Reykjalundur - 01.06.1962, Qupperneq 28

Atvinnuleg og
endurhæfing
öryrkj a
Að festa fé í fólki.
Orðið endurhæfing er notað vfir þær ráðstafanir eða
tilraunir, sem gerðar cru til þess að koma í staðinn
fyrir, eða útiloka það, sem hindrar öryrkjann i að lifa
eðlilegu og heilbrigðu lífi.
hess vegna látnm við eins og aðrir, allar ráðstafanir
hvort sem þær eru gerðar í félagslegu, atvinnulegu eða
læknisfræðilegu tilliti og beinast að þvf að skapa ein-
staklingnum forsendur til að lifa lifinu falla undir end-
urhæfingn, en ekki aðeins þær tilraunir sem beinast að
því að skapa þeirn fatlaða starf við silt hæfi. Aðal tak-
markið er að sjálfsögðu, að skajja hinum fatlaða viðun-
andi vinnuaðstæður, cn það er ekhi og md eliki vera
eina takmarkið.
Endurhæfingarlögin urðu annars til undir því slag-
orði að það borgaði sig að festa fé í fúlki, og það hefur
alltaf verið mín skoðun að aðstoð sem er fljótvirk og
mikil, en innt af hendi á stuttum tíma sé langtum á-
lirifaríkari, en lítil aðstoð, sem innt er af hendi á löng-
um tíma, enda hcfur það fyrrnefnda í flestum tilfellum
reynzt vera ódýrara.
LœknisfrceÖileg cndurhæfing, ráðstafanir læknisins lil
að gefa sjúklingnum aftur sem mest af líkams- og sálar-
orku sinni, hefur sama markmið, og í stórum dráttum
sömu aðstöðu, hvort svo sem læknirinn er í Finnlandi
eða Síam, Reykjavík eða Kaupmannahöfn. Hún er al-
jrjóðleg á Jrann hátt, að læknirinn getur rniðlað reynslu
sinni og athugunum til annarra landa,, og læknar þar
geta strax byggt á því í störfum sínum.
Hins vegar gildir ekki jtað sarna um atvinnulega og
félagslega endurhæfingu. Þar verður iivert land að
byggja upp sitt eigið kerfi með tilliti til þjóðarbúskap-
arins, atvinnuhátta, siðarcglna og venja. Ákveðin atriði
eru í stórum dráttum Jrau sömu í flestum löndum
varðandi atvinnulega og félagslega endurhæfingu. í
félagsleg
Lög um endurheefingu og adra hjdlp
vid öryrkja er mál sem varðar þjóðina
alla, og má ekki lengur dragast að slik
löggjöf verði sett. Þetta mál hejur nú
alllengi verið i undirbúningi, og milli-
þinganefnd, sem kosin var af alþingi
á árinu 1959 hefur skilað áliti. Má bú-
ast við, að lillögur liennar verði rœdd-
ar á nœsta alþingi.
Það er því fróðlegt fyrir okkur að
kynnast hvernig löggjöf um vandamál
öryrkja er háttað meðal grannþjóða
okkar. Einn af fremstu sérfrœðingum
Dana um öryrkjamál, Urban Hansen
yfirborgarsljóri í Kauþmannahöfn,
kom hingað til lands i sumar og flutti
þá athyglisvert erindi um löggjöf um
endurhcefingu, sem setl. var i Dan-
mörku fyrir tveitn árum.og þá reynzlu,
sem af henni. hefur fengizt. Hér birtist
i Reykjalundi megin hlutinn af þessu
fróðlega erindi.
Jressari ræðu nnin ég einkum lialda mig við jiessi svið,
þar sem ég get imvndað mér af reynslu okkar í Dan-
mörku mættu koma ykkur að nokkrum notum.
Dönsku endurhæfingarlögin.
Fyrsl skuluin við líta á dönsku endurhæfingarlögin i
stórum dráttum.
Ef ég á að' byrja á að ræða um ástæðuna fyrir því, að
við í Danmörku gátum leyst endurhæfingarvandamálin
gagngert með higum verð ég fyrst að geta þess að
endurhæfing var engan veginn nýtt lnigtak í Dan-
mörku, jiegar lögin komu fram.
26
Reykjalundur