Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2011, Blaðsíða 27

Umræða | 27Helgarblað 6.–8. maí 2011
Hákarlaknapi
í símaskránni
Lilja Hlín Pétursdóttir bar sigur
úr býtum í myndasögukeppni
bókaforlagsins Ókeibæ-kur sem var
haldin fyrir Ókeipiss, myndasögu-
tímaritið sem kemur út á laugardaginn.
Sama dag verður haldið upp á hinn
alþjóðlega ókeypis-myndasögudag.
Hver er konan?
„Lilja Hlín Pétursdóttir, draugabani með
meiru.“
Við hvað starfar þú í dag?
„Skráði mig í símaskránni sem hákarla-
knapa, en það er samt ekki alveg satt.“
Hvað kemur til að þú teiknar mynda-
sögur?
„Myndasögur er heillandi frásagnarform
sem vinnur bæði með mynd og texta, og
er frábrugðið teiknimyndum á þann hátt
að listamaðurinn notar ýmsar aðferðir við
myndbyggingu til að skapa tilfinningu fyrir
hvernig tíminn líður innan sögunnar hjá
lesandanum. Það býður upp á svo marga
spennandi möguleika sem fáir hafa kafað
almennilega í.“
Hver er söguþráðurinn í verðlauna-
sögunni?
„Hún fjallar í grunninn um mikilvægi vináttu
á óvissutímum.“
Ætlar þú að leggja þetta alfarið fyrir
þig?
„Satt best að segja er ég ekki viss hversu
raunhæft það er að ætla sér að lifa af
listinni, en ég ætla mér samt að reyna.“
Áttu þér einhver önnur sérstök áhuga-
mál?
„Ég hef mikinn áhuga á einhyrningum,
en veit ekki hvort það telst vera sérstakt
áhugamál. Ég er líka nýjasti meðlimurinn í
hafnfirskri hljómsveit sem verður örugglega
orðin vel þekkt um þetta leyti á næsta ári.“
Hvernig leggst sigurinn í þig?
„Ég veit það ekki alveg ennþá, það hefur
ekki almennilega sokkið inn hvað hann hef-
ur í för með sér. En auðvitað er alltaf gaman
að vinna. Svo hringja í mig blaðamenn og
senda ljósmyndara heim til mín, mér finnst
ég vera of fræg fyrir lífið.“
„Já, setur skemmtilegan svip á borgina.“
Guðfinna Oddsdóttir
27 ára nemi
„Já, ég er ánægð.“
Ágústa Hjaltadóttir
52 ára ráðgjafi
„Mér líst mjög vel á hana.“
Erla Kristín Bjarnadóttir
33 ára
„Ég er ánægð með hana.“
Guðbjörg R. Einarsdóttir
25 ára nemi
„Já, mjög svo.“
Berglind Erna Sigurðardóttir
25 ára nemi
Maður dagsins
Ertu ánægð með tónlistarhúsið Hörpu?
Ábyrgðafullar Þær höfðu varann á sér og gættu lamba sinna, þessar nýbökuðu mæður þegar ljósmyndara bar að garði við nýræktina við Stykkishólm í vikunni.
Mynd SiGtRyGGuR ARi JóHAnnSSOn
Myndin
Dómstóll götunnar
Starf stjórnlagaráðs er komið á fullt
skrið. Þessar fyrstu vikur fer starf-
ið einkum fram í málefnanefnd-
um sem ræða mismunandi þætti
stjórnlaganna. Hópur A fjallar um
mannréttindi, auðlindamál og
fleira. Hópur C ræðir meðal annars
dómsmál, þjóðaratkvæðagreiðslur
og kjördæmaskiptingu. Ég er í hópi
B sem hefur til meðferðar megin-
drættina í stjórnskipaninni, svo
sem samspil ríkisstjórnar og Al-
þingis og hlutverk forsetans. Þetta
eru þungir málaflokkar. Og sitt sýn-
ist hverjum um hvernig valdþáttun-
um skuli skipt.
Öfugþróun
Að mínu viti á það að vera megin-
verkefni okkar að vinda ofan af
óheppilegri þróun sem smám sam-
an hefur orðið í átt til aukins vægis
framkvæmdavaldsins og að lyfta Al-
þingi upp úr því svaði sem það hef-
ur sokkið ofan í. Að minni hyggju á
löggjafinn að vera leiðandi í stjórn-
málunum. Sjálf valdamiðjan. Ríkis-
stjórnin á að lúta vilja þingsins. Svo-
leiðis var það enda lengst framan af.
En nú er því eiginlega öfugt farið.
Þegar Alþingi var endurreist sem
ráðgefandi löggjafarsamkoma í
Reykjavík árið 1845 varð þingið um
leið þungamiðjan í stjórnmálakerfi
landsins. Framkvæmdavaldið kom
ekki inn í landið fyrr en með heima-
stjórninni árið 1904 og var fyrst um
sinn ansi veikt. Allt fram yfir miðja
öldina þegar ráðherrar fóru stöðugt
að sölsa undir sig meiri umsvif – svo
framkvæmdavaldið seig loks fram
úr þinginu. Hér varð það sem kalla
má ráðherraræði, í þeim skilningi
að hver ráðherra varð ráðandi um
mestalla framþróun í eigin mála-
flokki. Viðkomandi þingnefnd varð
svo smám saman eins og undirsett
fagráðherranum.
Leiðtogaræði
Undir lok liðinnar aldar breyttist
kerfið svo aftur þegar stjórnskipan-
in fór í síauknum mæli að einkenn-
ast af leiðtogaræði, þar sem formenn
stjórnarflokkanna véluðu um sífellt
fleiri mál sín á milli án mikils sam-
ráðs við félaga sína í ríkisstjórn eða
þingmenn flokkanna, hvað þá að
stjórnarandstaðan kæmi nokkurn
tímann að málum. Nú situr að vísu
þónokkuð veikari ríkisstjórn en oft
áður svo tök leiðtoganna eru kannski
ekki eins sterk og við áttum að venj-
ast liðna tvo áratugi eða svo. En
hættan er áfram fyrir hendi. Stjórn-
skipanin okkar er þannig grund-
völluð að sterkir leiðtogar geta náð
nánast öllum valdþáttunum í eigin
hendi; ráðið ríkisstjórn, haft ægivald
yfir þinginu og svo vélað um skipun
dómara.
Akkúrat og nákvæmlega þetta
þarf ný stjórnarskrá að takast á við.
Verkefnið er að skilja betur á milli
valdþáttanna en gert er í núverandi
stjórnarskrá. Mikilvægast – og allra
brýnast – er að frelsa þingið undan
fargi framkvæmdavaldsins sem hvíl-
ir á því eins og mara. Í núverandi kerfi
ráða leiðtogar ríkisstjórnarinnar
til að mynda því hver verður for-
seti Alþingis, ríkisstjórnin ræður í
raun dagskrá þingsins og ráðherrar
sjá um að leggja fram og mæla fyr-
ir stjórnarfrumvörpum og flestum
öðrum mikilvægum þingmálum.
Táknmyndir þingsins vísa í
sömu átt. Ráðherrar eru hæstvirt-
ir en þingmenn aðeins háttvirtir.
Á sjálfu löggjafarþinginu sitja ráð-
herrar í öndvegi og horfa úr hásæti
sínu yfir þingheim. Aðeins ráðherr-
um er ekið í glæsibifreið upp að dyr-
um þingsins. Ljósmyndum af ráð-
herrum er raðað í öndvegi á gangi
nokkrum í þinginu. Metnaðargjarn
þingmaður sem vill komast í hópinn
verður því fyrst að fá ráðherrastól.
Svona má áfram telja.
tvær leiðir
Tvær leiðir eru að minni hyggju
færar. Annað hvort þarf að skilja
alfarið á milli og kjósa ríkisstjórn
beinni kosningu eða þá að við-
halda þingræðiskerfinu en losa
ráðherrana út af þingi.
Það væri til að mynda gert með
því að veljist alþingismaður til ráð-
herradóms víki hann af þingi. Í
öðru lagi ætti það vera í höndum
formanna þingnefnda að mæla
fyrir frumvörpum. Ráðherrar hafa
þá ekki annað erindi í þingið en
að standa löggjafanum skil á verk-
um sínum. Eins og vera ber. Þannig
gæti þingið náð aftur til sín frum-
kvæði í lagasetningu eins og stjórn-
arskráin kveður á um. Í þriðja lagi
mætti takmarka þann tíma sem
ráðherrar geta setið við völd, bæði
til að tryggja endurnýjun og ekki
síður til að takmarka völd leiðtog-
anna.
Frelsun Alþingis
Kjallari
dr. Eiríkur
Bergmann„Mikilvægast – og
allra brýnast – er
að frelsa þingið undan
fargi framkvæmdavalds-
ins sem hvílir á því eins og
mara.