Morgunblaðið - 13.03.2015, Síða 18

BAKSVIÐ
Margrét Kr. Sigurðardóttir
margret@mbl.is
Tekjuhalli hins opinbera var 3 millj-
arðar króna á síðasta ári í samanburði
við 32 milljarða króna árið á undan.
Þetta kemur fram í bráðabirgðaupp-
gjöri sem Hagstofa Íslands hefur
birt. Hallinn hefur minnkað jafnt og
þétt frá 2008 þegar hann var 202,4
milljarðar króna og er nú að nálgast
núllið. Ríkissjóður skilar 670 milljón-
um í tekjuafgang, almannatryggingar
2 milljörðum en sveitarfélögin eru
með 5,7 milljarða króna halla. Ásdís
Kristjánsdóttir, forstöðumaður efna-
hagssviðs Samtaka atvinnulífsins,
segir það mjög jákvætt að afkoma
hins opinbera sé að batna. „Það er
mikilvægt að reksturinn komist í
jafnvægi og skuldasöfnunin verði
stöðvuð,“ segir hún.
Bankaskattur vegur þungt
Bæði tekjur og útgjöld hins opin-
bera hækkuðu nokkuð milli ára. Á síð-
asta ári voru tekjurnar 903 milljarðar
króna og hækkuðu um 13,3% frá
árinu á undan. Megintekjustofnar eru
skatttekjur og tryggingagjöld sem
skiluðu 85,4% tekna. Bankaskattur-
inn vegur þungt en hann var hækk-
aður úr 0,041% í 0,145% og skilar 34,5
milljörðum í ríkissjóð sem er 276,5%
hækkun á milli ára. Aðrar tekjur hins
opinbera jukust um 9,1% milli ára og
munar þar mest um auknar arð-
greiðslur frá fyrirtækjum í eigu rík-
isins, meðal þess er 6,5 milljarða
króna arður frá Seðlabanka Íslands
og 15,7 milljarða króna arður frá
Landsbankanum, samtals 22,2 millj-
arðar króna.
7,4% hækkun launakostnaðar
Útgjöldin sem voru 906 milljarðar
hækkuðu um 9,3% milli ára. Launa-
kostnaður, sem nam 276 milljörðum,
hækkaði um 7,4%. Launakostnaður
er 27% meiri en hann var 2008.
Einnig varð mikil aukning í til-
færsluútgjöldum eða 81% sem skýr-
ist meðal annars af 35,8 milljarðar
króna gjaldfærslu vegna leiðrétting-
ar verðtryggðra fasteignaveðlána en
dregið hefur úr fjármagnstil-
færslum til Íbúðalánasjóðs og LÍN á
milli ára.
Ásdís segir það áhyggjuefni að út-
gjöldin séu að aukast. „Útgjöldin eru
há í sögulegum samanburði og á al-
þjóðlegan mælikvarða. Það hefur
tekist að brúa bilið með aukinni
skattbyrði einkum á atvinnulífið, líkt
og bankaskatturinn, og frestun á
framkvæmdum sem er í raun frestun
útgjalda. Það er því mikilvægt núna
þegar umsvifin í hagkerfinu eru að
aukast að ríkissjóður sýni aðhald í
sínum rekstri og auki ekki útgjöldin.“
Keppikefli að greiða skuldir
Heildarskuldir hins opinbera námu
2.256 milljörðum króna í árslok eða
113,2% af landsframleiðslu. Er þetta
annað árið í röð þar sem hlutfall
skulda hins opinbera af landsfram-
leiðslu fer lækkandi, en hæst var hlut-
fallið 126,6% árið 2011.
Erlendar lántökur námu í árslok
428 milljörðum króna og innlendar
lántökur voru 344 milljarðar króna,
verðbréfaskuldir voru 870 milljarðar
króna og viðskiptaskuldir 134 millj-
arðar króna.
Ásdís segir að fjármálastefna rík-
isins verði að vera ábyrgari en hún
hefur oft áður verið núna þegar vís-
bendingar séu um aukin umsvif. „Í
gegnum tíðina hefur það verið þannig
að ríkið eykur útgjöldin þegar tekj-
urnar aukast. Því er mikilvægt að rík-
ið ýti ekki undir enn frekari spennu
og sýni frekar aukið aðhald í útgjöld-
um. Hið opinbera ætti að einbeita sér
að því að greiða niður skuldir frekar
en að nýta betri afkomu í að auka út-
gjöld hins opinbera. Þar sem vaxta-
kostnaður er hár útgjaldaliður ætti að
vera keppikefli að greiða niður skuld-
irnar til að draga úr þeim kostnaði.“
Tekjuhalli hins opinbera
kominn niður í 3 milljarða
Tekjuhalli ríkissjóðs, sveitarfélaga og almannatrygginga
milljarðar króna
2008 20112009 2012 20142010 2013
250
200
150
100
50
0
Heimild: Hagstofa Íslands
202,4
153,8 157,8
94,7
65,7
32
3
 Bankaskattur og arðgreiðslur banka vega þungt  Launakostnaður hækkar
18 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. MARS 2015
Kauptúni 3 / Garðabæ / Sími: 564-3364
Ævintýraleg
gæludýrabúð
kíktu í heimsókn
 


   
  
   
  

 




 
  

!
!
"
# 
$ "#
!#
 $
%
%#
&'()* (+(

 
  
,-&.&+/0 -'+(1(23& 45+(2/5
""$
!"
!%
#
#
$
" 
%"
!"
%##

!"#
!"
#
#"
$ %
"$"
%
#
%#"
!#!#
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Núvirðingarprósenta lífeyrissjóða,
3,5%, sem notuð er til að núvirða eignir
og skuldir í tryggingafræðilegum upp-
gjörum er ekki krafa um raunávöxtun.
Þetta kemur fram í athugasemd á vef-
síðu Landssamtaka lífeyrissjóða við
ummælum bankastjóra Arion banka í
viðtali við ViðskiptaMoggann um að
ávöxtunarviðmið lífeyrissjóðanna setji
ákveðið gólf. Ávöxtun lífeyrissjóða
ræðst af ávöxtun eigna sjóðanna svo
sem skuldabréfa, hlutabréfa og innlána,
segir á vef samtakanna. Sjóðirnir kaupi
skuldabréf á markaði þar sem ávöxt-
unarkrafa ræðst fyrst og fremst af
framboði og eftirspurn.
Núvirðingarprósenta
en ekki ávöxtunarkrafa
● Síminn hefur krafið Vodafone um
400 milljónir króna í skaðabætur vegna
meintrar ólögmætrar notkunar á vöru-
merkinu Tímaflakk. Þetta kemur fram í
tilkynningu Fjarskipta hf. til Kauphall-
arinnar.
Í tilkynningunni kemur fram að Fjar-
skipti telja ekki grundvöll fyrir kröfunni.
Ágreiningur sé um skráningu Símans á
vörumerkinu, sem ekki hefur verið til
lykta leiddur. Fjarskipti hafi því ákveðið
að bera úrskurðinn undir áfrýjunar-
nefnd í vörumerkjamálum. Auk þess
telji Fjarskipti fjárhæð bótakröfunnar í
engu samræmi við málsatvik og
dómafordæmi.
Síminn krefur Vodafone
um 400 milljónir króna
STUTTAR FRÉTTIR ...
Peningastefnunefnd Seðlabankans
mun halda stýrivöxtum bankans
óbreyttum á vaxtaákvörðunarfundi
sínum á miðvikudaginn, samkvæmt
spám markaðsgreinenda. Spárnar
byggjast á þeirri óvissu sem nú ríkir
á vinnumarkaði og fyrri vísbending-
um frá nefndinni um að hún muni
vilja bíða niðurstöðu kjarasamninga
á almennum vinnumarkaði áður en
ákvörðun verði tekin um vaxtabreyt-
ingar.
Í Morgunkorni Íslandsbanka í
gær segir að spá bankans sé í sam-
ræmi við þá framsýnu leiðsögn sem
finna má í yfirlýsingu og fundargerð
peningastefnunefndar vegna síðustu
vaxtaákvörðunar. Íslandsbanki gerir
reyndar ráð fyrir óbreyttum stýri-
vöxtum út þetta ár, að því gefnu að
kjarasamningar fari ekki svo úr
böndunum að nefndin telji að bregð-
ast þurfi við með hækkun vaxta.
Raunvextir bankans muni hins vegar
lækka með aukinni verðbólgu.
Hagfræðideild Landsbankans vís-
ar einnig í síðustu yfirlýsingu og
fundargerð peningastefnunefndar,
þar sem orðalag gefi til kynna að
frekari vaxtalækkanir koma ekki til
greina fyrr en mynd sé komin á nið-
urstöður yfirstandandi kjaravið-
ræðna. Að mati Landsbankans gefur
þróun verðbólgu og eftirspurnar í
hagkerfinu heldur ekki sérstakt til-
efni til þess að ætla að áherslur pen-
ingastefnunefndar muni breytast
mikið milli funda.
Í svipaðan streng tekur IFS
Greining sem segir að þar sem við-
ræður um kjarasamninga virðist
vera að sigla í strand muni peninga-
stefnunefndin bíða átekta eftir nið-
urstöðu nýrra kjarasamninga.
Morgunblaðið/Kristinn
Seðlabankastjóri Búist er við
óbreyttum stýrivöxtum um sinn.
Spá stýrivöxtum
óbreyttum áfram
 Nefndin muni
bíða niðurstöðu
kjarasamninga