Peningamál - 01.03.2005, Blaðsíða 41

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
1
41
Verðbólguspá Seðlabankans
Frá því að Seðlabankinn birti síðast verðbólguspá hafa stýrivextir
bankans hækkað um 1½ prósentu og gengi krónunnar um rúmlega
9%. Eins og ævinlega byggist meginspá bankans á þeirri forsendu að
stýrivextir og gengi krónunnar haldist óbreytt frá spádegi.
Létt hefur á undirliggjandi verðbólguþrýstingi frá
því í desember ...
Frá því í desember sl. hafa komið nýjar tölur um framvindu efnahags-
lífsins á síðasta ári og það sem af er þessu ári. Eins og áður hefur verið
fjallað um gefa þær til kynna að framleiðsluslaki hafi verið meiri frá árinu
2002 en áður var talið. Jafnframt gefur spá bankans um efnahagshorfur
næstu tveggja ára til kynna að framleiðsluspenna á tímabilinu verði
nokkru minni en síðast var talið, sem helgast bæði af ofangreindri end-
urskoðun sögulegra gagna og aðhaldssamari peningastefnu en þá var
gengið út frá. Eftir sem áður eykst framleiðsla hraðar en framleiðslugeta
þjóðarbúsins þannig að framleiðsluspenna fer vaxandi á tímabilinu.
Eins og í síðustu spá bankans er talið að slaki á vinnumarkaði
hverfi á fyrri hluta þessa árs og að atvinnuleysi haldi áfram að lækka
út spátímabilið og sé við lok þess orðið nokkru lægra en samrýmist
verðstöðugleika. Launakostnaður á framleidda einingu mun vaxa eftir
því sem spenna á vinnumarkaði eykst og er gert ráð fyrir að vöxturinn
verði meiri á spátímabilinu en samrýmist verðbólgumarkmiði bankans,
þótt gert sé ráð fyrir minni vexti en í síðustu spá bankans sökum held-
ur meiri framleiðnivaxtar.
Eins og áður hefur komið fram hefur gengi krónunnar styrkst veru-
lega frá því að bankinn birti síðast verðbólguspá í byrjun desember. Jafn-
framt var alþjóðleg verðbólga heldur minni á síðasta ári en miðað var við
í desember. Búist er við að þróunin á næstu tveimur árum verði áþekk og
þá var talið. Haldist gengi krónunnar áfram eins sterkt og um þessar
mundir og skili lækkun innflutningsverðs sér í innlent smásöluverðlag er
ljóst að draga fer úr verðbólgu. Gerist það að fullu og á tiltölulega stutt-
um tíma gæti árshraði verðbólgunnar á seinni hluta þessa árs og fyrri
hluta þess næsta lækkað hratt og farið nokkuð niður fyrir verðbólgu-
markmið Seðlabankans. Við aðstæður fljótandi gengis er hins vegar
fremur ólíklegt að þróunin verði með þeim hætti. Líklegra er að áhrifin
taki nokkru lengri tíma að koma fram en líkön byggð á sögulegum
gögnum frá fastgengistímanum gefa til kynna. Meiri tregðu í miðlun
gengisbreytinga til smásöluverðlags má rekja til aukinnar óvissu um var-
anleika gengisstyrkingarinnar. Þannig gætu innlendir smásalar notað
tækifærið til að hækka álagningu sína í stað þess að lækka vöruverð að
fullu til samræmis við styrkingu krónunnar, sérstaklega við núverandi að-
stæður kröftugrar eftirspurnar, og þannig undirbúið sig fyrir væntanlega
gengislækkun síðar. Þetta er í samræmi við reynslu annarra landa með
fljótandi gengi og í takti við reynsluna af gengissveiflunni hér á landi árið
2001. Í verðbólguspánni er því gert ráð fyrir að hækkun gengisins und-
anfarið muni ekki skila sér að fullu út í innlent verðlag á spátímabilinu.
... en verðbólga er áfram yfir verðbólgumarkmiði tvö ár fram
í tímann
Spáð er að verðbólga muni lækka nokkuð hratt á næstu misserum
Mynd 38
Verðbólguvæntingar 2004-20051
1. Verðbólguálag ríkisverðbréfa og væntingar skv. könnunum.
Heimild: Hagstofa Íslands.
Daglegar tölur um verðbólguálag
5. janúar - 10. mars 2005
J F M A M J J Á S O N D | J F M
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
%
Verðbólguvæntingar almennings
Verðbólguvæntingar fyrirtækja
Verðbólguálag til tveggja ára
Verðbólguálag til þriggja ára