Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2008, Blaðsíða 8

föstudagur 17. október 20088 Helgarblað
Hartnær sextíu prósent íbúa í tut-
tugu og sex löndum telja að hækk-
un matvæla- og orkuverðs á þessu
ári hafi haft „veruleg áhrif“ á líf
þeirra. Samkvæmt könnun sem
BBC stóð fyrir hafa flestallar þjóð-
ir fundið fyrir aukinni byrði vegna
hækkandi verðlags, en ástandið
væri sýnu verst hjá fátækari þjóð-
um.
Eitt þeirra landa sem hvað
verst hafa orðið úti af fyrrnefndum
ástæðum er Filippseyjar, en annars
staðar, samkvæmt upplýsingum
frá hjálparsamtökunum Oxfam, er
hungur yfirvofandi hjá rúmlega níu
hundruð milljónum manna vegna
hríðhækkandi verðlags. Fimm
mánuðum eftir að þjóðir hétu tólf
billjörðum bandaríkjadala til að
taka á matvælaskorti í heiminum
hefur minna en einn billjarður skil-
að sér, segir í skýrslu Oxfam.
Í skýrslunni kemur einnig fram
að vegna verðhækkana á grund-
vallarmatvælum eins og hrísgrjón-
um og korni hafi eitt hundrað og
nítján milljónir færst til viðbótar
að hungurmörkum það sem af er
árinu.
Hungrað fólk eða bankar
á brauðfótum
Síðan könnun BBC var gerð frá
júlí fram í september hefur orku-
verð lækkað frá því sem þá var og
með lækkandi olíuverði standa
vonir til þess að matvælaverð lækki
einnig því þá lækkar kostnaður
vegna áburðar, dreifingar og þátta
henni tengdri.
Hjálparsamtök hafa beint at-
hygli sinni að hinum mikla mun
á aðgerðum alþjóðasamfélagsins
vegna efnahagskreppunnar annars
vegar og hinum mikla drætti sem
orðið hefur á að koma hungruðum
heimi til aðstoðar hins vegar.
„Auðugar þjóðir beina allri
sinni athygli að hækkun eldsneyt-
is og ólgunni í fjármálageiranum,
en fjöldi vannærðra í heiminum
jókst um fjörutíu og fjórar milljónir
manns 2008. Nærri einn milljarð-
ur manna á við hungur að stríða.
Þegar skoðuð eru skjót viðbrögð
heimsins vegna lánakreppunnar
eru hæg viðbrögð [vegna matvæla-
skorts] verulegt áfall,“ sagði tals-
maður Oxfam.
Áðurnefnd könnun sýndi að
fjöldi fólks í þróunarlöndunum
hefur einfaldlega neyðst til að
neyta minni matar vegna hækkun-
ar matvælaverðs.
Jonathan Mitchell hjá hjálp-
arsamtökunum Care hefur veru-
legar áhyggjur af afdrifum fjölda
fólks í Afríku. „Matvælaskortinum
og örlögum sautján milljóna Afr-
íkubúa hefur verið ýtt neðarlega á
forgangslistann. Bætið efnahags-
kreppu við það og ástandið gæti
vart orðið verra,“ sagði Mitchell.
Víða slæmt ástand
Ástandið var hvað verst á Fil-
ippseyjum og í Panama, en þar
sögðu sextíu og þrjú prósent að-
spurðra að þeir hefðu þurft að
herða sultarólina.
Í öðru sæti var Kenía þar
sem sextíu og eitt prósent sögð-
ust borða minna en áður. Níger-
ía fylgdi á hæla Keníu. Fimmtíu
og átta prósent höfðu neyðst til
að draga saman seglin og borða
minna.
Ef horft er til allra tuttugu og sex
landanna sem könnun BBC náði
til sögðust fjörutíu og sex prósent
hafa breytt mataræði sínu. Það
kom skýrast fram í Panama þar
sem sjötíu og eitt prósent keypti
ódýran mat. Egyptaland kom næst
með sextíu og sjö prósent, síðan
Kenía með sextíu og fjögur pró-
sent og Filippseyjar með sextíu og
þrjú prósent.
Óánægja með viðbrögð
stjórnvalda
Áhrifanna er einnig farið að
gæta í þróuðu löndunum og í Ástr-
alíu sögðust, til dæmis, tuttugu
og sjö prósent aðspurðra að þeir
hefðu tamið sér meiri nægjusemi
hvað varðar mat vegna hærra verð-
lags. Til samanburðar var hlutfall-
ið tuttugu og fimm prósent í Bret-
landi og tíu í Þýskalandi. Könnunin
leiddi aukinheldur í ljós að sjötíu
prósent, á heimsvísu voru óánægð
með aðgerðir ríkistjórna sinna til að
halda verðlagi á matvælum þannig
að fólk hefði efni á að kaupa þau.
Óánægja vegna aðgerða stjórn-
valda, eða skorts þar á, var mest
áberandi í Egyptalandi þar sem
tæp níutíu prósent voru óánægð
með störf leiðtoga sinna. Filipp-
seyjar og Líbanon voru á svipuðu
róli.
En óánægjan er ekki eingöngu
bundin við þróunarlöndin, en
af þeim gætti mestrar óánægju í
Frakklandi þar sem sjötíu og níu
prósent voru óánægð með ríkis-
stjórnina.
Áhrif hækkunar orkuverðs
Hvar sem drepið var niður fæti
í könnuninni skáru Filippseyjar sig
úr. Þegar könnuð voru áhrif orku-
verðs töldu sextíu prósent íbúa
þessara tuttugu og sex landa sem
könnunin náði til sig verða fyr-
ir verulegum áhrifum vegna verð-
hækkana.
Filippseyjar komu verst út með
níutíu og sex prósent íbúa sem
töldu sig verða illilega fyrir barðinu
á hærra orkuverði. Síðan kom Eg-
yptaland með 93 prósent, Indón-
esía með 84 prósent, Kenía með 83
prósent og Mexíkó með 81.
Hlutfall í nokkrum þróuðum
löndum var sem hér segir: Ítalía 61
prósent, Frakkland 59 prósent og
einu prósenti minna í Bandaríkj-
unum.
Í könnuninni var talað við
27.319 fullorðna íbúa í eftirtöldum
löndum: Ástralíu, Brasilíu, Banda-
ríkjunum, Bretlandi, Egyptalandi,
Filippseyjum, Frakklandi, Ind-
landi, Indónesíu, Ítalíu, Kanada,
Keníu, Kína, Kosta Ríka, Líbanon,
Mexíkó, Nígeríu, Pakistan, Pan-
ama, Póllandi, Rússlandi, Sam-
einuðu arabísku furstadæmunum,
Suður-Kóreu, Spáni, Tyrklandi og
Þýskalandi.
Kolbeinn þorsteinsson
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
HINIR
SOLTNU
GLEYMAST
Talsmenn hjálparsam-
taka bera saman við-
brögð stjórnvalda víða
um heim við efnahags-
kreppunni annars veg-
ar og aðgerðum vegna
vaxandi fjölda jarðar-
búa sem býr við hungur
eða fullkomna hungurs-
neyð hins vegar. Hækk-
andi verð á matvælum
og orku kemur allajafna
verst niður á þróunar-
löndunum sem síst
mega við því.
Vannært barn í Keníu Íbúar keníu
hafa orðið fyrir barðinu á hækkandi
verðlagi orku og matvæla.
bræður í nígeríu
Í Nígeríu hafa íbúar
neyðst til að skera
við nögl þann mat
sem neytt er.