Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2012, Side 24

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2012, Side 24
24 móta menningar- og bókmenntaform og hvernig skýra megi breytingar í bókmenntasögu með flóknu samspili heila og menningar.43 Rótfesta Tsurs í formalisma og strúktúralisma kemur fram í nýlegri grein hans um skáld- skapargildi og fagurfræðilegar eigindir.44 Mark Turner varð öfugt við Tsur fyrir áhrifum af hugrænum málvísind- um. Í samvinnubók hans og Lakoffs, More than Cool Reason, er fjallað nánar um skáldskap og líkingar en í Metaphors We Live By. Lakoff og Turner gera ráð fyrir að í ljóðlist sé unnið á fernan hátt með þær venjubundnu lík- ingar sem einkenna alla hugsun, þær séu víkkaðar út eða tengdar saman; þeim sé umbreytt (e. elaborated) eða þær véfengdar.45 Í bókinni er því líka haldið fram að stór hluti þeirra metafóra sem kallaðar séu stirðnaðar eða dauðar (e. dead metaphors), séu í reynd lifandi eða með lífsmarki.46 More than Cool Reason og verk Turners sem í kjölfar hennar fylgdu, áttu mikinn þátt í að vekja áhuga bókmenntafræðinga á hugrænum fræðum. Snemma á tíunda áratug síðustu aldar gagnrýndi hann þá samt fyrir að hirða ekki nógu mikið um mannshugann. Hann boðaði það sem hann nefndi „hug- ræna mælskufræði“ (e. cognitive rhetoric), við mismikla hrifningu; ýmsum samtíma tilhneigingum í textalestri vandaði hann ekki kveðjurnar en vildi sjálfur beina sjónum að hinum „lesandi huga“ og skýra einkenni texta í ljósi hans.47 Heldur seinna hélt Turner því fram í ritinu The Literary Mind að það giltu ekki nein sérstök hugarlögmál um frásagnir bókmennta; bók- menntahugurinn væri „hversdagshugur“48 manna og sagan (e. story) væri grundvallarlögmál hugans, enda væri obbinn af reynslu manna, þekkingu og hugsun felldur í sögu. Þar með víkkaði svið bókmenntasögunnar langt 43 Sjá t.d. Reuven Tsur, Poetic Rhythm – Structure and Performance: An Empirical Study in Cognitive Poetics, Bern og Berlín: Peter Lang, 1998 og „Some Cognitive Foundations of ‘‘Cultural Programs’’“, Poetics Today 1/2002, bls. 63–89. 44 Reuven Tsur, „The poetic function and aesthetic qualities: cognitive poetics and the Jakobsonian model“, Acta Linguistica Hafniensia 1/2010, bls. 2–19. 45 George Lakoff og Mark Turner, More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Chicago og London: The University of Chicago Press, 1989. 46 Sama heimild, bls. 127–131. 47 Sjá Mark Turner, Reading Minds: The Study of English in the Age of Cognitive Science, Princeton, NJ: Princeton University Press, 1991, bls. 3. Um þá sem hrifust lítt af bók Turners, sjá t.d. Sabine Gross, „Cognitive Readings; or, The disappearance of Literature in the Mind“, Poetics Today 2/1997, bls. 271–292 og Stuart Moulthrop, „Fearful Circuitry: Landow’s Hypertext“, Computers and the Humanities 1/1994, bls. 53–62 (t.d. bls. 58–59). 48 Mark Turner, The Literary Mind, New York: Oxford University Press, 1996, bls. vi. BERGljót Soffía KRiStjánSdóttiR
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.