Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2011, Blaðsíða 49

Lífsstíll | 49Helgarblað 6.–8. maí 2011
Aðgát skal höfð
í nærveru sálar
Í FLUGVÉL
Frágangur: Þegar við göngum inn í vélarnar ættum við ekki að
taka allan tíma í heimi til að setja handfarangur upp og ganga frá
áður en við setjumst í sætin okkar. Þarna þarf að ganga greiðlega
til verks því hugsanlega nær röðin út eftir landganginum.
Hvíld: Í flugvélum ætti maður alltaf að reyna að taka tillit til þeirra
sem eru að reyna að hvíla sig með því að tala ekki hátt eða ónáða
viðkomandi með öðrum hætti.
Líkaminn: Hugsanlega er óþægilegt fyrir manneskjuna sem situr
fyrir aftan að maður halli bakinu aftur. Það er svo jákvætt að spyrja
bara hvort viðkomandi sé ekki sama.
Í LEIKHÚSI OG BÍÓ
Það ætti alltaf að ganga inn í sætaröð, snúa sér að fólki og biðjast
afsökunar á ónæðinu eða þakka fyrir það þegar fólk stendur upp.
Eins finnst mér alltaf skrítið að koma í bíó þegar fólk er kannski
búið að taka frá heila röð af sætum fyrir fólk sem kemur svo
kannski löngu seinna. Það er ósanngjarnt gagnvart þeim sem
leggja sig fram um að mæta snemma til að ná í óskasætið.
Í UMFERÐINNI
Góða skapið: Það skiptir svo miklu máli að láta umferðarglanna
ekki ráða því hvernig manni líður. Glanninn veit ekki einu sinni af því
að við erum að æsa okkur í eigin bíl. Hvers vegna látum við hann
stjórna skapinu þann daginn? Það er algjör óþarfi.
Rennilásaaðferðin: Það er alltaf vert að minna á rennilásaað-
ferðina. Við verðum að fara að læra að hleypa einum og einum í
einu úr hliðargötum. Ef einum bíl er hleypt í langri röð þá má ekki
öll runan koma á eftir. Þetta þarf að fara sikk sakk, einn í einu á víxl.
Bakkað í stæði: Ef maður ætlar að bakka í stæði þarf fyrst að fara
fram fyrir það og bakka svo inn. Þá kemur kannski næsti ökumaður
alveg upp að bílnum eða tekur jafnvel stæðið. Þetta er mikið til-
litsleysi.
Hraðinn: Hraðinn hefur ekki bara áhrif á okkur sjálf heldur líka
þá sem eru í kringum okkur. Hann skýtur fólki skelk í bringu og
getur gert umferðina erfiða og leiðinlega. Svo er það spurningin
hvað maður græðir á þessu. Þú sparar ekki nema fimm mínútur
á því að aka ákveðna vegalengd á 120 km hraða frekar en 60 km
hraða.
Framúrakstur: Fólk æðir framúr til þess eins að komast að
rauðu ljósi sem fyrst og veldur svo því að umferðin hægist vegna
þess að sá sem er fyrir aftan þarf að stoppa, sem hann hefði
annars ekki þurft að gera. Þetta er gott dæmi um tillitsleysi sem
fólk áttar sig ekki alltaf á.
Í ALMANNARÝMI
Lyftur: Það væri svo gaman ef við myndum læra að leyfa þeim
sem eru í lyftunni að koma út áður en við göngum inn. Ég man
eftir því að hafa mætt manni sem var að stíga út úr lyftu sem ég
var á leið inn í. Hann bað mig afsökunar. Af hverju? Jú, af því hann
tók tíma minn með því að nota lyftuna.
Rúllustigar: Svo víða erlendis stendur fólk kyrrt hægra megin
og þá geta þeir sem eru að flýta sér farið vinstra megin eins hratt
og þeim sýnist. Rúllustigar á Íslandi eru ekki mjög langir en það
getur alltaf komið eitthvað upp á og þá er gott fyrir fólk að geta
hraðað sér.
Í MATVÖRUVERSLUN
Skilrúm: Þegar staðið er við kassann er skemmtilegast að láta
skilrúm fyrir vörurnar ekki aðeins fyrir framan heldur líka fyrir
aftan svo að næsta manneskja fyrir aftan í röðinni geti líka
byrjað að raða á færibandið.
Raðir: Þegar löng röð hefur myndast við kassa og afgreiðslu-
manneskja kemur til að opna nýjan kassa, er réttast að þeir sem
eru næstir í röðinni fari yfir á nýopnaða kassann en ekki þeir sem
standa aftast.
Það er hægt að græða svo
mikið á því að vera glaðlegur
Bergþór Pálsson óperusöngvari
gaf á sínum tíma út bókina Vina-
mót sem fjallar um veisluborð og
veislusiði. Hann er mikill áhuga-
maður um mannleg samskipti og
segir það eins konar lífsspeki að
koma vel fram við aðra. Með því
fegri maður heiminn og auðgi eigið
líf og annarra.
Bergþór segir grunninn í mann-
legum samskiptum vera að hafa
augun opin fyrir öðru fólki en að
stundum geti það gleymst. Einnig
þurfi að virða aðra fyrir það sem
þeir eru.
„Það er rétt að taka tillit til
þeirra sem í kringum mann eru og
bera virðingu fyrir fólki og eigum
þess, hvort sem maður þekkir það
eða ekki.
Gott dæmi um þetta er um-
gengni um miðbæinn um helgar.
Á morgnana koma stórar vinnu-
vélar í miðborgina til að þrífa upp
alls konar óþrifnað, allt frá dósum
og matarumbúðum yfir í hland og
jafnvel saur. Þetta er gott dæmi um
vanvirðingu fyrir eigum annarra
– því hverir þurfa að greiða fyrir
þessa hreinsun aðrir en við sem í
borginni búum?“ spyr hann.
„Annað sem mér finnst skipta
miklu máli er að koma hreint
fram við aðra og vera hispurslaus.
Margir hafa það á tilfinningunni að
hispursleysi þýði að segja öðrum
til syndanna en það er líka hægt að
vera hispurslaus með því að hrósa
öðrum. Hrós er mesti galdurinn í
öllum mannlegum samskiptum,
að taka eftir því sem fer vel hjá fólki
og hafa síðan orð á því,“ segir hann
og nefnir í þessu samhengi að hafa
orð á því ef fólk hefur farið í klipp-
ingu eða staðið sig vel á einhvern
hátt.
Bergþór segir líka að hlutleysi
gagnvart öðru fólki geti verið dóna-
skapur og að börnin læri það sem
þau búa við.
„Það er réttast að verja þá sem
verða fyrir aðkasti. Það er hispurs-
leysi líka og hreinlynd framkoma.
Hlutleysi gagnvart öðrum getur
nefnilega líka verið óhrein fram-
koma og þetta sjá börnin okkar.
Við getum ekki kennt börnum neitt
nema við séum sjálfum okkur sam-
kvæm, bæði í orði sem á borði.
Hvernig tala ég til dæmis við mak-
ann fyrir framan börnin? Spyr ég
barnið hvað það langi til að hafa í
matinn og fer svo ekkert eftir því?
Svo þurfum við að setja okkur
markmið og reglur og útskýra þær.
Það þýðir ekkert að setja reglur ef
barnið veit svo ekkert út á hvað
þær ganga,“ segir hann.
Tilraun með glaðlega
framkomu
Bergþór segir það geta gert gæfu-
muninn að brosa til fólks og koma
kurteislega fram við það.
„Mér er sérlega minnisstætt at-
vik þar sem ég fór í banka í Þýska-
landi. Ég mætti þangað um morg-
uninn, frekar stúrinn í skapi og
fékk heldur lélega afgreiðslu. Dag-
inn eftir ákvað ég að gera tilraun.
Ég ákvað að vera eins vingjarnlegur
og ég gat og leggja mig sérstaklega
fram um að vera almennilegur við
afgreiðslukonuna. Það var eins og
við manninn mælt að þjónustan
var allt önnur, miklu betri og alúð-
legri, og þetta gekk allt miklu betur
fyrir sig,“ segir Bergþór.
Hann segir líka að siðvenjur Ís-
lendinga verði oft svo áberandi
þegar heim er komið eftir dvöl á
erlendri grund.
„Til dæmis hvernig við glápum
oft á aðra og svo þegar manneskjan
tekur eftir því, þá er litið undan. Af
hverju ekki bara að kinka kolli eða
brosa? Það er hvort sem er búið að
sýna áhugann með því að horfa.“
Bergþór leggur þó áherslu á að
falleg framkoma ætti að eiga rætur
sínar að rekja til viljans til að gera
öðrum vel en ekki grundvallast á
stífu reglukerfi.
„Hvernig við umgöngumst fólk
ætti að koma frá hjartanu og stafa
af því að við viljum láta öðru fólki
líða vel. Jákvæð framkoma getur
líka haft svo víðtækar jákvæðar
afleiðingar í lífi annarra án þess
að maður geri sér minnstu grein
fyrir því. Ef þú bara brosir fallega
til manneskju sem þú mætir á götu
eða í verslun þá ertu kannski að
koma af stað keðjuverkun jákvæðra
atburða. Þú brosir til hennar, henni
líður betur með sjálfa sig, gengur
fyrir vikið betur í vinnunni þann
daginn sem leiðir áfram af sér eitt-
hvað gott. Lífið verður svo miklu
skemmtilegra ef maður tekur eftir
fólki og tekur tillit til þess: Virðing,
tillitssemi og hreinlyndi. Þetta er
lífsspeki.“
Heilræði Bergþórs
Hvernig má bæta úr samskiptum á misjöfnum stöðum og við ólíkar aðstæður
sér sæti þétt við hlið annars manns og
talað þar í síma nema vilja sérstaklega
blanda honum í málið.
Facebook er svo annað fyrir-
bæri sem býður upp á að nýjar hefð-
ir í samskiptum skapist. Ekki þykir
til siðs að skrifa neikvæð skilaboð á
„veggi“ annarra og lítillækka þar með
viðkomandi frammi fyrir vinum og
vandamönnum. Á sama tíma þarf að
fara varlega með sambandsstöður og
fleira í þessum dúr.
GSM-símar og Facebook hafa
komið mikið við sögu í skáldskap
Tobbu Marinósdóttur en hún hef-
ur jafnframt gefið út bókina Dömu-
siðir þar sem aðeins er komið inn á
mannasiði, kurteisi og stefnumóta-
mál.
Tobba segir nýja kynslóð Íslend-
inga vera að vaxa úr grasi, fólk sem
líti ekki á það sem stórmál að fara á
stefnumót. Þar sé margt sem hjálpi til,
meðal annars fjölgun veitingahúsa og
lægri verð á veitingastöðum sem geri
það ekki að stórkostlegum viðburði
að bjóða út að borða.
„Margir eru bara byrjaðir að fara
fram á öðruvísi samskipti. Tracy Cox
kom til dæmis inn á hvernig hægt sé
fá það sem maður fer fram á. Ef þú
kynnist einhverjum á skemmtistað,
sem langar að skella sér beint í bólið,
er minnsta mál að láta viðkomandi
hafa símanúmerið og biðja frekar um
kaffibolla næsta dag þegar allir eru
orðnir ferskir. Afþakka bara pent og
biðja frekar um stefnumót.“
Viðmælandanum finnst hann
verða aukaatriði
Hvað símana varðar segir hún það
lágmarkskurteisi að setja símann
á „silent“ og hafa hann í töskunni í
þá stund sem þú deilir með annarri
manneskju.
„Þá er sama hvort um er að ræða
stefnumót sem tengist vinnu, fjöl-
skyldu, vinkonu eða stefnumót af
rómantískum toga. Sumt fólk leyfir
sér að hafa símann á borðinu og er
svo alltaf að ýta á hann, skoða, kanna
hvort það sé komið SMS og svo fram-
vegis. Og það eru ekki aðeins símtöl-
in sem trufla heldur einnig alls kon-
ar meldingar um nýjan tölvupóst, ný
skilaboð á Facebook og svo framvegis.
Viðmælandanum finnst hann verða
að hálfgerðu aukaatriði ef síminn fær
svona mikinn forgang. Um daginn
hitti ég vin minn á kaffihúsi og síminn
hans var alltaf að hringja svo það var
ljóst að þarna var einhver sem vildi
endilega ná í hann. Hann tók upp
símann og bað um að fá að hringja
síðar af því að hann væri staddur í
kaffi með vinkonu sinni. Svona er líka
hægt að taka á þessu.“
Hún segir símana líka geta verið
truflandi á hvers konar mannamótum
þegar fólk sendi SMS og hringi meira
eða minna út alla veisluna.
„Þá er fólk kannski í símanum úti
á svölum allt kvöldið. Svo getur þetta
líka bara verið óöryggi. Hver hefur
ekki þóst vera í símanum við vand-
ræðalegar aðstæður? Annars ætti
maður að venja sig á að slökkva bara
á símanum í svona tvo tíma á sunnu-
degi. Við erum orðin allt of háð þess-
um tækjum og fólk nær jú alltaf í
mann ef það virkilega ætlar sér það.“
Dónaskapur að rífast fyrir
framan aðra, líka á Facebook
Hvað Facebook varðar segir Tobba
það óviðeigandi að skilja eftir athuga-
semdir við myndir hjá fólki sem mað-
ur þekki ekki mikið og þá sér í lagi
neikvæðar og í raun ættu allir að telja
upp að tíu áður en neikvæð athuga-
semd um aðra er skilin eftir á Face-
book-vegg.
„Það er skelfilega hallærislegt að
rífast á Facebook. Ef fólk hefur raun-
verulega áhuga á að vanda um fyrir
manni ætti að vera lítið mál að skrifa
tölvupóst eða hringja símtal. Það er
dónalegt að rífast fyrir framan annað
fólk og svo þarf að muna að allir eiga
aðstandendur. Krakkar niður í 13 ára
eru með Facebook-síður og þeir eru
með foreldrana sem vini. Auðvitað
vilja þeir ekki lesa óhróður um for-
eldra sína. Ég veit um dæmi þess að
börn hafi komist að því á Facebook að
mamma og pabbi væru að skilja.“
Þar kemur Tobba inn á annað mál
en það eru samböndin og Facebook.
Margir sál- og félagsfræðingar hafa
gengið svo langt að kalla Facebook
stærsta hjónadjöful aldarinnar.
„Það verður að fara varlega með
þetta. Oft er það líka bara misskiln-
ingur sem veldur því að fólk verð-
ur ósátt og auðvitað þarf að hafa allt
uppi á borðum og pör ættu að leyfa
hvort öðru að fylgjast með því hvað er
að gerast á Facebook en ekki pukrast
neitt.“
margret@dv.is
Að auðga eigið líf og annarra
Bergþór er mikill áhugamaður um
mannleg samskipti og segir það
eins konar lífspeki að koma vel fram
við aðra. Með því sé maður að fegra
heiminn og auðga eigið líf og annarra.
Allir geta tileinkað sér góða siði Audrey Hepburn í hlutverki Elizu Doolittle lærir sitt af
hverju í myndinni My Fair Lady