Són - 01.01.2008, Blaðsíða 34

HAUKUR ÞORGEIRSSON34
5 Loki var nefndur Þundar þræll,
þróttarlaus en ekki dæll;
hvar sem *Björn til byggða fór,
brá hann sér æ við brögðin stór.
* Björn] < bior. FJ
Hér er skemmst frá því að segja að enn stangast kynningin á við
söguna sem á eftir fer. Þór fer einmitt til byggða í sögunni en Loki er
þar ráðalaus og „brögðin stór“ er ekki hjá honum að finna heldur
nafna hans.
Hvers vegna kynnir rímnaskáldið söguhetjurnar með inngangs-
vísum sem standast ekki og reynast hinar mestu öfugmælavísur? Ein-
hver gæti stungið upp á að þetta væri einfaldlega klaufaskapur; skáld-
inu hefði þótt nauðsyn á að kynna Æsi til sögunnar og síðan klaufast
til að gera það með upplýsingum sem gætu átt við aðrar goðsögur en
alls ekki söguna sem á eftir fer. Miklu líklegra hygg ég að skáldið hafi
meðvitað ákveðið að láta inngang sinn stangast á við efni sögunnar.
Á stöku stað mætti jafnvel halda því fram að skáldið lagi söguna
beinlínis í hendi sér þannig að hún stangist meira á við inngangs-
vísurnar.
Strax í upphafi rímnanna er ljóst að rímnaskáldið fer öðruvísi með
efniviðinn en gert er í Eddu. Höfundur Gylfaginningar byggir upp
væntingar hjá lesendum sínum um neyðarlega hrakfallasögu Þórs.
Þessar væntingar standast. Rímnaskáldið byggir hins vegar upp vænt-
ingar hjá áheyrendum sínum um sigurför Ásanna gegn jötnum og
rífur þessar væntingar skipulega niður eftir því sem sögunni vindur
fram. Ekki þykir mér sú aðferð gefa hinni neitt eftir í listfengi.
Samtal Þórs og Loka
Þegar inngangserindunum að ofan sleppir tekur við samtal milli Þórs
og Loka sem ekki á sér hliðstæðu í Gylfaginningu. Þar hefst sagan
með því að „Äkuþórr fór með hafra sína ok reið“19 án þess að útskýrt
sé hvert hann ætlar að fara eða hvers vegna. Rímnaskáldið hefur ekki
viljað una við þetta og gefur sögunni röklegt upphaf. Þór vill fara til
Útgarða og hitta hinn dularfulla Útgarða-Loka.
19 SnE (1988:37).