Peningamál - 01.05.2002, Page 10

samsvarar 1½% árlegri hækkun, en gera má ráð fyrir
að verðlag í alþjóðaviðskiptum hækki heldur minna
en verð neysluvöru almennt.
Launaþróun. Að undanförnu hafa komið fram
skýrari vísbendingar en áður um að spenna á vinnu-
markaði og í þjóðarbúskapnum í heild sé að breytast
í slaka. Þetta endurspeglast í minna launaskriði
síðustu mánuði en undanfarin ár. Að auki virðist nú
ólíklegt að tilefni verði til uppsagnar launaliðar
kjarasamninga í maí. Því er nú gert ráð fyrir að launa-
skrið yfir þetta ár verði aðeins ½% og að það verði
ekkert yfir árið 2003. Í síðustu spá var hins vegar gert
ráð fyrir 1% launaskriði yfir hvort ár um sig. Yfir
árið 2004 er reiknað með 1% launaskriði, sem ætla
má að geti gerst við þokkalegt jafnvægi í þjóðar-
búskapnum. Forsendur um framleiðnivöxt árin 2002-
2003 eru óbreyttar frá síðustu spá.
Gengisþróun. Eins og jafnan í verðbólguspám
Seðlabankans er gert ráð fyrir að gengi krónunnar
haldist óbreytt frá spádegi. Þegar spáin var gerð
23. apríl var vísitala gengisskráningar 133,0 stig. Í
síðustu spá bankans var gert ráð fyrir að gengis-
vísitalan yrði um 139,8 stig út spátímabilið. Því er nú
gert ráð fyrir 5,1% hærra gengi en þá var reiknað
með, sem felur í sér um 1½% hækkun gengis krón-
unnar á milli ársmeðaltala 2001 og 2002 og tæplega
1% hækkun á milli ársmeðaltala 2002 og 2003. Í
síðustu spá var gert ráð fyrir u.þ.b. 2½% lækkun
krónunnar milli ársmeðaltala 2001 og 2002 og
óbreyttu gengi milli ársmeðaltala 2002 og 2003. Eftir
að spáin var gerð styrktist krónan frekar. Haldist
gengið eins hátt út spátímabilið og það var í lok apríl
verður verðbólgan eitthvað minni en hér er gert ráð
fyrir.
Undanfarna mánuði hefur staðið yfir átak í verð-
lagsmálum og öflugt verðlagseftirlit að frumkvæði
verkalýðshreyfingarinnar, eins og greint var frá hér
að framan. Til þess að meta vísbendingargildi síðustu
mælinga neysluverðsvísitölunnar fyrir þróun hennar
næstu mánuði hefur í spánni verið leitast við að
hreinsa að einhverju leyti út þessar misvísandi upp-
PENINGAMÁL 2002/2 9
Tafla 2 Helstu forsendur verðbólguspár
Prósentubreytingar
milli ársmeðaltala 2002 2003 2004
Samningsbundin laun ...................... 4,0 3,6 2,9
Launaskrið ....................................... 1,6 0,2 0,6
Innlend framleiðni ........................... 0,3 1,0 1,6
Innflutningsgengisvísitala
krónunnar......................................... -1,6 -0,8 0,0
Innflutningsverð í erlendri mynt ..... -1,1 1,9 1,5
Prósentubreytingar yfir árið
Samningsbundin laun ...................... 4,2 3,3 2,9
Launaskrið ....................................... 0,5 0,0 1,0
Innlend framleiðni ........................... 0,5 1,5 1,5
Innflutningsgengisvísitala
krónunnar......................................... -6,2 0,0 0,0
Innflutningsverð í erlendri mynt ..... 0,1 2,3 1,4
Frá því í febrúar sl. hefur hráolíuverð hækkað
verulega frá lægð sem hófst sl. haust. Hækkunina má
rekja til bata í heimsbúskapnum og pólitískrar og
hernaðarlegrar óvissu, t.d. vegna ófriðar í Mið-
Austurlöndum. Eftirspurn eftir olíuvörum hefur auk-
ist og birgðir minnkað á sama tíma og framleiðsla í
OPEC-ríkjunum hefur dregist saman. Þessar aðstæð-
ur urðu til þess að hráolíuverð hækkaði um nærri 7
dali olíufatið á vetrarmánuðum. Ekki eru líkur á að
veruleg umskipti verði fyrr en friðvænlegra verður í
Mið-Austurlöndum, en hráolíuverðið hefur verið
afar næmt fyrir fréttum, góðum sem slæmum. Sam-
kvæmt skráningu lækkar framvirkt verð á hráolíu á
næstu mánuðum og framvirkt verð að ári er um 11%
lægra en dagverðið í maíbyrjun. Olíuverð ætti því, ef
marka má framvirka verðið, heldur að lækka á næstu
misserum, e.t.v. á svipað stig og það hefur verið á að
meðaltali undanfarin ár. Bensínverð og verð á öðrum
olíuvörum fylgir að jafnaði verðsveiflum á hráolíu.
Miðað við framvirkt verð á bensíni mun það að jafn-
aði verða u.þ.b. 5% lægra á síðari hluta þessa árs en
um þessar mundir. Þegar til lengri tíma er litið mun
vægi OPEC-landa í olíuframleiðslu heimsins
minnka, en framleiðsla landa utan samtakanna
aukast. Sérstaklega á þetta við um Rússland og þau
lönd Mið-Asíu, þar sem olíu er að finna í jörðu.
Leiða má líkur að því að minnkandi vægi OPEC-
landanna muni hafa róandi áhrif á olíumarkaðinn.
Rammi 2 Olíuverð