Tímarit Máls og menningar - 01.03.1994, Page 116

syngjandi og blístrandi gleðisöngva og
tregasöngva. Áður en fuglarnir flugu
sína leið tylltu þeir sér á hverja hillu í
bókasafninu, hölluðu undir flatt og
horfðu á hana ástúðlegu augnaráði.
Hjartastelpan einsetti sér að safna eld-
ingum svo að höfuð hennar gæti opnast
aftur og vonandi aftur. (bls. 48)
Hér er eldingin látin tákna hugljómun
þó upphafið virðist benda til að hún sé
ekki sársaukalaus. Hér virðist mega
draga þá ályktun að skáldið hampi þeirri
alkunnu kenningu, að uppspretta sköp-
unarinnar sé þjáning listamannsins.
Náðarstund hans er þegar „höfuðið
opnast“ og „kærleiksfuglarnir“ fljúga út,
slíka stund þrá allir listamenn, þá fæðast
snilldarverkin.
í nokkrum sögum er lýst klofningi
eða togstreitu í sálarlífi persóna. Stund-
um klofna persónur bókstaflega í tvennt
eins og í sögunni „Afrek“ en þar segir frá
stúlku „sem klauf sig í herðar niður og
annar hlutinn sveif út í geiminn og líður
þar um en annar hlutinn gróf sig ofan í
jörðina og skríður þar um.“ (bls. 18) í
sögunni „Þriðji maðurinn" eru tveir
menn látnir ræðast við í höfði þriðja
mannsins. Skemmtilega útfærslu á and-
stæðum er að finna í sögunni „Við erum
þrjár“ þar sem stelpa úr steini ræðst á
stelpu úr silki og sparkar í hana þar til
rithöfundur nokkur kemur á vettvang
og skrifar niður það sem þeim liggur á
hjarta. Silkistelpan erkotroskin en stein-
stelpan hvæsir að lokum fr aman í rithöf-
undinn: „En við erum þrjár.“ (bls. 19)
Yfirleitt fer ekki mikið fyrir félags-
legri ádeilu í Galdrabók Ellu Stínu. Það
vekur samt athygli lesandans hve marg-
ar sögur fjalla um samskipti barna og
fullorðinna. Það er fljótsagt að Elísabet
tekur ávallt málstað barnanna gegn hin-
um fullorðnu ef hún tekur afstöðu á
annað borð. Stundum er afskiptaleysi
foreldra lýst á áhrifaríkan hátt og líklega
er besta dæmið um slíkt sagan „Lítil
stelpa sem lifði á fiskahjörtum". Þar er
sagt frá stelpu sem er alltaf alein heima
á daginn meðan foreldrar hennar eru í
vinnunni. Hún á gullfiska en þeir deyja
unnvörpum og foreldrarnir færa henni
alltaf nýja af því hún er svo mikið ein
heima. Svo kemur í ljós að stelpan hefur
drepið fiskana og étið úr þeim hjörtun.
Þegar hún gat ekki svarað því hvers
vegna hún gerði þetta settu foreldrarnir
hana á barnageðdeild „bara af því að
hún vissi ekki ástæðuna." (bls. 13) Hver
skyldi nú ástæðan vera? Svörin geta ver-
ið fleiri en eitt en ffeistandi er að líta á
„hjartnaát“ stelpunnar sem ósjálffáð
viðbrögð undirvitundarinnar við ást-
leysi foreldranna. Þetta eru mótmæli
stúlkunnar gegn því að vera skilin eftir
ein heima, hún étur þær gjafir sem eiga
að vera tákn fyrir yfirbót og vonda sam-
visku foreldranna. En þetta skilja for-
eldrarnir ekki frekar en annað og því er
stelpan sett á geðdeild í stað þess að
sinna betur andlegum þörfum hennar.
Önnur eftirminnileg saga sem lýsir við-
brögðum barna við skilnaði foreldra
nefnist „Skilnaðarbörnin“. Þau hafa ekki
áhuga á að „víkka sjóndeildarhringinn"
en kjósa að halda dauðahaldi í minn-
ingarnar um fjölskylduna sem eitt sinn
var heil. Lok þessarar eftirminnilegu
sögu eru á þessa leið: „Á staðnum þar
sem íjölskyldan hafði staðið saman áður
óx tré í öfuga átt niður í jörðina.
Skilnaðarbörnin húka þar enn og tálga
ræturnar.“ (bls. 29) f sögunni „Stelpa
með sterkt ímyndunarafl" er sagt frá
stelpu sem spann sér dagdrauma og lét
alla drauma sína rætast m.a. „Að hún
ætti pabba sem uppfyllti óskir hennar og
þarfir.“ (bls. 47) En draumarnir rætast
ekki í lokin þegar henni bregst bogalistin
við píanóið.
Eins og áður segir er Galdrabók Ellu
Stínumjög fjölbreytt að yrkisefhum. Ein
af fallegustu sögunum heitir „Ham-
106
TMM 1994:1