Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Page 123

Umsagnir um bœkur
verður auðvitað að taka til greina þaer
sérstöku aðstæður sem þetta fólk lifir við,
stofnunina og óvissuna um framtíðina.
Sólin og skugginn er vitaskuld háð
takmörkunum hins alvarlega, sálfræðilega
raunsæis, sá sem leitar þar að þeim húmor
eða skáldskap sem ummyndar veruleikann
fyrir augum okkar mun ekki finna. Fríða
Sigurðardóttir hefur farið mjög vel af stað
sem rithöfundur en ég hef á tilfinning-
unni að vilji hún gera enn betur þurfi hún
að leggja til atlögu við takmarkanir hins
sálfræðilega og félagslega raunsæis. Þetta
er ekki sagt tii að draga úr gildi þess sem
hún hefur þegar gert, því að Sólin og
skugginn er vönduð saga sem glímir við
mikilvæg mannleg vandamál.
Vésteinn Ólason.
ÉG HELD AÐ BRÁÐUM HEFJIST
LÍFIÐ
Fyrstu bækurnar sem Ólafur Haukur
Símonarson sendi frá sér voru ljóðabækur,
eins og menn muna, og önnur í rööinni
hét Má ég eiga við þig orð (1973), fyrsta
útgáfubók SÚR, Samtaka úngra rithöf-
unda. Þessi ljóðabók varð af einhverjum
ástæðum einskonar húsljóðabók undirrit-
aðs gagnrýnanda enda afburðanotadrjúg
til heimilisbrúks. Varla var svo farið í bað
að maður væri ekki „nýbaðaður og hress"
eftir, jafnvel „nýböðuð þjóð og hress“,
það fór um mann „þjóðernishrollur" við
ýmis tækifæri og oft fannst mér í strætó
eins og einmitt í dag hefðu „allir samein-
ast um að éta úldinn hund í hádegismat".
I ljóðabók þessari má finna mikinn
mannskilning, ást á fólki og auðmýkt
gagnvart undrinu að vera til.
Síðan Má ég eiga við þig orð kom út
hefur Ólafur Haukur orðið þekktur rit-
höfundur með þjóð sinni, skrifað vinsælt
leikrit og lofaðar skáldsögur sem eru
ólikar ljóðunum að efni og boðskap, en
því er gamla ljóðabókin dregin fram í
dagsljósið nú að nýjasta bók Ólafs, Al-
manak jðóvinafélagsins (Mál og menning,
1981), minnir um margt á hana. Eins og
hún er almanakið ný húslestrarbók, bók
til að lesa sér til um lífsvisku hvunndags-
ins á hverjum morgni áðuren haldið er til
vinnu. Til dæmis er gott að láta minna sig
á, að „það skilur enginn þjóðfélagið fyrr-
en hann hefur lesið Marx og byggt sér
hús“ (58), eða (53):
Timbrið kennir okkur að hugsa
rökrétt. Timbrið streitist á móti
rökleysunni. Timburhús lúta lög-
málum sem steinsteypuhús lúta
ekki. Steinsteypan er vandmeðfarið
efni og hættulegt afþví jafnvel
ruglukollarnir geta byggt úr því.
Þeir dengja í það járnbindíngu og
reisa tilgerðinni og fáránleikanum
minnismerki. Steinsteypan segir
ekki eins og timbrið: híngað og
ekki lengra!
Að formi til er Almanak jóðvinafélags-
ins óhefðbundin dagbók þótt ekki séu
færslur daglegar. Hún byrjar á 1050. degi
og telur niður í misstórum stökkum um
270 daga, einn meðgöngutíma, til 780.
dags. Frá vetri, um sumar, til hausts; þá
fæðist það barn sem til var stofnað í bók-
arbyrjun.
TMM VIII
113