Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1962, Blaðsíða 75

Búnaðarskýrslur 1958—60
73*
í 16. yfirliti eru sýndar tekjur bænda í sýslu hverri, bæði nettó-
tekjur þeirra af búrekstri i heild og meðaltekjur hvers bónda. Er í 1.
dálki verðmæti afurðanna, eins og þær eru fram taldar, að frádregnum
kostnaði við búreksturinn sjálfan. í öðrum dálki er sýnd verðmætis-
breyting sú, er orðið hefur á bústofninum, þannig reiknuð, að sjálfur
bústofnsaukinn, eða sjálf bústofnsskerðingin, er talin til verðs á sama
hátt og bústofn er reiknaður til eignar (í töflu XXVI). Samtölur af
1. og 2. dálki, er fram koma í 3. dálki, eru skoðaðar sem nettótekjur
allra bænda sýslunnar, og eru meðaltekjur þeirra (4. dálkur) fundnar
með því að deila tölu bænda í sýslunni (samkv. töflu I) í heildarnettó-
tekjurnar (þ. e. tölurnar í 3. dálki). Meðaltekjur bænda í heild (5. dálk-
ur) eru hins vegar reiknaðar á þann hátt að deila bændatölunni í mis-
mun heildartekna og heildargjalda í töflu XVI B.
Ekki þarf mörg orð um það, að tölurnar um meðaltekjur bænda í
yfirlitstöflu þessari geta ekki skoðazt nákvæmar. Jafnvel tala bændanna,
sem notuð er til að deila heildartekjunum, er ekki óyggjandi, þar sem
alls 222 „bú“, sem skattanefndir hafa talið, hafa ýmist verið talin í
skýrslum (þar á meðal í töflu I) sem aðeins hluti af búi, eða verið
færð í flokk til búleysingja. Einnig er ljóst, eins og sýnt hefur verið
fram á hér að framan, að talsvert vantar á, að búsafurðir séu fulltaldar.
Mjólk er ekki fulltalin, en þó vantar meira á, að svo sé um flestar aðrar
afurðir. En einnig kostnaðurinn er vantalinn, einkum kaupgreiðslur og
kostnaður við vélar. Einnig er kálfamjólk vantalin, flutningar á öðru
en mjólk svo og „annar rekstrarkostnaður“, þó að framtal á þeim kostn-
aðarlið hafi mjög hækkað á síðustu árum. Hins vegar eru tveir miklir
kostnaðarliðir taldir mjög nærri lagi í heild, þó að e. t. v. skeiki hjá
einstökum bændum, en það er fóðurkaup og áburðarkaup. Þegar allt
kemur til alls, virðist ekki fjarri lagi, að álíka mikið skorti á hlut-
fallslega, að afurðaverð og kostnaður sé fulltalið. En kostnaðurinn er
að meðaltali rúmlega 58% af afurðaverðinu (bústofnsbreyting ekki
meðtalin), en sú hundraðstala er þó nokkuð misjafnlega há eftir sýsl-
um, er yfirleitt lægri þar, sem sauðfjárrækt er aðalbúgreinin, og þá
um leið í þeim sýslum, þar sem afurðatekjurnar eru minni.
Það kemur skýrt fram í 16. yfirliti, að nettótekjur bænda hafa verið
mjög misjafnar 1960. Þetta verður þó ekki rakið til árferðis, því að
árferði verður að teljast hafa verið mjög gott um allt land. Rétt er að
geta þess, að sýslurnar á Suður- og Suðvesturlandi stóðu að því leyti
lakar að vígi, að þær höfðu búið við slæmt árferði 1959, og kom það
fram í tekjunum á þann hátt, að mjólkurframleiðsla var þar ekki svo
mikil sem annars hefði orðið, einkum fyrri hluta ársins, og sláturlömb
færri og rýrari. Ef litið er á árferði bæði 1959 og 1960 hefur það líklega
verið bezt, miðað við það, sem venjulegt er, í Eyjafjarðarsýslu, Þing-
eyjarsýslum og Norður-Múlasýslu. Verðmunur á mjólk til framleiðenda
var ekki mikill á árinu að öðru leyti en því, að mjólkurstöðin á Hvamms-
j