Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.2013, Blaðsíða 64

64 Lífsstíll 27. mars-2. apríl 2013 Páskablað
Ofbeldi eykur líkur á einhverfu
n Tengsl milli ofbeldis í æsku og þess að eignast einhverft barn
K
onur sem beittar voru ofbeldi
í æsku eru líklegri til að eign­
ast börn sem þjást af einhverfu.
Þetta kemur fram í nýrri rann­
sókn. Dr Andrea Roberts við Harvard
háskóla taldi að konur sem eru mis­
notaðar í æsku eru líklegri til að reykja,
þjást af meðgöngusykursýki og eign­
ast fyrirbura – sem allt eru þættir sem
gætu haft áhrif á þróun heila fósturs.
Roberts og vinnufélagar hennar
skoðuðu gögn tæplega 55 þúsund
kvenna. Í ljós kom að konur sem
beittar voru alvarlegu líkamlegu og
kynferðisofbeldi voru líklegri en aðr­
ar til að eignast einhverft barn. Eftir
að breytur á borð við aldur og félags­
lega stöðu voru teknar út kom í ljós
að þær konur sem voru ítrekað barð­
ar og einnig misnotaðar kynferðis­
lega voru þrisvar og hálfum sinnum
líklegri til að eiga barn með einhverfu
en þær konur sem voru ekki beittar
ofbeldi.
Reykingar, meðgöngusykursýki
og aðrar breytur sem vitað er að hafa
áhrif á heilaþroska fósturs skýra að­
eins 7% af auknum líkum á ein­
hverfu. Samkvæmt Roberts gæti hluti
af útskýringunni verið falinn í því að
með ofbeldi í æsku verði breytingar
á kvíðaviðbrögðum sem svo leiði til
bólgna sem gætu haft neikvæð áhrif á
heilaþroska fósturs.
Gagnrýnendur rannsóknarinnar
vonast til þess að niðurstaðan verði
ekki til þess að draga úr barneignum
kvenna sem beittar voru ofbeldi í
æsku. Jafnvel í hópi þeirra sem séu í
mestri áhættu á að eignast barn með
einhverfu séu líkurnar minni en einn
á móti 50. n
Reynir
Traustason
Baráttan
við holdið
U
m liðna helgi gekk ég með 40
manna hópi 24 kílómetra, um
Blikdal Esjunnar,
sem inni­
héldu allt að 1.300
metra. Þetta var
eitt það erfiðasta
sem ég hef fengist
við á fjöllum. Einhver
kann að spyrja hvers vegna í ósköp­
unum hópur fólks er meðvitað að
leggja upp í slíka píslargöngu. Svar­
ið er ekki einfalt en þó liggur það
nokkurn veginn fyrir. Uppskera erf­
iðisins er sú sæla sem fylgir því að
toppa nýja tinda eða hæðir.
Þetta er annað árið sem ég ferð­
ast með hópi göngufólks. Í fyrra var
það hópur á vegum Ferðafélags Ís­
lands sem nefnist 52 fjöll og geng­
ur út á ársdagskrá þess fjölda sem
nafnið tilgreinir. Eftir að hafa út­
skrifast þar tók við nýr hópur sem
að uppistöðu er sama fólkið, eða
kjarni gamla hópsins. Þetta árið
skal gengið á 26 fjöll og þau flest há
og erfið. Það hafa komið þeir tímar
á gönguferðunum að maður hefur
íhugað alvarlega að leita sér hjálp­
ar vegna þeirrar áráttu að puða sér
nánast til ólífis. En svo koma sigr­
arnir og stríðið gleymist.
Þ
að stórkostlega við að ganga í
hópi sem þessum er að þarna
kemur saman fólk úr öllum
þjóðfélagshópum. Um leið
og lagt er á fjallið er kreppan og
allt þjóðfélagsþvargið að baki. All­
ir ganga inn í það eina hlutverk að
að njóta útiveru og sigrast á hæstu
tindum. Og flóran er endalaus.
Þarna ganga þeir sam­
hliða, presturinn og
fæðingarlæknirinn.
Og í 130 manna
hópnum var að finna
prófessor, fasteigna­
sala, pípara og flug­
freyju að ónefndum ritstjórum. Ef
flytja þarf fyrirlestur um eitthvað
milli himins og jarðar er víst að
einhver í hópnum býr yfir þekk­
ingunni sem spurnin er eftir.
Öll hefðbundin mörk jafn­
sléttunnar hverfa á fjallinu. Hver
einstaklingur er allt í einu kominn
í allt annað umhverfi og með allt
aðra stöðu en í daglegu lífi. Reynd­
ar er það þannig á fjöllum að það
er líkt og þegar Íslendingar hittast
í útlöndum. Þá tala allir saman.
Þetta er eins á fjallinu. Sjaldgæft er
að fólk mætist án einhverra sam­
skipta. Algengast er að staldra við
og bera saman bækur sínar um
fjöll og tinda.
A
llar fjallaferð­
ir bera með
sér eitt­
hvað óvænt.
Stundum verða
óhöpp, sem er auð­
vitað slæmt meðan á því stend­
ur. Hópurinn minn hefur gengið í
gegnum ýmislegt í þeim efnum. En
síðan eru það skemmtilegu uppá­
komurnar. Á ferð okkar um liðna
helgi var glampandi sól og bar
ýmislegt til tíðinda eins og gerist á
slíkri göngu. Undir Dýjadalshnúk
flutti djúpþenkjandi fararstjóri
fyrirlestur um kynlíf þjóðskálda.
Sagði þar af ástum Matthíasar
Jochumssonar.
Það var síðan í grennd við Há­
bungu sem við fundum kolvilltan
breskan ferðamann og komum
honum til byggða. Það ótrúlega var
að hann hafði farið í hring og klifið
fjallshlíð sem var nær þverhnípt.
Þetta var fullkominn dagur og ég
var að kveldi örþreyttur en jafnframt
þakklátur fyrir að hafa drattast á fæt­
ur klukkan sjö á sunnudagsmorgni
til að fara í eitthvað sem venjulegt
fólk myndi kalla píslargöngu. Það er
ekkert sem toppar þetta.
Kynlíf og
villtur túristi
Þ
essa súpu er að finna á
matseðli Fiskmarkaðsins
sem er í eigu Hrefnu Sætran.
Hrefna hefur stimplað sig
inn meðal færustu mat­
reiðslumanna þessa lands, en hún
rekur Grillmarkaðinn og Fiskmark­
aðinn sem njóta gríðarlegra vin­
sælda enda er maturinn til fyrir­
myndar og mikill metnaður lagður í
þjónustu og hráefni.
Hér er uppskrift úr smiðju Hrefnu
Sætran sem er þess viðri að prófa um
páskana.
Hráefni
n 4 stk. skalottlaukur
n 4 hvítlauksrif
n 2 stk. anísstjörnur
n 6 stk. kardimommur
n 1 tsk. sítrónugras
n 400 ml kókosmjólk
n 1 msk. tómatpúrra
n 4 stk. mandarínur
n 2 l humarsoð
n 400 ml rjómi
n Salt og pipar
Aðferð
Skerið laukinn og hvítlaukinn gróft
niður. Steikið í potti upp úr olíu
með söxuðu sítrónugrasinu, anís­
stjörnunum og kardimommum.
Bætið kókosmjólkinni og tómat­
púrru saman við og sjóðið niður um
helming. Því næst er börkurinn tek­
inn af mandarínunum og soðinu og
mandarínunum bætt út í og soðið
niður um tvo þriðju. Bætið rjóman­
um út í og sjóðið áfram um stund.
Sigtið súpuna og kryddið með salti
og pipar eftir smekk.
Að lokum eru ferskir mandarínu­
bátar, kræklingakjöt, steiktir
humarhalar og Wakame­salat sett
í súpuskál og súpunni hellt yfir.
Uppskriftin er birt með leyfi Home
Magazine og er ætluð fjórum. n
Páskahumarsúpa að
hætti Hrefnu Sætran
n Gómsæt súpa sem hentar vel sem forréttur á hátíðarstundum
Snilldarkokkur Hrefna rekur tvo af vinsælustu veitingastöðum borgarinnar.
Ljúffeng Humar-
súpa með kókos-
mjólk bragðast
dásamlega.