Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.02.2015, Blaðsíða 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.2. 2015
U
mræðan um eftirtektarverðan og
yfirgripsmikinn dóm Hæsta-
réttar er tekin að kyrrast. Dóm-
urinn var skýr og vel skiljanlegur
þeim sem lögðu sig eftir honum,
og þurfti ekki lögfræðikunnáttu
til. En það var þó ekkert áhlaupsverk að fara í gegnum
hann vegna umfangs hans.
Aðdragandinn
Þótt dómur Hæstaréttar væri byggður upp með nokk-
uð öðrum hætti en héraðsdómurinn, sem liggur hon-
um til grundvallar, verður ekki annað sagt, en að gott
innra samræmi sé á milli dómanna og þeirrar niður-
stöðu sem fimm hæstaréttardómarar og þrír héraðs-
dómarar komast að.
Fjölmiðlar eiga engan kost annan en að fjalla um tíð-
indi af þessu tagi um leið og þau eru kunngerð.
Auðvitað væri æskilegast að öflugir blaðamenn
gætu fengið nokkra daga yfirlegu og sérfræðilega að-
stoð þegar svo mikið er undir. Úrslit 6 ára erfiðis
margra manna birtist og fjölmiðillinn verður að koma
inntakinu til skila til sinna lesenda með knöppum
hætti, en þó þannig að heildarmyndin birtist þeim.
Her lögfræðinga, endurskoðenda og aðstoðarmanna
hefur komið að málinu, annars vegar frá ákæruvaldi
og hins vegar frá þeim sem sæta ákærum, og lagt nótt
við dag.
Gríðarlegt magn upplýsinga hefur verið skoðað í
þaula. Augljóst má vera að stór hluti þess, sem menn
hafa orðið að sökkva sér niður í, kemur þó aldrei við
sögu í málinu. En skoðun og útilokun er mikilvægur
þáttur í vinnslu máls. Margt hlýtur að síast burt á
hinni löngu vegferð.
Sama er að segja um yfirheyrslur yfir ákærðum,
vitnum og fjölmörgum sérfræðingum.
Það er mikið í húfi fyrir langflesta sem að slíku stór-
máli koma. Þeir sem bornir eru alvarlegum sökum og
mega vænta þungra refsinga nái ákæruvaldið sínu
markmiði eiga mest undir. En trúverðugleiki ákæru-
valdsins er einnig í húfi, sem og dómstóla og í tilviki
þeirra síðarnefndu vomir spurningin yfir, hvort þeir
valdi í rauninni málum af þessari stærð, og sem varin
eru af meira kappi og meira fjárhagslegu afli en al-
mennt gerist í íslenskum sakamálum.
Ekki er mjög langt síðan ákærður í máli af þeim
toga sagði sjálfur svo frá, að hann hefði eytt millj-
örðum króna í vörn sína. Einungis örfáir menn í heim-
inum ráða við slíkt. Ekki var hinn mikli kostnaður
sundurgreindur, en það blasir við að jafnvel myndar-
legir lögmannsreikningar dýrseldra lögmanna tóku
aðeins til sín brot af slíkri ógnarfjárhæð. Vafalítið er
að drjúgum hluta hennar var í því tilviki varið til kaupa
á þjónustu fjölmenns liðs spunameistara og það þótt
engir ákærðir í nokkru máli á Íslandi hafi haft annan
eins aðgang að fjölmiðlum og sá sem í hlut átti og beitt
þeim jafn freklega og gert var í þessu máli.
Umræðan um niðurstöðuna
Það er sérkennilegt að sjá samhengið á milli þess sem
þarna er nefnt og umfjöllunarinnar sem varð eftir að
Hæstiréttur Íslands birti dóm sinn í síðustu viku og
óvænta þróun hennar.
Fjölmiðlarýnirinn Andrés Magnússon birti áhuga-
verðan pistil um það atriði í blaði sínu, Viðskipta-
blaðinu. Þar segir hann meðal annars:
„Það var um margt fróðlegt að fylgjast með umfjöll-
un fjölmiðla um þetta Kaupþingsmál. Þar bar Morg-
unblaðið höfuð og herðar yfir aðra miðla. Fréttir þess
voru einfaldlega meiri, greinarbetri og dýpri en ann-
arra miðla, en það hefur fylgt þessum eftir-
hrunsmálum afar vel eftir.
En það var skrýtnara hvað áhugi Fréttablaðsins var
dræmur eða kannski endasleppur frekar. Dómurinn
var forsíðufrétt á föstudag og frekar um hann fjallað á
innsíðu (þar sem mynd af Óla spes var innan um
myndir af hinum dæmdu!), en svo ekkert meir. Allir
aðrir almennir fréttamiðlar eru enn að gera sér mat úr
dómnum, sem flestum ber saman um að muni vera víð-
tækt fordæmi í öðrum málum.“
Það tóku svo sannarlega fleiri eftir þessu. Það gat
ekki farið fram hjá neinum að millistjórnendur á miðl-
um 365 langaði bersýnilega til þess að lágmarkskröfur
um faglega blaðamennsku fengju notið sín. En það fór
heldur ekki á milli mála að snarlega var gripið í taum-
ana. Til að fela vandræðaganginn við það að kæfa um-
ræðuna var reynt að drepa henni á dreif. Og var þá
Orðið sími þýðir þráður
og halda skal því þræði
þegar símtöl eiga í hlut
*En þar sem forðinn var þannigtil kominn litu bankastjórarS.Í. svo á, að vilji ríkisstjórnarinnar,
en ekki bankans, yrði að ráða
niðurstöðunni.
Þeir sem báðu um aðstoðina héldu
því fram, að ríkisstjórnin vildi að
þessi fyrirgreiðsla yrði veitt. Þess
vegna fór símtalið við forsætisráð-
herrann fram.
Reykjavíkurbréf 20.02.15