Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 114

Þorgeir Þorgeirsson
List er það líka og vinna
Fyrst er nokkurskonar hugleiðing.
Manneskjan er nánast hættulaus bæði öðrum og sjálfri sér meðan hún
fær að standa í deilum og átökum. Það er hennar eðli. Háskinn byrjar ekki
fyren margir verða sammála. Venjulegur bófaflokkur er háskalegur jafn-
lengi og meðlimir hans eru sammála. Almenningsálitið er miklu háska-
legra en þúsund vopnaðir stigamannahópar.
Einkanlega fyrir það málefni sem almenningsálitið hyllir.
A hinn bóginn verður einstaklingur sem ræktar sinn efa stundum
nokkuð árásargjarn. En það er ekkert óeðli. Það er hættulaust. Pólitískir
foringjar væru líka hættulausir ef markmið þeirra væri ekki beinlínis það
að skapa í kringum sig hópana af sannfærðum efunarleysingjum.
Þá byrjar ónáttúran.
Líklega er það svo að sjálf árásarhvötin verði fjærri því neitt uppnumin
eða hverfi þó samlyndi sé ástundað. Fjöldamargt bendir einmitt til þess að
þá geymist hún hvað best, fúlni og safnist upp, gerjist, úldni, kraumi
þannig einhversstaðar í felum og seytli þaðan á sínum tíma um dulda
farvegi. Fyren varir er þessi ósómi hvarvetna — bráðdrepandi hvaðeina
sem þörf hefur fyrir súrefni náttúrlegs ástands.
Verst er að þessi skítalykt hefur fengið alskonar gælunöfn: Lýðræði,
Almenningsálit, Tillitssemi, Kristilegt hugarfar — og hvað ekki?
Þetta var hugleiðingin. Nú kemur fullyrðing:
Sjónvarp er og verður lágmenningarfyrirbæri.
En hvað er þá lágmenning?
Náttúrlega öll sú menning sem ekki er hámenning.
Og þá stendur maður frammi fyrir því að skilgreina hvað sé hámenning.
Frá sjónarhóli lágmenningarblesans (sem í öllum okkar lúrir) er há-
menning öll sú menning sem okkur er óskiljanleg. I rauninni væri þetta
asskoti góð skilgreining ef hún bæri ekki í sér þá villu að reikna til
104