Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1962, Side 32

30
Búnaðarskýrslur 1958—60
Breyting sú, er gerð var á framtali mjólkurinnar 1954, að telja í kg
í stað lítrum áður, er ekki raunveruleg nema að nokkru leyti. Mjólk
hefur alltaf ýmist verið mæld eða vegin, og menn ekki almennt gert
sér grein fyrir mun á því, nema í mjólkurstöðvum, og þar hefur jafnvel
ekki verið fylgt sömu reglu alls staðar. Þannig hefur, líka síðan 1954,
næststærsta mjólkurstöðin, Mjólkurstöð IÍEA á Akureyri, talið innvegna
mjólk í lítrum, og framleiðendurnir þá líka talið hana þannig, og nær
þetta til allrar Eyjafjarðarsýslu og innsveita Suður-Þingeyjarsýslu. En
hver lítri er talinn vera 1,03 lcg.
Á búnaðarskýrslum er seld mjólk talin í einu lagi, hvort sem hún
er seld beint til neytenda eða lögð inn í mjólkurstöð. Ef innvegin mjólk
í mjólkurstöðvar, eins og liún er fram talin í skýrslum stöðvanna, er
dregin frá allri seldri mjólk, sem talin er fram til búnaðarskýrslu, ætti
að koma fram sem mismunur sú mjólk, sem seld er utan mjólkurbúa,
svo framarlega sem öll sölumjólk sé þar fram talin. Fer hér á eftir
samanburður á fram talinni mjólk til búnaðarskýrslu og innveginni
mjólk til mjóllcurbúa:
Framtalin Innvegið hjá
sðlumjólk, mjólkurbúum, Mismunur,
1000 i eða kg 1000 1 eða kg 1000 1 eða kg
1951 ....................... 41 721 37 465 4 256
1954 ....................... 56 078 52 397 3 681
1957 ....................... 69 785 66 387 3 398
1958 ....................... 72 499 69 163 3 336
1959 ....................... 73 281 69 633 3 648
1960 ....................... 78 721 75 914 2 807
Síðustu árin hefur mjólk seld utan mjólkurbúanna verið greidd niður
og eru því til tölur um það, hversu mikil hún hefur verið. Árið 1958
var hún um 5,6 millj. kg, en 1959 og 1960 5,8 millj. kg. Fram talin
sölumjólk hefur því verið vantalin um 2,2—3,0 millj. kg á ári. Gera
má þó ráð fyrir, að hlutfallslega rneira vanti á, að heimanotaða mjólkin
sé fulltalin. Sérstaklega virðist milcið vanta á, að mjólk, sem notuð er
til fóðurs, sé talin að fullu. Kemur það m. a. þannig fram, að fóður-
mjólk er alls ekki nein talin á mörgum búnaðarskýrslum. Stafar þetta
líklega oftast af því, að framteljendum sýnist óþarft að telja þessa
mjólk til tekna annars vegar og kostnaðar hins vegar (sem „kálfa-
mjó!k“) og sleppa því hvoru tveggja. Eftir athugun, sem ekki getur þó
verið nákvæm, vantar nál. 1 millj. kg á, að fóðurmjólkin sé fulltalin.
önnur heimanotuð mjólk er að mestu áætluð. Þar sem ekki er mjólk-
ursala, er meðalkýrnyt víðast áætluð 2 400 kg, og þó dregið frá þeirri
nyt fyrir því, ef kú hlekkist eitthvað á eða er að fyrsta kálfi. Þar sem
mjólk er seld, er heimamjólkin hins vegar víðast áætluð eftir tölu
heimilisfólks, og þá ekki gert ráð fyrir aukaþörfum, sem alltaf verða
einhverjar. Líklegt sýnist af þessum sökum, að heimamjólk önnur en
fóðurmjólk hafi verið vantalin um 1,5—2 millj. kg á ári. Ætti sam-
kvæmt þessu mjólkin að hafa verið vantalin alls um 5—6 millj. kg á