýsingu á lífi
mannsins í velferðarþjóðfélagi vestur-
landa, sem drepur og émr „í trú á frest-
un dómsins" (53). Þorsteinn undanskil-
ur ekki sjálfan sig, hann er þarna með,
samsekur og jafnfirrmr: „Við reikum
um auða slétmna og munum ekki hvar
við áttum heima. Við vimm ekki held-
ur hvert við erum að fara.“ (34) Við
erum ráðvillt, hrædd hvert við annað.
Um leið og við verðum einhvers vör
sem við þekkjum ekki, bregðumst við
eins við því og maður i frumskógi: við
spyrjum einskis, ráðumst bara á:
Það flökti eitthvað utanvið gluggann
annað en regnið og stormurinn;
skelkaður sendi ég skot í gluggann
En um leið drepum við eitthvað í okk-
ur sjálfum eins og segir frekar í Voða-
skoti (36):
Öll skepnan vitnar um verknað minn:
heil veröld að deyja innanvið gluggann.
Ljóð um firrt og óhamingjusamt líf
nútímamannsins em mörg í þessari bók.
Sum eru beisk og í þeim uppgjafar-
tónn:
ljós stjörnunnar dó
af því að þú varst ofurvenjulegur
heigull. (56)
Önnur eru ádeilur, skammir á þann sem
vill gefast upp eða hæðnisfullar aðdrótt-
anir:
Andartökin dygðu til að láta
reiðarslagið ríða
en ertu að hínkra
eftir hugsanlegri íhlutun guðs? (57)
Þessa ádeilu og uppgjöf þekkjum við
úr Veðrahjálmi, næsm bók Þorsteins á
undan, sem er nánast einskorðuð við
ljóð af þessu tagi. Þar er ekkert nema
svartnætti framundan og ekkert nema
þrjóskan sem heldur lífi í skáldi. Les-
andi Fiðurs úr sæng Daladrottníngar
verður hins vegar fljótlega var við glað-
beittari tón, sem verður háværari eftir
því sem líður á bókina. Eitt fyrsta ljóð-
ið sem eygir undankomuleið er Búkollu-
saga (38). Búkolla er veröld mannsins
— hugsjón hans? — sem hann hefur
týnt, og
nauðugur viljugur stikar hann af stað
til lausnar eigin lífi.
Því miður er ekki víst um endi þeirrar
leitar eins og í ævintýrunum:
Kannski finnur hann fegurri veröld
eins líklegt að hann finni einga.
En ef hann geingur leingi leingi
fer naumast hjá því að hann villist
inní ævintýrin
að óvilja sínum eða vilja
og heimti þar veröld sína úr
vargsklóm
ef veröldin sú er þá ekki laungu
sprúngin í tætlur.
Fjórir hugsanlegir leiðarendar, tveir góð-
ir, tveir illir.
210