Gripla - 01.01.2003, Blaðsíða 147

VETURLIÐI ÓSKARSSON
ÞRJÚ FRUMBRÉF FRÁ 15.-16. ÖLD
Formálsorð
ÍSLENSK frumbréf fram til 1570 eru prentuð í íslenzkufornbréfasafni (DI) og
flest elstu bréfín, fram til 1450, að auki stafrétt í Islandske originaldiplomer
indtil 1450 (Stefán Karlsson 1963). Fáein bréf hafa komið í ljós eftir að útgáfu
fombréfasafnsins lauk að mestu, þar á meðal ein 17 frá 14. og 15. öld sem
kennd eru við Þingeyraklaustur og eru flest prentuð í viðbæti útgáfunnar frá
1963. í registursbindi Ordbog over det norrpne prosasprog (1989:292) eru
talin 11 óútgefin bréf frá síðari hluta 15. aldar og 16. öld. Þessi bréf eru öll
varðveitt á íslandi. Örfá bréf hafa komið á daginn í erlendum söfnum.
Undirrituðum er kunnugt um þrjú slík sem varðveist hafa á Bretlandseyjum,
þar af tvö í Dyflinni á írlandi og eitt í Sommerset á Englandi. Öllum þessum
óútgefnu bréfum þyrfti sem fyrst að koma á prent og fylla með þeim í skörðin.
Að þessu sinni verða einungis þrjú þau síðastnefndu prentuð, og fá að verða
samferða í útgáfu þótt skyldleiki með þeim sé enginn annar en sá að þau hafa
öll varðveist vestan Ermarsunds.
Elsta bréfið er nú birt í fyrsta sinn á prenti. Það er lögmannsdómur frá
1485 og lýtur að manndrápi. Hin tvö hafa áður verið gefin út. Annað er frá
1501, bréf tveggja ábóta og 17 presta um kirkjutíund til handa Gottskálki bisk-
upi Nikulássyni, og er það prentað í 7. bindi fombréfasafnsins eftir uppskrift
frá miðri 17. öld. Hitt bréfið er úrskurðarbréf um arf, frá 1514, og er prentað í
8. bindi safnsins eftir öðru samtíða eintaki af frumbréfinu.1
1.
Dómsbréf á skinni frá 1485, varðveitt í Trinity College Library í Dyflinni á
írlandi (TCD MS 1944). Bréfið er ekki prentað í íslenzku fornbréfasafni.
1 The Board of Trinity College Dublin fær þakkir fyrir góðfúslegt leyfi til útgáfu á bréfunum
tveimur sem varðveitt eru í safni þess.