Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.2014, Blaðsíða 16

16 Fréttir Helgarblað 11.–14. júlí 2014
Fimmta hvert barn
tekið með keisara
n Ljósmóðir segir sjúkdómsvæðingu barneigna áhyggjuefni
Í
apríl síðastliðnum voru tæp tutt-
ugu prósent fæðinga hér á landi
keisaraskurðir. Á síðasta ári var
hlutfallið 17 prósent en hefur hald-
ist nokkuð stöðugt, verið í kring-
um 16 prósent, frá aldamótum. Sam-
kvæmt Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni
(WHO) ætti hlutfall keisaraskurða
hvergi að vera hærra en 10–15 prósent.
Steina Þórey Ragnarsdóttir, varafor-
maður Ljósmæðrafélags Íslands, hefur
áhyggjur af þróuninni sem er í heim-
inum vegna hækkunar á tíðni keisara-
skurða. Hún segir sjúkdómsvæðingu
hafa átt sér stað í barneignaferlinu
en fæðing sé í flestum tilfellum eðli-
legt ferli. „Hins vegar er erfitt að segja
hvað veldur því að tíðni keisara hækki
svo mikið einn mánuð í senn og ber að
horfa á þróunina á ársgrundvelli,“ seg-
ir Steina Þórey í samtali við DV.
Fæðingastöðum fækkar
Á árunum 1972 til 2009 fækkaði
fæðingastöðum hér á landi úr 25 í
átta, en fæðingum á Landspítala hef-
ur aftur á móti fjölgað um rúmlega
helming á sama tíma. Steina Þórey
segir þetta ekki heillavænlega þróun.
„Fæðingastöðum hefur fækkað víðs
vegar og við höfum miklar áhyggjur
af því. Þáttur ljósmæðra virðist einnig
fara dvínandi. Við erum því farin að
horfa á hvernig við getum aukið þátt
ljósmæðra og tryggt að það verði
áfram fæðingar á landsbyggðinni.
Ef það á að færa allar fæðingar inn
á hátæknisjúkrahús þá er það mik-
ið áhyggjuefni, því fæðing er eðlilegt
ferli nema þegar búið er að skima
fyrir því að svo sé ekki. Maður hef-
ur áhyggjur af því, sérstaklega núna
eftir að Hreiðrinu var lokað, að það
þurfi fleiri ljósmæðrareknar einingar
á höfuðborgarsvæðið líka. Samfelld
þjónusta ljósmæðra minnkar líkur á
keisaraskurðum og öðrum inngrip-
um,“ segir Steina Þórey.
Atvinnulausar ljósmæður
Áslaug Íris Valsdóttir, formaður Ljós-
mæðrafélags Íslands, vakti athygli á
því í grein 5. maí síðastliðinn, á al-
þjóðadegi ljósmæðra, að útskrifað-
ur fjöldi ljósmæðra hér á landi hefur
haldist nokkuð stöðugur í hundrað
ár. Árlega útskrifast á bilinu átta til
þrettán ljósmæður hér á landi, sami
fjöldi og fyrir hundrað árum, en samt
hefur fæðingum fjölgað um helm-
ing. Í greininni segir Áslaug merki-
legt að þrátt fyrir lítinn fjölda útskrif-
aðra ljósmæðra, veikari mæður og
helmingi fleiri börn sem fæðast þá
séu enn til atvinnulausar ljósmæður.
„Í mínum huga þýðir þetta að ekki sé
nægjanlega vel mannað ljósmæðr-
um sums staðar í heilbrigðiskerfinu
og að sú auðlind sem ljósmæður eru
sé ekki nýtt að fullu við ýmis störf þar
sem þekking þeirra gæti komið að
notum,“ skrifar Áslaug.
Fleiri ljósmæðrareknar einingar
Steina Þórey segir einnig tölu-
vert rætt um vinnuálag innan Ljós-
mæðrafélags Íslands. „Það gefur
auga leið að ef færri ljósmæður eru
ráðnar en það eru svipað margar
fæðingar, eða jafnvel aukning, að
þá verður meira álag. Það er alveg
á hreinu,“ segir Steina sem þorði þó
ekki að fullyrða um að aukið álag á
ljósmæðrum gæti orsakað aukningu
í keisaraskurðum. „En þar sem konur
eru í rólegu umhverfi og þeim líður
vel, til dæmis í þessum ljósmæðra-
reknu einingum, þá eru minni líkur á
inngripum á borð við keisaraskurði.
Öryggið er því ekki alltaf fólgið í há-
tækninni heldur í því að konan finni
sig örugga í því umhverfi sem hún
er í, þar sem fæðingarferlið stýrist af
hormónabúskap hennar,“ segir hún,
en þetta er meðal þess sem kom fram
í meistararitgerð Steinu Þóreyjar um
útkomu og undirbúning eðlilegra
fæðinga á ljósmæðrastýrðri einingu
við Heilbrigðisstofnun Suðurnesja.
Steina Þórey sér fyrir sér að einungis
veikar konur fæði á hátæknisjúkrahúsi
en þær sem eru í eðlilegu fæðingarferli
fari heldur á ljósmæðrarekna einingu.
Til þess að svo megi verða þurfi þó að
fjölga þessum einingum. Spurð um
hvort markaður væri þá fyrir einka-
reknum fæðingastöðum, á borð við
þessar einingar sem hún nefnir, svar-
ar Steina Þórey því að einkaaðilar geti
séð um rekstur eininganna en mikil-
vægt sé að tryggja öllum konum jafn-
an aðgang. „Ég vil ekki hafa heilbrigð-
isþjónustuna þannig að það verði bara
ákveðinn hópur kvenna sem hefur efni
á að fæða á þessum stöðum. Það verð-
ur jafnt yfir alla að ganga,“ segir Steina
Þórey, varaformaður Ljósmæðrafélags
Íslands, að endingu. n
Áslaug Karen Jóhannsdóttir
aslaug@dv.is Hlutfall
keisara við
fæðingar
á Íslandi
1982 10,2%
1983 11,4%
1984 11,1%
1985 11,5%
1986 11,9%
1987 13,4%
1988 12,3%
1989 11,8%
1990 12%
1991 11,8%
1992 13,6%
1993 13,3%
1994 14,1%
1995 14,4%
1996 15,7%
1997 15,4%
1998 15,2%
1999 16,7%
2000 17%
2001 16,1%
2002 16,7%
2003 17,2%
2004 15,6%
2005 15,1%
2006 17,5%
2007 17,1%
2008 16,4%
2009 16,5%
2010 14,6%
2011 15%
2012 15,4%
2013 17,2%
2014 17%
Apríl 2014 19,2%
Hnattrænt vandamál
Hlutfall keisaraskurða hækkar um allan heim
H
lutfall keisaraskurða
hefur hækkað um allan
heim á undanförn-
um árum og er mjög
víða komið langt yfir viðmið
Alþjóðaheilbrigðisstofnunar-
innar (WHO), sem segir til um
að hvergi sé réttlætanlegt að
hafa hlutfallið hærra en 10–15
prósent. Þróunin hefur átt
sér stað á afskaplega stuttum
tíma en hlutfall keisaraskurða
hefur til að mynda tvöfaldast á rúmum áratug í hátekjulöndum á borð
við Ástralíu, Frakkland, Þýskaland, Ítalíu og Bretland. Þá er þriðjung-
ur barna í Bandaríkjunum tekinn með keisaraskurði og nær helmingur
barna í Kína.
WHO segir fjölgun keisaraskurða vera stórt hnattrænt lýðheilsu-
vandamál. Ekki er nóg með að keisaraskurðir stofni lífi bæði barns og
móður í hættu, heldur eru þetta afar kostnaðarsamar aðgerðir. Þess má
geta að samkvæmt Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO) er jafnframt
hvergi jafn kostnaðarsamt að framkvæma keisaraskurði og á Íslandi
þar sem hver aðgerð kostar rúmar 18 þúsund Bandaríkjadali, eða rúm-
ar tvær milljónir króna.
Uggvænleg þróun Steina Þórey Ragnars-
dóttir, varaformaður Ljósmæðrafélags Ís-
lands, segir fjölgun keisaraskurða áhyggjuefni.
m
y
n
d
s
h
U
t
te
r
s
to
cK
Hjóla norður
á landsmót
Öflugur hópur skáta ætlar að
hjóla góðan áfanga af leiðinni
norður á Landsmót skáta sem í
ár er haldið á Akureyri. Í hópn-
um eru 6 skátar á aldrinum 16–18
ára úr skátafélögunum Árbú-
um og Garðbúum. Nokkur þeirra
hjóluðu á Landsmót 2012 og eru
ákveðin í að endurtaka leikinn.
Skátarnir eru vel undirbúnir og
hafa þeir farið fjórar æfingaferð-
ir, 20 til 25 kílómetra á torfær-
um vegum í nágrenni Árbæjar.
Hópurinn leggur af stað í ferðina
á miðvikudag í næstu viku. Leiðin
um Arnarvatnsheiði hefur verið
könnuð og kortlögð með aðstoð
GPS-tækja. Þannig er ljóst að
hækkun er um 300 metrar fyrri
daginn en lækkun seinni daginn
um 530 metrar.
Hópurinn verður ferjaður með
trússbílum upp fyrir Húsafell.
Þau hjóla af stað fyrstu 20 kíló-
metrana að Norðlingafljóti sem
þau vaða með hjól og farangur.
Eftir tæplega 50 kílómetra dagleið
verður gist í skála við Arnarvatn
stóra. Daginn eftir verður hjólað
að Laugarbakka í Miðfirði. Þátt-
takendur munu millilenda á
Akureyri eftir hjólaævintýrið og
hjóla svo Grand finale – loka-
sprettinn – frá Akureyri inn að
Hömrum sama dag og Landsmót
skáta hefst, sunnudaginn 20. júlí.
Vinna hefst við
los un hafta
Fjármála- og efnahagsráðherra
hefur ráðið fjóra sérfræðinga í
sérstaka framkvæmdastjórn um
los un fjár magns hafta. Þetta eru
þeir Benedikt Gíslason, ráðgjafi
fjármála- og efnahagsráðherra
í haftamálum, Eiríkur Svavars-
son hæstaréttarlögmaður, Freyr
Hermannsson, forstöðumaður
fjárstýringar Seðlabanka Íslands,
og Glenn Victor Kim, fjármála-
ráðgjafi hjá LJ Capital. Fram-
kvæmdastjórnin mun starfa
undir stýrinefnd sem hefur yf-
irumsjón með áætlun um los-
un hafta. Bjarni Benediktsson,
efnahags- og fjármálaráðherra,
fer fyrir stýrinefndinni, en ásamt
honum verða í henni seðla-
bankastjóri, ráðneytisstjórar for-
sætis- og fjármálaráðuneytis og
Benedikt Árnason, efnahagsráð-
gjafi forsætisráðherra.
Samið hefur verið við lög-
mannsstofuna Cleary Gottlieb
Steen & Hamilton LLP og ráðgjaf-
arfyrirtækið White Oak Advisory
LLP um að vinna með íslenskum
stjórnvöldum að losuninni. Lög-
maðurinn Lee Buchheit, sem sat
í samninganefnd Íslands í Ices-
ave-deilunni, mun stýra vinnu
lögmannsstofunnar í verkefn-
inu. Fram kemur í tilkynningu
frá ráðuneytinu að verkefninu
verði skipt í nokkra verkþætti.
„Eitt fyrsta verkefnið er að setja
fram þau þjóðhagslegu skilyrði
sem nauðsynleg eru talin með
hliðsjón af efnahagslegum stöð-
ugleika. Að því verki munu meðal
annars koma White Oak Advisory
og Anne Krueger,“ segir meðal
annars í tilkynningunni.