Tímarit Máls og menningar - 01.12.1992, Page 114

því á árum áður, og enn skýtur þá upp kollinum
framandleikinn. Því sá sem kemur frá úrgum
ströndum ísalands, heimkynnum nátttrölla og
forynja, til hins sólrika Provencehéraðs, þar
sem trúbadúrar sungu forðum um háleitar ástir
og málarar festu sólbirtu á léreft, skynjar að
hann er í hópi „hinna langsóttu og hröktu“
fremur en þeirra sem mæra með orðum „hvíta
sjóhesta á flugi“ eða lýsa „full-dýrlegum hall-
arstéttum heimsandans“. Hins vegar er að heyra
á skáldinu að það sé vongott um að suðrænir
skáldguðir sjái gegnum fingur við sig og hlífi
sér við skráveifum af því tagi sem sum fyrri
skáld urðu að þola samkvæmt reglunni „Quos
perdere volunt dementant“ (Þeir fírra þá viti
sem þeir hyggjast steypa í glötun).
Hér talar sá sem hefur fundið sjálfan sig, þótt
það kunni að hafa verið eftir krókaleiðum, og
það í léttum og jafnvel gáskafullum tón, því
hvað sem öllum framandleika líður og einangr-
un getur hann sagt hið sama um sjálfan sig og
um René Char:
Einn með sjálfum sér
sjálfur með öðrum.
(Bls. 19)
Næmleikinn
Og þrátt fyrir ófarir sínar í upphafi á Miollis-
torgi við Sextusar-laugar er eins og skáldið hafi
samt verið á réttri leið, því það nær að lokum, í
ellefta ljóði, til heita brunnsins á Cours Mira-
beau sem verður að skoðast sem brunnur lífs og
skáldskapar, ef marka má liti, því mosinn á
honum er eldgrænn. Höfundur getur því kvatt
sinn fyrri mann, alias Kort Kortsson, með góð-
látlegu yfirlæti í síðasta kvæðinu og brugðið
honum um ungæðishátt og þroskaleysi:
Hann var ekki nógu gamall til að vita það .. .
Ekki nógu gamall til að vita svo mikið.
(Bls. 24)
Sú viska sem hér er talin ofvaxin þroska téðs
Korts Kortssonar kemur í upphafi sama kvæðis
fram í orðunum:
Húðin er fullkomnast skilningarvitanna allra
skynjar gleggra skilur dýpra ... man lengra og
betur.
(Bls. 24)
En við sem þykjumst hafa komist til nokkurs
þroska, og það jafnvel um Kort þenna fram,
höfum tilhneigingu til að líta svo á að húðin og
það sem um hana er hér sagt standi fyrir næm-
leikann og að hér sé því verið að boða gildi
hans. Raunar er næmleikinn sá eiginleiki sem
allt er undir komið hjá skáldi og það í býsna
víðum skilningi sem felur í sér ekki einungis
næmleika fyrir umhverfi sínu, jafnt hlutum sem
fólki og þar á meðal sjálfum sér fyrr eða nú,
heldur einnig og ekki síður fyrir orðunum sem
beitt er, hrynjandi þeirra og hljómi og staðsetn-
ingu í fínofnum texta. Slíkan næmleika hefur
Sigfús Daðason vitaskuld átt til að bera frá
upphaft, en þó er eins og sá einstæði hæfileiki
hans að segja mikið í örfáum orðum og draga
upp ljóslifandi myndir með einföldum dráttum
haft sjaldan eða aldrei notið sín betur en hér.
Þetta kann að stafa ekki síst af því að ljóðin
mynda hér sterkara heildarsamhengi en í fyrri
bókum, þannig að hvert einstakt ljóð og hvert
einstakt orð innan þess nýtur góðs af og fær
aukinn þunga. Og þótt það sé auðvitað ekki
fallega gert að bendla Sigfús við bjartsýni, með
tilliti til þess hvílíka útreið allt þessháttar hefur
fengið í fyrri ljóðum hans, er þó freistandi að
læða þeirri skoðun að hér í lokin að það sé
bjartara yfir honum í þessum ljóðum en oft áður,
þar sem hljóðlát og meitluð kímni hefur flæmt
á brott allt sem stundum áður bar keim af ólund.
Hér er raunar eins og ríki meiri hlýja, sem spillir
síst fyrir áðurnefndum næmleika, enda má, þeg-
ar öllu er á botninn hvolft, líta á allan skáldskap
sem einhverskonar tilraun mannsins til að ná
sáttum við veruleikann.
Kristján Árnason
112
TMM 1992:4