Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.2010, Qupperneq 24

VERÐUR LOKS
VINNUFRIÐUR?
Nú liggur fyrir að ríkisstjórnin hyggst loka litlu lúppunni í áfengislögunum sem framleið-endur og innflytjendur hafa til
fjölda ára notfært sér. Léttöls-lúpp-
unni alræmdu þar sem menn hafa í
ósátt við vandlætingarhersinguna get-
að auglýst rammsterkan mjöð
sinn sem léttöl, burtséð frá því
hvort slíkur léttmjöður sé yfir
höfuð fáanlegur í verslunum,
hvað þá framleiddur. Þjóð-
in hefur jú ekki séð til sólar síðan bjórinn var leyfður og alltaf skal okkur
pöpulnum gefið það að við getum ekki hugsað um okkur sjálf. Það verður
að BANN’ETTA.
Sjálfur hef ég um nokkurt skeið verið þeirrar skoðunar að áfengisaug-lýsingar, jafn hrottafengnar og þær geta nú verið, gætu verið síðasta lífæð strögglandi fjölmiðla á auglýsingamarkaði. Fjórða valdsins sem svo nauðsynlegt er í samfélaginu okkar, nú sem aldrei fyrr, og
hver ráðherrann á fætur öðrum hefur sammælst um að þurfi að verja frá
algjöru hruni. Auðmenn mega ekki eiga fjölmiðla í dag. Ný kynslóð les-
enda sækir sér fréttirnar ókeypis á netið og dettur vitanlega ekki í huga
að kaupa áskrift að þeim eins og mamma þeirra og pabbi, afar þeirra og
ömmur gerðu. Auglýsingar eru órjúfanlegur hluti fjölmiðla sama á hvaða
vettvangi þeir eru. Áfengisauglýsingar, sem ekki þurfa að fela sig bak við
falsstimpla, eru ónýtt auðlind íslenskra fjölmiðla en það er bara mín skoð-
un. Ríkisskoðunin er sú að það verði að BANN’ETTA.
Ég er ekki hér til að taka umræðuna um börnin góðu sem talin eru kokgleypa allt sem fyrir þau er lagt í sjónvarpi, útvarpi og prentmiðlum því það er
umræða sem aldrei er hægt að vinna. Ég er
hér til að sjá ný tækifæri í bannhelgi siða-
postulanna. Því þegar einhver lokar dyrum
opnar Guð glugga. Og þegar ríkisstjórnin
lokar gluggum þá verða menn að finna sér
illa þétta glufu í einangrun hússins. Það
var þessi hugsunarháttur sem varð einmitt
til þess að menn fundu glufu í núverandi
áfengislögum til að smella hinu agnar-
smáa léttölsmerki á auglýsingarnar.
Ríkisstjórnin gefur sig út fyrir að vera ríkisstjórn litla mannsins. Það hefur augljóslega engum dottið í hug að leggja málið þannig fyrir sig að hér sé verið að múlbinda íslenska framleiðslu. Sprotafyrir-tækin litlu líka. Hvað með framleiðendurna? Litlu, íslensku fram-
leiðendurna. Sprotafyrirtækin sem byrjuðu að brugga í fjósinu heima í
sveit með fimm lítra skúringafötu og garðslöngu. Unnu sig upp og inn á
markað sem síðan læsir öllum gluggum, hurðum og reynir að þétta gluf-
urnar. Af hverju er verið að svipta þessi fyrirtæki rétti sínum til að auglýsa
vörur sínar? Er það bara sum íslensk framleiðsla og sum íslensk sprotafyr-
irtæki sem eiga rétt á sér umfram stóriðjuna hjá ríkisstjórninni? Eru menn
strax búnir að gleyma þeim söng öllum? Áfengissala hefur enda hrunið á
kostnað ríkiskassans.
Í bók Andra Snæs Magnasonar, Lovestar, segir frá tilveru þar sem fólk getur í blankheitum sínum laumað auglýsingum inn í samtöl við ann-að fólk. Fólk gat fengið meiri pening eftir því hversu brussulegt plögg-ið var. Toppurinn var „gjallarar“ þar sem viðkomandi staðnæmdust
hreinlega á götum úti og hrópuðu auglýsingar upp yfir sig af lífs og sálar
kröftum. Brilljant hugmynd en óhugnanleg þó. Ég velti fyrir mér hvort
sami möguleiki sé til staðar í dag, í bannelskum, íslenskum raunveruleik-
anum. Ég held það. Sá möguleiki heitir Facebook.
Ég ætla því að nota þennan litla glugga hér til að hrinda af stað mínu eigin sprotafyrirtæki þar sem ég mun bjóða íslenskum ölframleið-endum, litlum jafnt sem stórum, að auglýsa í prófílglugganum á Facebook-síðunni minni. Ég á nokkur hundruð Facebook-vini sem
allir hafa aldur til að drekka. Síðan verð ég bara nógu djöfulli aktífur á
Face book. Like-a á alla statusa, kommenta á allar færslur og kem sjálfur
með nýjan status nokkrum sinnum á dag. Auglýsingin verður sýnileg
þrátt fyrir lög íslenska ríkisins. Þetta er nýjasta lúppan sem ég hef búið til.
Þetta er litla glufan á einangrun hússins sem ekki hefur tekist að þétta.
Í bannblindni sinni gleymir ríkisstjórnin því að það er heil hliðarveröld á vefnum sem hún hefur enga lögsögu yfir. Ef sprotafyrirtæki mitt slær ekki í gegn þá geta ölframleiðendur enn auglýst beint á Facebook. Og það sem verra er, þar hefur stóra Facebook-maskínan aðgang að aldri,
kyni, stöðu, trúarskoðunum og þjóðerni hvers einasta notanda og hver og
ein auglýsing getur verið sérsniðin að tilteknum markhópi. Nánast hver
einasti Íslendingur er á Facebook. Hugsið ykkur hryllinginn!
Með þessa vitneskju lokar ríkisstjórnin kannski Facebook næst svo við getum alfarið dottið í kínverska gírinn. Google myndi svo fylgja í kjölfarið og eini fjölmiðillinn verður fréttabréf ríkisstjórn-arinnar sem að sjálfsögðu verður gjörstrípaður öllum auglýsing-
um. Smeygt inn undir nefskattinn þinn og þú neyðist til að kaupa það.
Hvor framtíðin virðist nú vera óhugnanlegri?
BANN’ETTA
BARA
Ráðherraskiptin í gær gætu lofað
góðu. Ríkisstjórnin hefur alltof lengi
haft á sér yfirbragð ráðleysis og verk-
fælni. Sú gagnrýni hefur alls ekki
verið að öllu leyti sanngjörn, en því
verður þó ekki á móti mælt að tölu-
vert fleira hefði verið hægt að afreka.
Og einkum hefði verið ákjósanlegt ef
stjórnin hefði getað blásið mönnum
bjartsýni og baráttuanda í brjóst, í
stað þess að virðast alltof lengi vera
svo illa haldin af innanmeinum og
alls konar slæmsku að hún hefði
ekki þrek til neins – þvíklíkt þrek-
leysi er fljótt að smitast yfir á þjóð-
félagið allt.
Þar er ýmsu um að kenna, en
„órólega deildin” í VG getur ekki
með nokkru móti firrt sig allri
ábyrgð á þeim tíma sem farið hefur
til spillis. Ég nenni ekki að rifja upp
Icesave-söguna, en að hluti stuðn-
ingsmanna ríkisstjórnarinnar skuli
allt í einu hafa verið farinn að gefa
því undir fótinn að taka þátt í að
draga umsóknina um aðild að ESB
til baka, það sýndi hvorki ábyrgð né
stjórnvisku.
Alveg sama hvaða skoðun mað-
ur hefur á ESB og hugsanlegri aðild
Íslands að þeim samtökum, þá er
það auðvitað svo vitlaust að draga
umsóknina til baka á þessum tíma-
punkti, áður en við fáum að vita nið-
urstöðu samninga við ESB, að mann
sundlar eiginlega.
ÓLÝÐRÆÐISLEGT
Í fyrsta lagi er það auðvitað einstak-
lega ólýðræðislegt. Þjóðin öll mun fá
að greiða atkvæði um það hvort hún
telur að aðild að ESB henti sér, þegar
þar að kemur, en nú vilja sjálfstæð-
ismenn og flestir framsóknarmenn
fá að ráðskast með það hvernig fer
fyrir þessu gífurlega hagsmuna-
máli þjóðarinnar. Við vitum öll að
ef svo ólukkulega færi að umsókn-
in yrði dregin til baka, þá væri ekk-
ert um það að ræða að það væri bara
hægt að sækja um aftur á næsta ári,
eða þarnæsta, ef þannig stæði í ból-
ið okkar þá. Það kæmi þá áreiðan-
lega ekki til minnstu mála að sækja
aftur um aðild að ESB fyrr en eft-
ir vel á annan áratug. Það er rangt
að í Brussel bíði menn slefandi eftir
næsta tækifæri til að hreppa okkur –
ef við gerðum okkur sek um „bjöllu-
at” í Brussel, þá myndi sambandið
einfaldlega ekki virða okkur viðlits á
næstunni.
Þeir sem ákafastir eru gegn að-
ild, þeim finnst það náttúrlega í góðu
lagi, en ábyrgir stjórnmálamenn
geta ekki afgreitt framtíðarhagsmuni
þjóðarinnar af slíkri léttúð.
Og ég trúi því raunar ekki fyrr
en ég sé það að þeir sem enn vilja
láta taka sig alvarlega í Sjálfstæðis-
flokknum muni greiða atkvæði með
því að draga þessa umsókn til baka.
Geri þeir það, þá hafa þeir þar með
opinberað sig sem algjöra henti-
stefnumenn – sem taka skammvinn-
an póli tískan ávinning fram yfir ná-
kvæma og skilmerkilega athugun á
mikilvægum framtíðarhagsmunum
þjóðarinnar.
Og það má ennþá fremur segja
um þá stuðningsmenn ríkisstjórn-
arinnar, sem tækju þátt í slíku glap-
ræði. Þeir verða ómerkir um leið. Því
málið snýst ekki um sannfæringu
þeirra sem andstæðinga ESB, held-
ur að þjóðin sjálf fái að ákveða fram-
tíð sína – og það vita allir að burt-
séð frá öllu öðru, sem að ESB lýtur,
þá skiptir fyrirkomulag gjaldmiðils
okkar á næstunni mjög miklu máli,
og þar er upptaka evru einn helsti
kosturinn sem við stöndum frammi
fyrir. Og sem væri fráleitt annað en
við fáum að ákveða sjálf í þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Ég vona að ráðherraskiptin verði
til þess að hægt verði að afgreiða t.d.
ESB-aðildina í friði og ró. Þá verður
til einhvers unnið. Þessi ríkisstjórn
verður einfaldlega að fara að taka til
þeirra verka sem nú eru fram und-
an, og gera það af festu og einurð og
dugnaði – einleikir og hik og ráðleysi
einstakra ráðherra dugar ekki.
EFTIRSJÁ AÐ „FAGRÁÐHERR-
UNUM”
Ég sé mikið eftir „fagráðherrunum”
svonefndu, og vona að slíkir ráð-
herrar verði aftur skipaðir hið fyrsta
– vinsældir þeirra Gylfa Magnús-
sonar og Rögnu Árnadóttur sýndu
að þjóðin kann að meta slíkt. Enda
tókst þeim, held ég, vel upp. Ég get
ekki lagt almennilegt mat á viðbrögð
Gylfa við gengislánadómnum fræga,
en hitt veit ég að þegar Gylfi fór í
heimsókn til útlanda fyrir nokkru og
birt voru viðtöl við hann á Bloom-
berg og fleiri erlendum fréttastöðv-
um um hið erfiða árferði á Íslandi, þá
var það eiginlega í fyrsta sinn sem ég
hef ekki hálfskammast mín fyrir við-
töl við íslenska ráðamenn erlendis.
Af því þarna var kominn maður sem
augljóslega vissi um hvað hann var
að tala.
Hvað Rögnu varðar, þá hefur Jónas
Kristjánsson hamast gegn henni af
því hún hafi ekki gerbreytt um pólit-
ík í garð innflytjenda, og vel má vera
að hún hefði mátt vera róttækari þar.
En hún kom þó sem ferskur andblær
inn í íslenskt stjórnkerfi, því líklega
aldrei fyrr hefur maður séð íslensk-
an ráðamann tala af slíkri einlægni
um verk sín, viðurkenna mistök sín
jafn auðveldlega, né vera jafn viljug-
an til að læra af reynslunni – og öðru
fólki. Flestallir íslenskir stjórnmála-
menn ættu að reyna að læra eitthvað
af Rögnu í þessu tilliti – það er ekki til-
viljun að hún mældist ævinlega vin-
sælasti ráðherrann. Ef einhver vill
auka vinsældir sínar, þá er sem sagt
ráðið að feta frekar í hennar fótspor
en hinna pólitísku refa, sem allir eru
orðnir hundleiðir á.
Og sem við erum líka farin að sjá
í gegnum.
ÖGMUNDUR SKEMMTILEGUR
DÓMSMÁLARÁÐHERRA
En þó ég sjái eftir Rögnu, þá verð
ég að segja að mér finnst svolítið
skemmtileg tilhugsun að Ögmundur
Jónasson sé kominn yfir dómsmála-
ráðneytið. Ég er ekki alveg viss um að
allir undirmenn hans hefðu endilega
kosið hann sem sinn ráðherra! Og
þar sem Ögmundur hefur allt annað
sjónarhorn en flestir þeir sem gegnt
hafa embætti dómsmálaráðherra
síðustu áratugina, þá getur maður
gert sér vonir um að hann vinni þar
skemmtilegt starf.
Eitt verð ég að nefna – ég veit að
Ragna hafði velt fyrir sér leiðum til
að taka upp aftur Guðmundar- og
Geirfinnsmál, þann smánarblett á ís-
lensku samfélagi. Það finnst kannski
öllum þau mál vera það mest aðkall-
andi í samfélaginu nú, en það væri
þó afar jákvætt merki um að hrein-
gerning stæði yfir ef takast mætti að
koma þeim málum af stað nú þegar.
Og satt að segja treysti ég engum bet-
ur en Ögmundi til að halda áfram því
starfi Rögnu.
Illugi Jökulsson lítur ráðherraskiptin í gær mildum augum, þótt
hann sjái eftir Rögnu Árnadóttur og Gylfa Magnússyni.
24 umræða 3. september 2010 föstudagur
SIgURÐUR MIKaEL JóNSSON skrifar
helgarpistill
trésmiðja illuga
En þó ég sjái eftir Rögnu,
þá verð ég að segja
að mér finnst svolítið
skemmtileg tilhugsun
að Ögmundur Jónasson
sé kominn yfir dóms-
málaráðneytið.