Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Síða 61

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 61
ólínA FreysTeinsdóTTir, hAlldór s. gUðmUndssOn Og K JArTAn ólAFssOn
vini sína en áður. Foreldrar hans settu hann í tölvubann allan desember, sem varð til
þess að hann las meira og eyddi meiri tíma með fjölskyldunni. Þegar hann var spurð-
ur hvernig honum liði með það svaraði hann: „Bara svona leiður en samt ánægður
líka á pörtum.“Ása sagðist vera of háð tölvunni og jafnframt að mamma hennar væri
eins og hún sjálf; hún væri öllum stundum í tölvunni en pabbi hennar, sem býr ekki
á sama heimili, hefði látið í ljós óánægju sína. Hún lýsti því þannig að: „…stundum
slökkva foreldrar mínir á routernum svo ég sofi eitthvað á næturnar, stundum heng
ég allt of lengi í tölvunni.“
Þegar þessir viðmælendur voru spurðir hvernig þeir tækju þessum aðgerðum
foreldra sinna sögðust þeir bregðast við með pirringi. Þeir sögðust þó jafnframt skilja
þessar takmarkanir og töldu að þær gætu komið sér vel, og aðrir töldu nauðsynlegt
að foreldrar settu þeim þessi mörk. Ari sagðist til að mynda neyðast til að sætta sig við
mörk foreldra sinna: „Ef ég mætti ráða þá væru þessar hindranir ekki og þá myndi ég
bara vaða áfram.“
Unglingarnir sögðu allir, nema einn, að foreldrum þeirra fyndust þau vera of mikið
í tölvunni. Nokkrir þeirra lýstu markasetningu sem færi fram með munnlegum skila-
boðum, þar sem foreldrarnir bæðu þau að hætta í tölvunni. Karl sagði að móðir hans
segði stundum við hann að þetta væri orðið gott þegar hann væri í tölvunni:
… eins og þegar ég er … í átta tíma eða eitthvað á dag … þá segir mamma þú ert
búinn að vera í allan dag, … farðu eitthvað út eða komdu og hjálpaðu mér að gera
eitthvað eða eitthvað þannig sko … en hún er ekki mikið … eins og í sumar skilurðu
hún var alveg frekar pirruð við mig og … vildi að ég hætti þessu og ég sagði bara …
ok en hvað á ég að gera.
Karl lýsti erfiðleikum í samskiptum við föður sinn og sagði að hann væri búinn að
brjóta sig nóg niður og nú setti hann föður sínum mörk varðandi afskipti af sér. Ragn-
ar sagðist hafa farið að einangra sig eftir að hann byrjaði að spila Call of Duty. Hann
sagði að foreldrar hans hefðu stundum bannað honum að fara í tölvuna og þá liði
tíminn miklu hægar og honum leiddist meira.
Ingvi lýsti óhóflegri netnotkun og sagðist vera fíkill. Hann var óánægður með af-
skiptasemi foreldra sinna og sagðist hafa orðið fyrir einelti og í kjölfarið farið að loka
sig meira af. Hann sagði:
Hún [mamma] var að reyna að minnka þetta hjá mér niður í tvo tíma en mér fannst
það bara brjálað. Ég bara sagði að ég þyrfti að minnsta kosti 4–5 tíma á dag. Ég var
svolítið pirraður. Þetta getur tekið langan tíma, til dæmis eins og hún vinnur stund-
um að [verkefni] og það getur tekið langan tíma en ég sýni alltaf tillitssemi til þess.
Ég kom með þetta og hún sagði allt í lagi en ekki vera allt of mikið.
Sumir unglinganna lýstu einnig eigin tilraunum til að minnka netnotkun og setja sjálf-
um sér mörk. Geir sagðist ekki vera mikið fyrir það að slökkva á tölvunni og fara út
úr herberginu til að fá félagsskap en ef hann fengi sig til þess „þá bara hugsar maður
eftir á hvað þetta var góð ákvörðun“. Sigga lýsti því hvernig hún hætti á samskipta-
vefnum twitter fyrir ári „… en síðan fattaði ég að það væri skemmtilegra að lifa sínu
eigin lífi heldur en að lesa um annarra“. Fleiri lýstu þó árangurslitlum tilraunum til að