Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2011, Blaðsíða 30

30 | Viðtal 6.–8. maí 2011 Helgarblað
TIL ÍSLANDS Í LEIT
AÐ VERÐMÆTUM
Þ
egar útsendarar frá danska
uppboðsfyrirtækinu Bruun
Rasmussen komu hingað til
lands 2009 og auglýstu eftir
listmunum vakti það mikla athygli.
Umfjöllun fjölmiðla var vægast sagt
neikvæð og margir þeirra fullyrtu að
nú væru Danir komnir til að kaupa
menningarverðmæti okkar fyrir lítið
fé. Forstöðumaður Listasafns Íslands
lét þau orð falla í hneykslun sinni, að
verið væri að breyta danska sendi-
ráðinu í flóamarkað.
Bruun Rasmussen er eitt stærsta
og virtasta uppboðsfyrirtæki Norð-
urlanda, stofnað 1948. Nú fer stór
hluti uppboðanna fram á netinu.
Tólf- til fimmtánhundruð munir eru
seldir í viku hverri á netuppboðum.
Má þar nefna frímerki, bækur, vín,
úr, skartgripi og málverk og listmuni
alls konar. Enn er þó haldið í gaml-
ar hefðir og haldin eru allmörg upp-
boð í Bredgade í hjarta Kaupmanna-
hafnar. Það eru hefðbundin uppboð,
um 100 til 150 gestir sitja í salnum
og uppboðshaldarinn sveiflar hamr-
inum... fyrsta, annað og... Margir Ís-
lendingar hafa setið þar í gegnum
tíðina og fest kaup á íslenskum mál-
verkum. Bæklingar sem gefnir eru
út í átta þúsund eintökum fyrir slík
uppboð líkjast frekar listaverkabók-
um og eru um fimm þúsund eintök
send til útlanda.
Kom þeim í opna skjöldu
Þrátt fyrir frekar óblíðar viðtökur
í fyrstu heimsókn sinni hingað til
lands, hafa sérfræðingar uppboðs-
fyrirtækisins nú boðað komu sína
hingað í byrjun maí og eru hér á landi
þessa dagana. Til að forvitnast um
tilgang komunnar og fá fréttir úr síð-
ustu heimsókn mælti ég mér mót við
Peter Christmas-Møller, sölustjóra
og matsforstjóra Bruun Rasmussen, í
glæsilegum höfustöðvum fyrirtækis-
ins við Norðurhöfnina, ekki svo langt
frá Litlu hafmeyjunni á Löngulínu.
Ég spyr hann fyrst hvað honum
finnist um neikvæða umfjöllun fjöl-
miðla við fyrstu heimsókninni, og
þegar hann heyrir um samlíkinguna
við flóamarkað hlær hann dátt. Hann
verður alvarlegur þegar ég spyr hann
hvort fjölmiðlar hafi ekki haft eitt-
hvað til síns máls?
„Nei, þessi neikvæða umræða
kom okkur algjörlega í opna skjöldu,
nokkur atriði orsökuðu þessa nei-
kvæðni. Eftir á að hyggja var senni-
lega rangt að hafa aðsetur í sendi-
ráðinu. Þá greindu margir fjölmiðlar
frá því að við værum komnir í kjölfar
hrunsins til að kaupa muni á Íslandi,
sem er algjör misskilningur og bók-
staflega rangt, við tökum eingöngu í
umboðssölu en kaupum aldrei neitt
sjálfir. Við fáum prósentur af hverj-
um seldum hlut, þannig að það er
okkar hagur að varan seljist á sem
hæstu verði. Síðan fær seljandinn
uppgert frá okkur fjórum vikum eftir
sölu. Það er hefð fyrir því að sérfræð-
ingar frá okkur fari árlega og stund-
um oftar í slíkar ferðir, við förum til
dæmis til Svíþjóðar, Noregs, Hol-
lands, Frakklands og Bandaríkjanna.
Við höfum í gegnum tíðina haft tölu-
verð samskipti við Íslendinga, höfum
selt íslenskar myndir í hundraðatali
og oftast hafa það verið Íslending-
ar sem hafa keypt, einnig hafa fjöl-
margir Íslendingar selt hjá okkur alls
konar muni í gegnum tíðina. Við lít-
um á það sem aukna þjónustu við
Íslendinga að fara til Íslands og um
leið auka viðskiptin. Tímasetning-
in var kannski óheppileg, Íslending-
ar voru viðkvæmir svona stuttu eftir
hrunið en þessi ferð var ákveðin og
skipulögð töluvert löngu fyrir hrunið
á Íslandi.“
Brjálað að gera
En hvernig gekk svo í fyrstu ferð-
inni?
„Mjög vel, það var brjálað að gera,
við vorum að frá snemma morguns
til klukkan tíu um kvöldið. Ég giska á
að um 300 manns hafi haft samband
við okkur. Við fengum um 30 mál-
verk eftir gömlu íslensku meistar-
ana, töluvert af dönsku silfri, meðal
annars Georg Jensen silfur sem get-
ur jú verið mjög verðmætt. Einnig úr
og skartgripi og hönnunarvörur, til
dæmis húsgögn. Það sem kom okkur
skemmtilega á óvart var hversu mik-
ið var af gömlum erlendum, dýrum
málverkum í Reykjavík. Ég held ég
geti fullyrt að við séum búnir að selja
nánast alla þá muni sem við feng-
um. Eitthvað af málverkunum var
selt Íslendingum, þannig að þau eru
sennilega komin aftur til Íslands eftir
stuttan stans í Danaveldi.“
Var eitthvert eftirlit haft með því af
hálfu hins opinbera hvaða muni þið
tókuð með ykkur?
„Já, einhvers konar safnráð fór í
gegnum alla munina og gaf leyfi fyr-
ir öllu nema einni Þorláksbiblíu frá
1644. Það varð smá rekistefna um
þetta en ég er á því að sú umræða
sem spannst í kjölfarið hafi verið já-
kvæð og góð. Ég er þeirrar skoðunar
að ekki eigi að setja hömlur á útflutn-
ing á nútímalist, eins og verk Kjarvals,
Jóns Stefánssonar, Svavars Guðna-
sonar og fleiri, nema að um höfuð-
verk viðkomandi sé að ræða „monu-
mental.“ Það er bara til að einangra
íslenska list algjörlega. Mig minnir að
lögin tali um að flytja megi málverk úr
landi sem kosta undir 11 milljónum.
Þó sum þeirra verka sem við fórum
með úr landi hafi verið ágæt, þá var
ekkert þeirra nærri þeirri tölu í verð-
mæti. Sagnfræðileg menningarverð-
mæti eins og gamlar biblíur eru svo
allt annar hlutur, þar þurfa Íslending-
ar að passa vel upp á sitt. Í þessu sam-
bandi vil ég taka fram að þessu fylgir
nokkur skriffinnska en við sjáum um
allt slíkt fyrir viðskiptavininn, sem og
pökkun og slíka hluti.“
Færri Íslendingar á uppboðum
Nú hafið þið selt gríðarlega mik-
ið af íslenskum málverkum í gegnum
tíðina, eru það ekki í langflestum til-
fellum Íslendingar sem hafa keypt ís-
lensku verkin?
„Jú, þannig hefur það verið í
gegnum tíðina, en eftir hrun hef-
ur Íslendingum fækkað verulega á
uppboðunum. Danir hafa reynd-
ar annað slagið keypt myndir eftir
Kjarval, Svavar, Þorvald Skúlason og
Jón Stefánsson. Þessir menn bjuggu
jú allir hluta ævi sinnar í Kaup-
mannahöfn og voru virkir í listalífi
borgarinnar, svo Danir þekkja verk-
in þeirra. Þess vegna höfum við sér-
stakan áhuga á að fá verk þessara
manna í sölu. Reyndar má líka nefna
módelmyndir Gunnlaugs Blöndal,
þær seljast alltaf vel og hafa eng-
in landamæri. Svo má ekki gleyma
Ólafi Elíassyni. Ef góð verk eftir hann
koma inn á uppboð seljast þau á
himinháu verði.“
Við sitjum nú og spjöllum, Peter
Christmas-Møller hefur starfað hjá
Bruun Rasmussen frá 1990 og hefur
frá mörgu að segja. Hann rifjar upp
sína fyrstu ferð til Íslands fyrir mörg-
um árum, en þá var hann fenginn til
að meta safn listmuna. Hann á erf-
itt með að segja frá vegna hláturs-
kasta, en það er greinilegt á öllu að
þessi fyrstu kynni hans af landi og
þjóð hafa verið í meira lagi skrautleg
þar sem að Rolls Royce, risademant-
ur og ótæpileg vodkadrykkja koma
mikið við sögu. Ég held loforð mitt
við Peter og segi ekki meira frá því
hér.
Að lokum rifjar hann upp aðdrag-
anda að sölu íslensks málverks, sem
reyndist þegar upp var staðið dýrasta
íslenska málverk sem hefur verið selt
á uppboði hjá Bruun Rasmussen.
Svoleiðis var að snemma árs 2007
fengu Peter og félagar olíumálverk
eftir Kjarval sem þeir mátu á 30.000
danskar krónur og skráðu inn á net-
uppboð, en dýrustu og bestu verkin
eru alltaf sett inn á hefðbundið upp-
boð í Bredgade. Eigandi verksins var
ánægður með að fá um 20.000 í sinn
hlut. Íslendingur hafði séð verkið og
nú fór að bera á áhuga á þessu verki,
meðal annars hringdu blaðamenn
frá Reykjavík til að spyrjast fyrir um
það. Ákveðið var að geyma verkið og
setja það inn á uppboð í Bredgade,
matsverðið var hækkað nokkuð og
nú var það kallað Hvítasunnudagur
í bæklingi. Verkið var síðan slegið á
1,3 milljónir danskra króna og kaup-
andinn var Landsbankinn, eins og
frægt varð. Með uppboðsgjöldum
var kaupverðið því um 1,6 milljón-
ir danskar, eða tæplega 35 milljón-
ir á gengi dagsins í dag. Þannig að
seljandi verksins sem hefði orðið
ánægður með um hálfa milljón, fékk
um 25 milljónir. Þessi litla 2007-saga
sýnir að ekki hafa allir tapað á útrás
Landsbankans. Svona lagað getur
bara gerst á uppboði.
Pétur Þór Gunnarsson
n Uppboðshaldarar til Íslands í leit að
verðmætum n Síðasta koma þeirra
hingað til lands árið 2009 vakti mikla,
neikvæða athygli n „Íslendingar voru
viðkæmir stuttu eftir hrunið“
„Tíma-
setning-
in var kannski
óheppileg, Ís-
lendingar voru
viðkvæmir
svona stuttu
eftir hrunið....
Kjarval Peter Christmas-Møller við stórt málverk eftir Kjarval sem verður boðið upp í
Bredgade í byrjun júní.
Peter Christmas-Møller
Ísbjörninn í bakgrunni var
á uppboði í Bredgade en
náði ekki lágmarki, sem var
80.000 danskar krónur.