Morgunblaðið - 13.03.2015, Page 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. MARS 2015
Kettirnir tveir Gyllti kötturinn og sá bústni, svarti og hvíti stilla sér upp saman og njóta eflaust félagsskapar hvor annars á Laugaveginum. Hvað þeim fer á milli er ekki gott að segja.
Eggert
„Ég heyri sagt að þú
hafir keypt banka Jón
Hreggviðsson, sagði
Arnas Arnæus. Er það
rétt? Jón Hregg-
viðsson hófst í sæti
sínu og ansaði:
„Hef ég keypt banka
eða hef ég ekki keypt
banka? Hver hefur
keypt banka og hver
hefur ekki keypt
banka? Hvenær kaupir maður
banka og hvenær kaupir maður ekki
banka? Fari í helvíti sem ég keypti
banka. Og þó.“
Jóni Hreggviðssyni fannst í raun
að hann hefði aldrei hafa keypt
banka. Það hafa engar vísbendingar
fundist um að Jón Hreggviðsson
hafi keypt banka.
Um þessar mundir eru tólf ár frá
því tilkynnt var að Egla hf., hluta-
félag með 10 milljóna hlutafé, hefði
keypt 45,8% af hlutafé í Búnaðar-
banka Íslands hf. Aðili að þessum
kaupum var þýskur banki, Hauck &
Aufhäuser Privatbankiers KgaA. Í
fréttatilkynningu sem hinn þýski
banki sendi út segir meðal annars:
„Hann var stofnaður fyrir 206 árum
og er meðal annars með starfsemi í
Sviss og Lúxemborg.“ Í ársskýrslu
bankans fyrir árið 2003 kemur í ljós
að bankinn hafði engan vaxtamun í
rekstri sínum í Sviss, en um 3,2
milljónir EUR í Lúxemborg. Þókn-
anatekjur voru 0,9 milljónir EUR í
Sviss og 8,9 milljónir í Lúxemborg
þetta sama ár. Með því að þegja um
þessa þætti í fréttatilkynningunni
mátti ætla að Hauck & Aufhäuser
væri mjög merkilegur banki, enda
þótt enginn hafi nokkru sinni heyrt
hans getið.
Í fréttatilkynningu frá 16. janúar
2003 frá kaupendum
Búnaðarbankans segir:
„Það eru mikil tíð-
indi að traustur er-
lendur banki taki þátt í
að fjárfesta í íslenskri
fjármálastofnun. Bún-
aðarbankinn kemur til
með að njóta þekk-
ingar, reynslu og við-
skiptasambanda þýska
bankans í starfsemi
sinni. Enn mikilvæg-
ara er að með eign-
arhaldi þýska bankans
í Búnaðarbankanum skapast tengsl
sem íslensk fyrirtæki geta notfært
sér til að styrkja starfsemi sína í
sókn á erlendum mörkuðum. Þetta
er afar mikilvægt þegar haft er í
huga að möguleikar íslenskra fyr-
irtækja til að vaxa verulega og
dafna tengjast fyrst og fremst al-
þjóðlegri starfsemi.“
Fulltrúi sá er Hauck & Aufhäuser
tilnefndi til setu í bankaráði Bún-
aðarbanka Íslands hf. spurði engra
spurninga um rekstur bankans, bað
ekki um neinar skýrslur og hafði
engan áhuga á rekstri Búnaðar-
bankans. Á sama veg hafði starfsfólk
Hauck & Aufhauser í Lúxemborg
engan áhuga á nokkrum samskiptum
við Búnaðarbanka Íslands hf., sem
þá var með útibú í Lúxemborg. Eng-
inn kannast við nokkra samvinnu
hins þýska banka og Búnaðarbanka
Íslands hf.
Fyrir níu árum efaðist höfundur
þessarar greinar um að hinn þýski
banki hefði nokkru sinni keypt hlut í
Búnaðarbanka Íslands hf. Ástæður
efasemda voru þær að það var erfitt
að sjá það í ársreikningum hins
þýska banka fyrir árin 2003 og 2004.
Það er ástæða til að rifja þessi
viðskipti upp þegar búið er að
dæma í máli sem höfðað var vegna
viðskipta með hlutabréf í Kaupþingi
hf. þar sem tilkynnt var að „hans
hátign Sheikh Mohammed Bin Kha-
lifa Al-Thani kaupir 5% hlut í Kaup-
þingi“. Sjónhverfing viðskiptanna
var sú að Kaupþing hf. stóð eins fyr-
ir og eftir viðskiptin og viðskiptin
dæmd markaðsmisnotkun, eins og
segir í samskiptum innan Kaup-
þings hf.: „Þetta er bara þannig, ég
held að það sé, eigi bara að fara að
tjakka, setja tjakkinn af stað, bara
búa til eftirspurn“. Í dómi Hæsta-
réttar segir um brotin:
„… en þau voru þaulskipulögð,
drýgð af einbeittum ásetningi og
eindæma ófyrirleitni og skeyting-
arleysi.“
Því er við að bæta að 19. janúar
2009 segir Ólafur Ólafsson:
„Samkvæmt þeim upplýsingum
sem ég hef, þá greiddi Al Thani-
fjölskyldan hinn 8. október 12,5
milljarða af þeim hluta lánsins, sem
hún var í ábyrgð fyrir, og hinn 21.
október hafði ég milligöngu um að
greiða fyrir fjölskylduna eftirstöðv-
arnar með vöxtum sem þá voru 402
milljónir króna.“
Þess sáust ekki merki í dómi Hér-
aðsdóms eða Hæstaréttar að þessi
greiðsla á 12,5 milljörðum hefði átt
sér stað.
Því eru viðskiptin með hluti í
Búnaðarbanka Íslands hf. árið 2003
rifjuð upp að margt er líkt með
þeim viðskiptum og þeim sem voru
tilefni til dómsmáls sem á undan er
rakið. Erfitt var að afla upplýsinga
frá þýska bankanum um aðkomu
hans að viðskiptunum. Í ársreikn-
ingum bankans árin 2003 og 2004 er
þessara viðskipta ekki getið. Bank-
inn gefur upp eignarhluta í
fjármálafyrirtækjum en stærðin er
slík að eignarhlutur í Búnaðarbanka
Íslands hf. rúmast ekki innan þeirr-
ar stærðar sem upp er gefin. Ofur-
hagnaðar af eignarhaldi gætir ekki í
reikningum bankans.
Í bréfi frá KPMG í Þýskalandi frá
17. mars 2006 segir:
„Hauck & Aufhäuser held shares
of EGLA hf in the bank’s own hold-
ings of securities in the financial
year 2004.
The accounting treatment com-
plies with requirements of the Ger-
man Commercial Code and Banking
act relating to the accounting for
own holdings of securities.“
Til þess að eign sú rúmist innan
efnahagsreiknings bankans árið
2003, þá eru tveir efnahagsliðir í
reikningi bankans, báðir jafnháir.
Á eignahlið í reikningnum er:
„Assets held on trust basis“ EUR
172.585.589,72.
Á skuldahlið í reikningnum er:
„Liabilities held on a trust basis“
EUR 172.585.589,72.
Ári síðar, þ.e. í efnahagsreikningi
í árlok 2004, er þessi liður EUR
167.719.096,88.
Báðir þessir liðir taka sömu
breytingum og hafa því ekki áhrif á
rekstrarniðurstöðu bankans.
Af því sem rakið er hér, efnahags-
liðum hins þýska banka sem „… var
stofnaður fyrir 206 árum og er með-
al annars með starfsemi í Sviss og
Lúxemborg. Bankinn sérhæfir sig í
sjóða- og eignastýringu fyrir stofn-
anir og einkaaðila, umsjón verð-
bréfa fyrir sjóði og fjármálastjórn
fyrirtækja og einstaklinga“.
Þegar höfundur þessarar greinar
fjallaði um þetta mál árið 2006 vildi
Fjármálaeftirlitið á Íslandi litla að-
stoð veita. Afstaða Ríkisendurskoð-
unar var sú að rétt væri að afsanna
kenningu höfundar um að „útilokað
væri að hinn þýski banki hefði keypt
hlut í Búnaðarbanka Íslands hf.“
með því að ekki væri útilokað að
hinn þýski banki hefði keypt hlut í
Búnaðarbankanum. Það var því lítill
vilji til að fá hið sanna fram í mál-
inu.
Við ritun þessarar greinar reyndi
höfundur að afla frekari upplýsinga
frá hinum þýska banka. Í skeyti
hinn 19. febrúar segir fulltrúi hins
þýska banka:
„Please note that Hauck & Auf-
haeuser Privatbankiers KGaA is not
a publicly listed company, nor is it
otherwise legally required to distri-
bute historic corporate documents.
We have therefore made checked
your request by our corporate cent-
er. Following its answer we are
sorry to inform you that – due to
our Group policy – we are not distri-
buting such documents on voluntary
basis.“
Það sem sagt er hér að framan
fellur vel að lýsingum um þátttöku
hins þýska fulltrúa á stjórnar-
fundum í Búnaðarbanka Íslands hf.
Áhugi hins þýska fulltrúa var ná-
kvæmlega enginn. Miðað við hraða
á sameiningu Búnaðarbanka Ís-
lands hf. og Kaupþings hf. get ég
mér til um fyrir hvern þýski bank-
inn var að varðveita eignir.
Stílfræðingar, sem lesið hafa
fréttatilkynningarnar frá 2003 um
kaup Hauck und Aufhäuser og frá
2008 um „kaup“ Al Thani í Kaup-
þingi hf., telja stíleinkenni svipuð.
Tilgangurinn í báðum tilfellum var
sá sami; blekking.
Eftir Vilhjálm
Bjarnason » Fulltrúi sá er Hauck
& Aufhäuser til-
nefndi til setu í banka-
ráði Búnaðarbanka
Íslands hf. spurði
engra spurninga um
rekstur bankans
Vilhjálmur Bjarnason
Höfundur er alþingismaður.
Jón Hreggviðsson kaupir banka