Són - 01.01.2008, Blaðsíða 32

HAUKUR ÞORGEIRSSON32
brögð skáldsins og fagurfræði verksins er nauðsynlegt að skoða fleiri
dæmi. Í köflunum sem á eftir fara verður litið á valda þætti úr
rímunum. Mest verður hér dregið úr fyrri hluta þeirra, ekki síst vegna
þess að þar er mest um athyglisverðan mun á þeim og Gylfaginningu.
Rétt er að taka fram að ég tel, eins og langflestir sem um Lokrur
hafa fjallað, nánast öruggt að rímnaskáldið hafi haft fyrir sér texta af
Gylfaginningu líkan þeim sem við höfum í Konungsbók, Ormsbók og
Trektarbók. Eftir að hafa ítarlega borið saman rímurnar og frásögn-
ina í Gylfaginningu þykir mér sú hugmynd Sverris Tómassonar að
skáldið hafi aðeins þekkt söguna í munnmælum vera ósennileg.16
Nánari rökstuðningur fyrir þessu verður hins vegar að bíða betri tíma
og ekki er fyrir að synja að skáldið hafi haft einhvern fróðleik um
goðin úr munnlegri hefð.
Umgjörð sögunnar
Í Gylfaginningu er sagan af ferð Þórs til Útgarða-Loka kynnt sem
svar við þessari spurningu Gylfa:
Hvárt hefir Þórr hvergi svá farit at hann hafi hitt fyrir sér svá
ríkt eða ramt at honum hafi ofrefli í verit fyrir afls sakar eða
fjÄlkyngi?17
Hár, Jafnhár og Þriðji reyna að víkja sér undan að svara spurn-
ingunni. Gylfi þráspyr og á endanum gefast viðmælendur hans upp
þótt þeim „þykki eigi fagrt at segja“ og segja söguna.18 Þessi inn-
gangur er skemmtilega skrifaður og vel til þess fallinn að auka for-
vitni lesandans. Í Lokrum er hins vegar önnur umgjörð um söguna.
Ekkert er þar að finna af rammasögu Gylfaginningar um Gylfa og
viðmælendur hans. Í staðinn er komin stutt kynning á Ásum, fyrst á
Óðni.
I 2 Óðinn réð fyri Ása þjóð,
öllum veitti Stúma hljóð,
þengill gaf sá þegnum sigr,
þeim er báru að hildi vigr.
16 Sverrir Tómasson (1996:30–31).
17 SnE (1988:36).
18 SnE (1988:37).