Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.2009, Blaðsíða 23
helgarblað 20. nóvember 2009 föstudagur 23
�����������������
��������������
����������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������
����������
������������������������������������������������������������������� ��� �������������
�������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������� ������������������������
��������������������������
����������
�����������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������� �������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������
�����������������
������������������������������������������������������������������������������������
��������� ������������ ��� ����� ���� ���������� ��� ����������� ��������� ���� ���������
�������������������������������������������������������������������������������������
���� ������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������� �����������
�����������������������
�������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������� �����������
��������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������
�������������������
��������������������������������������������������������� ���������������������������
����������������������������������������������������������������������������������
Þorsteinn Scheving Thorsteinsson er áhyggjufullur:
Kærir notkun bóluefnis
Þorsteinn Scheving Thorsteinsson
hefur lagt fram kæru til heilbrigðis-
ráðuneytisins vegna bóluefnis Glaxo
Smith Kline við svínaflensunni,
N1H1. Þar heldur hann því fram að
bein tengsl séu á milli squalene-
olíu, sem finnst í bóluefninu, og her-
mannaveiki. Krefst Þorsteinn þess að
fólk sé upplýst um þetta þegar það er
bólusett.
„Ég hef sagt við börnin mín og
aðra í fjölskyldunni að fara ekki í
bólusetningu. Mér finnst Landlækn-
isembættið sýna af sér óheiðarleika
með því að upplýsa fólk ekki um
þessa hættu,“ segir hann.
Þorsteinn heldur úti bloggsíðu
þar sem hann skrifar mikið um bólu-
efnið og vísar þar í erlendar vefsíð-
ur þar sem skrifað er um skaðsemi
þess.
Heilbrigðisráðuneytið staðfesti
bréflega kæru Þorsteins þann 12.
nóvember og vísaði málinu til emb-
ættis sóttvarnalæknis og Lyfjastofn-
unar til frekari umsagnar.
Haraldur Briem sóttvarnalæknir
þekkir erindi Þorsteins. Hann segist
hafa fengið fjölda bréfa frá Þorsteini
auk þess sem hann hefur komið á
skrifstofu Landlæknisembættisins
og krafist svara um ástæður þess að
bóluefnið er notað. Þorsteinn hefur
einnig sent starfsfólki embættisins
tengla á erlendar vefsíður þar sem
bóluefnið er sagt skaðlegt.
Haraldur segir það alls ekki rétt
að sýnt hafi verið fram á tengsl á
milli squalene-olíu og hermanna-
veiki. Hermenn sem bólusettir voru í
Flóabardaganum urðu margir hverj-
ir veikir og var um hríð talið að veik-
indin mætti rekja til squalene-olíu
sem mikið er notuð í bóluefni. Að
sögn Haraldar kom þó síðar í ljós að
engin squalene-olía var í því bólu-
efni sem þar var notað og féll kenn-
ingin því um sjálfa sig.
Squalene-olían er náttúrulegt
efni sem finnst í líkama fólks, í dýra-
ríkinu og plönturíkinu. Hún virkar á
mótefnisvaka og hefur því hentað vel
í bóluefni. „Þetta efni er líkamanum
ekki á nokkurn hátt framandi. Engar
vísbendingar hafa komið fram um að
þetta sé skaðlegt,“ segir Haraldur.
Hann segist aðspurður kannast
við áróður, sérstaklega á netinu, þar
sem ákveðnir hópar hvetja fólk til
að sleppa því að fara í bólusetningu
og vara við alvarlegum afleiðingum
þeirra. „Ég hef séð myndskeið sem
eiga að sýna hræðilegar aukaverkan-
ir bólusetninganna en þetta er ekkert
sem á við rök að styðjast,“ segir Har-
aldur. erla@dv.is
Á móti bólusetningu Þorsteinn
Scheving Thorsteinsson sakar Land-
læknisembættið um óheiðarleika vegna
upplýsinga sem það veitir um bóluefni
gegn svínaflensu. Mynd RóbeRT ReyniSSon
Mikil hræðsla hefur gripið um sig á
landinu í kjölfar svínaflensufarald-
ursins. Þá fara margar
tröllasögur á kreik um
bólusetningar og sumir
vita ekki í hvorn fótinn
þeir eiga að stíga.
flökkusögur
um flensuna
Síminn stoppar ekki á heilsugæslustöðvum landsins og landsmenn óttast fátt
meira en útbreiddan svínaflensufaraldur. Nú þegar bólusetningar eru hafnar
fara ýmsar mýtur um bóluefni á kreik sem ýta á ótta í samfélaginu. DV fór yfir
helstu sögusagnir sem fylgja inflúensum og sannar eða afsannar þær.
n bóluefni gegn ÁRSTíðabundinni inflúenSu veRndaR gegn
SvínaflenSu
Það eru skiptar skoðanir um þetta og því er best að láta bólusetja sig bæði
fyrir árstíðabundnu inflúensunni og svínaflensunni, H1N1.
n ÁRSTíðabundna inflúenSan eR MeinlauS
Það er mikil áhersla lögð á svínaflensuna núna en það er mikilvægt að hafa í
huga að árstíðabundin inflúensa getur líka verið hættuleg. Flestir sem fá árs-
tíðabundna inflúensu jafna sig en það eru alltaf einhver dauðsföll tengd henni
á hverju ári. Munurinn á henni og svínainflúensu er að sú árstíðabundna
herjar frekar á eldra fólk en svínainflúensan á það yngra.
n SvínaflenSan SMiTaST Með SvínaafuRðuM
Margir hafa brugðist við svínaflensufaraldrinum með því að hætta að borða
svínaafurðir og sum lönd bönnuðu svínakjöt og slátrun svína. Sérfræðingar
segja að þrátt fyrir nafnið sé engin ástæða til að óttast það að svínaafurðir
breiði út svínaflensu. Inflúensan greindist fyrst í svínum en hefur nú hreiðrað
um sig í manneskjum. Síðan þá hefur flensan smitast frá manneskju til
manneskju en ekki frá svíni til manneskju. Gott er samt að huga að því að elda
kjöt rétt til að drepa allar bakteríur.
n bóluefni geTuR valdið flenSu
Þessi mýta skýtur upp kollinum á hverju ári þegar bólusett er gegn árstíða-
bundnu inflúensunni. Læknar segja þetta ómögulegt þar sem dauðir vírusar
eru í bóluefni. Ein af ástæðunum fyrir því að fólk heldur þessari mýtu fram ár
eftir ár er að það heldur að aukaverkanir flensusprautunnar séu flensa.
n Sýklalyf duga gegn flenSu
Nei. Sýklalyf berjast aðeins gegn bakteríum en bæði árstíðabundna inflúensan
og svínaflensan orsakast af vírus. Sýklalyf hafa því engin áhrif á flensuna.
n flenSan eR aðeinS hæTTuleg göMlu fólki
Satt er að gamalt fólk er líklegra til að verða alvarlega veikt og látast af
árstíðabundnu inflúensunni. Ungt fólk getur samt sem áður veikst af henni
og orðið alvarlega veikt. Svínainflúensan herjar meira á ungt fólk og fólk með
undirliggjandi sjúkdóma. Börn undir sex mánaða aldri eru einnig í áhættuhópi
því þau eru of ung til að fá bóluefni. Besta leiðin til að verja svo ung börn er að
halda þeim frá veiku fólki. Hægt er að fá lyf gegn flensu eins og Tamiflu en það
er ekki mælt með að nota það á börn yngri en þriggja mánaða.
n ef Þú fæRð flenSu fæRðu hana ekki afTuR Á SaMa ÁRinu
Margir halda að ef þeir hafa fengið flensu fyrr á árinu þá fá þeir hana ekki
aftur og þurfa því ekki að bólusetja sig. Það er ekki rétt því það eru alltaf tvær
tegundir af inflúensu í gangi og hægt er að smitast af báðum. Því er vissara að
láta bólusetja sig.
n ef Þú eRT ung/uR og heilbRigð/uR ÞaRfTu ekki að fÁ bóluefni
Það er rétt að það er líklegra að ungt og heilbrigt fólk sleppi við árstíðabundnu
inflúensuna og svínaflensuna eða jafni sig mjög fljótt af inflúensunum. Það er
samt óþarfi að bjóða hættunni heim og um að gera að láta bólusetja sig til að
forðast óþægindi. Ungt og heilbrigt fólk ætti líka að hugsa um fjölskyldu sína
og vini, sem sumir hverjir eru jafnvel í áhættuhópum. Öryggi þeirra veltur á því
að við hin gerum okkur ónæm fyrir inflúensunum.
n ef ég fæ ekki bóluefni gegn SvínaflenSu í nóveMbeR ÞaRf ég
ekki Á Því að halda
Íslendingar sem tilheyra ekki áhættuhópi gætu þurft að bíða í nokkrar vikur
eftir bóluefni en ættu samt sem áður ekki að sleppa bólusetningu. Svína-
flensan gæti jafnvel ekki náð hámarki fyrr en í febrúar eða mars.
n bóluefni eRu hæTTuleg
Síðustu ár hefur fólk ekki viljað treysta bóluefni og halda sumir því fram að
bóluefni gegn árstíðabundinni inflúensu geti valdið sjúkdómum eins og
einhverfu í börnum. Það er hins vegar ekkert sem sannar þessar kenningar og
er meiri áhætta að sleppa bólusetningu en öfugt.
10