Peningamál - 01.03.2005, Síða 73

F JÁRMÁLAMARKAÐIR
OG AÐGERÐIR SEÐLABANKANS
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
1
73
enginn mánaðanna 50 ma.kr. veltu. Minnst var hún í maí, 41,9
ma.kr. Meðalvelta á dag þessa þrjá mánuði var um 2,3 ma.kr. Dag-
leg meðalvelta á árinu öllu var 3,8 ma.kr. sem er um 1 ma.kr. minna
en á árunum 2003 og 2001 en um 400 m.kr. meira en á árinu 2002.
Mest velta á einum degi á árinu 2004 án afskipta Seðlabankans var
19,3 ma.kr. 3. desember. Að meðtöldum kaupum Seðlabankans á
80 m. Bandaríkjadala 19. janúar varð heildarvelta þó ívið meiri, eða
19,6 ma.kr.
Engar breytingar urðu á umgjörð gjaldeyrismarkaðar á árinu
2004 og hefur markaðurinn nú í 2 ár búið við óbreytt skilyrði að því
er varðar reglur og kvaðir markaðsaðila.
Krónan
Gengisvísitalan lækkaði um 8,43% og krónan styrktist um 9,2% á
árinu sem er nokkur breyting frá árinu á undan. Seðlabankinn
skráði gengisvísitöluna hæst þann 5. maí eða 124,7766 stig. Fyrstu
11 mánuði ársins var vísitalan fyrir ofan 118 stig og mestan hluta
þess tíma á bilinu 120 til 123 stig. Lægst var vísitalan skráð 8.
desember eða 112,7771 stig. Seðlabankinn hækkaði stýrivexti um
2,95 prósentur á árinu og hafði það áhrif á gjaldeyrismarkaðinn.
Krónan styrktist skarpt í byrjun desember eftir að Seðlabankinn
hækkaði stýrivexti um 1 prósentu.
Síðastliðið ár var á heildina litið mjög rólegt á gjaldeyrismarkaði.
Það sést á veltutölum framan af ári og á gengisflökti en það var
með minnsta móti miðað við árin á undan. Daglegt gengisflökt
mælt með staðalfráviki daglegra breytinga hefur minnkað frá árinu
2003 og var minna en árið 2002 þegar horft er á gengisvísitöluna
og evru en svipað og árið 2002 ef horft er á Bandaríkjadal. Dalurinn
hefur sveiflast mikið á erlendum mörkuðum sl. mánuði sem endur-
speglast í þessum tölum.
Vaxtabreytingar og gjaldeyrismarkaður
Stýrivextir Seðlabankans voru hækkaðir sex sinnum á árinu 2004.
Mátti lesa úr skrifum bankans að vaxtahækkanir væru yfirvofandi
þar sem verðbólguspár gáfu til kynna aukinn verðbólguþrýsting. Í
september og október var tilkynnt um 0,50 prósentna hækkun í
hvort skipti. Þær hækkanir komu ekki á óvart. Hins vegar voru meiri
viðbrögð við 1 prósentu hækkun í byrjun desember. Þá höfðu ýmsir
markaðsaðilar spáð 0,50 prósentna hækkun.
Mynd 2 sýnir daglegar breytingar á skráningu gengis 5 dög-
um fyrir og 5 dögum eftir tilkynningar um vaxtabreytingarnar í
september, október og desember.
Ekki er að sjá mikil viðbrögð á breytingum gengisvísitölu í
september eða október. Í desember eru sveiflurnar töluvert meiri og
lækkar gengisvísitalan í aðdraganda vaxtahækkunar. Það sést á
mynd 2 á milli daga -1 og 0. Nokkrum dögum síðar gekk styrkingin
að einhverju leyti til baka.
Tafla 2 Gengisflökt 2001-2004
Staðalfrávík daglegra breytinga gagnvart krónu
Staðalfrávik (%) Gengisvísitala Bandaríkjadalur Evra
2001 0,72 0,84 0,77
2002 0,46 0,56 0,54
2003 0,50 0,69 0,56
2004 0,35 0,58 0,39
J F M A M J J Á S O N D
112
114
116
118
120
122
124
126
31. desember 1991 = 100
Gengisskráningarvísitala 2004
Mynd 1
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 5. janúar - 31. desember 2004
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
0
1
2
-1
-2
%
2. desember 2004
29. október 2004
17. september 2004

Daglegar breytingar á skráðri gengisvísitölu 5
dögum fyrir og eftir tilkynntar vaxtabreytingar
Mynd 2
Heimild: Seðlabanki Íslands.