Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2011, Blaðsíða 8
8 | Fréttir 6.–8. maí 2011 Helgarblað
TIL SÖLU
JABOHÚS
Sími 581 4070
jabohus.is
Sumarhús 20, 27 og 32 fm
Bílskúrar 34 og 64 fm
Garðskáli 10 fm
Geymslur 4,6 - 10 fm
Seðlabankinn getur ekki veitt upp-
lýsingar um hverjir hafa fengið að
fjárfesta á Íslandi fyrir svokallaðar
aflandskrónur. DV sendi bankanum
fyrirspurn um málið. Í svari frá Stef-
áni Jóhanni Stefánssyni, upplýsinga-
fulltrúa Seðlabankans, kemur fram
að þagnarskylda gildi um þetta atriði
samkvæmt lögum um gjaldeyrismál.
DV er ekki fyrsti aðilinn sem reyn-
ir að fá upplýsingar um viðskipti
með aflandskrónur hjá Seðlabank-
anum. Úrskurðarnefnd um upp-
lýsingamál kvað upp úrskurð í lok
janúar vegna kæru sem nefndinni
barst vegna ákvörðunar Seðlabank-
ans um að veita ekki upplýsingar um
beiðni Magma Energy Sweden AB,
kaupanda hlutabréfa Geysis Green
Energy í HS Orku, um undanþágu frá
reglum um gjaldeyrismál í tenglslum
við kaup Magma Energy í HS Orku.
Úrskurðaði nefnd um upplýsinga-
mál að þagnarskylduákvæði laga um
gjaldeyrismál gengi framar megin-
reglu upplýsingalaga um upplýs-
ingarétt almennings.
Slæmt fyrir fjárfesta
Heimildarmaður DV, sem ekki vill
láta nafns síns getið, segir þessa
leynd sem hvíli yfir viðskiptum með
aflandskrónur mjög slæma fyrir fjár-
festa. „Þarna hefur opinbert embætti
mjög opna heimild til þess að veita
undanþágur sem geta skipt gríðar-
legu fjárhagslegu máli en ekkert er
birt þannig að ómögulegt er fyrir að-
ila á markaði að átta sig á því hvaða
sjónarmið og rök leiða til einnar nið-
urstöðu frekar en annarrar,“ segir
hann.
Líklega væri óþarfi að birta nöfn
þeirra sem fengju undanþágur. „Hins
vegar væri í öllu falli hægt að birta
nafnhreinsaða úrskurði,“ segir hann.
Við núverandi kerfi þurfi fjárfest-
ar að giska á hverjir fái undanþágur
og hverjir ekki. „Mögulega væri rétt
að beina því til hins opinbera hvort
þetta sé í samræmi við opna og gagn-
sæja stjórnsýslu,“ segir hann.
Umdeild gjaldeyrishöft
Nokkuð hefur verið fjallað um ann-
marka á gjaldeyrishöftunum að
undanförnu. Þannig kvartaði Þor-
steinn Már Baldvinsson, forstjóri
Samherja, undan því að það hefði
tekið starfsmenn Ice Fresh Food
um tvo daga að fá heimild til að
taka út 1,2 milljónir króna í farar-
eyri sem þeir hugðust nota vegna
ferðar sinnar á sjávarútvegssýn-
ingu í Brussel. Þannig þurfti Ice
Fresh Seafood, sem veltir árlega 26
milljörðum króna, að fá samþykkta
undanþágu á gjaldeyrislögum hjá
Seðlabankanum og undirskrift frá
aðstoðarseðlabankastjóra til að
geta tekið út farareyrinn.
Einnig má nefna frásögn Lúð-
víks Júlíussonar, fyrrverandi sjó-
manns í Sandgerði, sem nýlega
sagði DV frá því að hann hefði þurft
að fá undanþágu hjá Seðlabank-
anum til að skila 13 króna vöxtum,
sem hann fékk á bankareikningi í
Þýskalandi, til landsins. „Aksturinn
kostar og blöðin fyrir undanþágu-
beiðnina kosta sitt, það er því ljóst
að ég tapa á þessu sama hvað ég
geri. Síðan tapa allir skattgreiðend-
ur vegna þess að starfsfólk bankans
notar dýrmæta skattpeninga til að
afgreiða og fara yfir undanþágu-
beiðni fyrir þrettán krónur,“ sagði
Lúðvík í samtali við DV þann 30.
mars síðastliðinn.
n Engar upplýsingar fást um hverjir hafa fengið að fjárfesta fyrir alfandskrónur á Íslandi n
Þagnarskylduákvæði um gjaldeyrismál framar upplýsingarétti almennings
Seðlabankinn þegir
um aflandsviðskipti
Fyrirspurn DV til Seðlabankans:
1. Hverjir hafa fengið að fjárfesta á
Íslandi fyrir aflandskrónur?
2. Er hægt að fá útlistað hversu mikið
hver og einn fjárfesti fyrir?
3. Hvaða reglur gilda um slík viðskipti?
Svör Seðlabankans:
Um spurningar eitt og tvö gildir þagnar-
skylda samkvæmt 15. gr. laga um gjald-
eyrismál. Varðandi spurningu þrjú þá
er rétt að vísa í reglur nr. 370/2010, um
gjaldeyrismál, lög nr. 87/1992, um gjald-
eyrismál, sem og áætlun um losun hafta.
Fyrirspurn DV
Hvað eru aflandskrónur?
Seðlabankinn skilgreinir aflandskrónur
sem verðmæti í innlendum gjald-
eyri í eigu eða vörslu erlendra aðila,
eða ávísun á slík verðmæti, sem lúta
sérstökum takmörkunum samkvæmt
reglum um gjaldeyrismál. Eigendur
aflandskróna eru líklega flestir erlendir
aðilar, þrátt fyrir að innlendir aðilar eigi
einnig einhvern hluta þeirra, hvort sem
er beint eða óbeint.
Aflandskrónur
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar as@dv.is „Þarna hefur opinbert
embætti mjög opna
heimild til þess að veita und-
anþágur sem geta skipt gríð-
arlegu fjárhagslegu máli.
Engar upplýsingar Seðlabankinn
gefur engar upplýsingar um hverjir
hafi fjárfest fyrir aflandskrónur á Ís-
landi. Vísað er í lög um gjaldeyrismál.
Umdeildur formaður:
Ummæli um
Stígamót standa
„Ég get ekki vikið frá bæjarbúum
og þjóðhátíðinni sem slíkri og
beðist afsökunar, eins og krafan
er alls staðar, án þess að það sé
skoðað hvað er að baki ummæl-
unum,“ segir Páll Scheving, for-
maður þjóðhátíðarnefndar, sem
staðið hefur í ströngu undanfarna
daga eftir að hann lét umdeild
ummæli falla um Stígamót á
borgarafundi í Vestmannaeyjum á
dögunum.
Þar sagði Páll að nærvera sam-
takanna á þjóðhátíð í Eyjum
magnaði upp þann vanda sem
nauðganir eru á útihátíðinni. Páll
var á fundinum spurður hvers
vegna Stígamót hefðu ekki að-
stöðu á þjóðhátíðarsvæðinu.
Í Eyjablaðinu Fréttum er fjallað
um málið þar sem það er einmitt
skoðað hvað búi að baki þessum
ummælum. Páll sagði í fréttum
RÚV að hann stæði við ummælin.
Páll sagði að málið mætti rekja
til trúnaðarbrests sem varð fyrir
sautján árum í kringum þjóðhátíð
í Eyjum, á milli þjóðhátíðarnefnd-
ar og Stígamóta. Árið 1994 hafi
Stígamót, að mati Eyjamanna,
farið offari í að útmála þjóðhátíð
sem gróðrarstíu nauðgana. Full-
yrðingar Stígamótakvenna í fjöl-
miðlum um fjölda afbrota hafi
ekki staðist og fullyrðingar þeirra
um að hópur nauðgara væri á leið
til Eyja hafi skaðað hátíðina.
Bent er á í blaðinu Fréttum
að þjóðhátíðarnefnd hafi yfir að
ráða teymi sem hefur menntun
og reynslu til að sinna fórnar-
lömbum nauðgana og geti skilað
þeim á Landspítalann ef nauðsyn
krefur.
„Við erum sjálfir í Herjólfsdal,
Vestmannaeyingar. Við erum með
fjölskylduna þarna. Við höfum
ekki áhuga á að stórglæpir séu
framdir í Herjólfsdal. Og við horf-
um ekki framhjá þeim. Ummælin
standa,“ sagði Páll í fréttum RÚV.
„Við erum að semja um 50 þúsund
króna eingreiðslu. Síðan koma tvær
aðrar á árinu, 10 þúsund krónur með
orlofsuppbótinni í sumar og svo 15
þúsund króna eingreiðsla með des-
emberuppbótinni, þannig að þetta
eru samtals 75 þúsund króna ein-
greiðslur á árinu,“ segir Guðmund-
ur Gunnarsson, fráfarandi formaður
Rafiðnaðarsambandsins. Kjarasamn-
ingar til þriggja ára voru undirritaðir
undir kvöld á fimmtudag. Rætt er við
Guðmund um kjarasamningana og
fleira í opnuviðtali á blaðsíðu 22 og
23.
Laun hækka um um 4,3 prósent á
árinu og tekjutrygging verður hækk-
uð upp í 182 þúsund krónur á mánuði
úr 165 þúsundum. Á samningstíman-
um fer hún upp í 204 þúsund krónur.
Aukinn launakostnaður í verslun og
þjónustu, þar sem laun eru víða lægri
en í öðrum greinum, fer vel yfir 20
prósent á samningstímanum.
„Þetta er búin að vera löng og erf-
ið törn. Margt flóknara en við höfum
glímt við lengi. En það breytir því ekki
að við teljum okkur vera að ná góðri
niðurstöðu. Við erum að tryggja sátt
til þriggja ára og vonandi uppbygg-
ingu. Það er tækifæri til þess núna að
komast út úr þessum efnahagsþreng-
ingum,“ sagði Gylfi Arnbjörnsson, for-
seti ASÍ, að lokinni undirritun kjara-
samninganna.
„Við höfum nokkrar áhyggjur af
því hversu dýrir þessir samningar
eru,“ segir Helgi Magnússon, formað-
ur Samtaka iðnaðarins, en hann situr
í framkvæmdastjórn SA. „Nú reynir á
að standa saman um að rífa samfé-
lagið upp til að standa undir þessum
kostnaði. Framhaldið er í okkar hönd-
um og ríkisvaldsins,“ segir Helgi.
johann@dv.is
Yfir 20 prósenta hækkun lægstu launa með langtímasamningi:
Samningar til þriggja ára
Kjarasamningar í höfn Vilhjálmur Egilsson, Vilmundur Jósefsson,
Magnús Pétursson og Gylfi Arnbjörnsson við undirritun kjarasamninga.