Skírnir - 01.04.1995, Blaðsíða 35

SKÍRNIR
STYÐ EG MIG AÐ STEINI
29
Hitt atriðið sem Fjölnisfélagar ræddu mikið um snemma árs
1843 var með hvaða hætti ritstjórnarbreytingar skyldi gera á
handritum til birtingar í Fjölni og hver skyldi hafa vald til að gera
slíkar breytingar (sjá nánar Matthías Þórðarson 1926). Hugsan-
legt er að Jónas hafi ætlast til að orð hans um að „Söknuður" væri
„breitt kvæði“ yrðu skilin í samhengi þessarar umræðu. Það má
gera sér í hugarlund að þegar „Söknuður" var lesinn upphátt á
fundinum 12. apríl hafi einhver mótmælt því að kvæðið hafði
ekki verið lagt fram samkvæmt reglum og að ekki ynnist tími fyr-
ir nefnd að skoða það (eins og 16. grein félagslaganna gerði ráð
fyrir) og gera tillögu um breytingar. (En hafi þetta gerst, hvers
vegna er þá ekki minnst á slík mótmæli í dásamlega nákvæmri
fundargerðinni?) Þessa sögu mætti spinna áfram á þá lund að
Jónas hafi útskýrt fyrir félögum sínum að „Söknuður" væri gam-
alt kvæði sem hann hafi sjálfur, að eigin frumkvæði, gert á allar
nauðsynlegar breytingar - þ.e.a.s. það er „breitt kvæði“. Reyndar
getum við allt eins ímyndað okkur að Jónas hafi lýst því yfir að
það væri „breitt kvæði“ til að afstýra andmælum vegna þess að
það hafði ekki verið lagt fram reglum samkvæmt.
Ef eitthvað af þessu er það sem Jónas átti við á fundinum er
hins vegar mjög erfitt að trúa því að orðin „breitt kvæði“ hefðu
Gíslasonar. Konráð (sem lést 4. janúar 1891) sat í ritnefnd þeirri sem gaf út rit-
safn Jónasar Hallgrímssonar 1883 (III). Hannes sá bæði um æviágrip Jónasar
og skýringar við kvæðin, og hann hefur ekki getað fundið traustari heimildar-
mann en Konráð. Ymislegt bendir til að hann hafi reitt sig mjög á Konráð
(IV-XLIV, 390-97. Sjá einnig Björn M. Ólsen 1891, 58-59).
Þar sem Konráð var nákunnugur þýskum skáldskap og hafði kynnt Jónasi
auðæfi hans (sjá neðanmálsgrein 16) getum við slegið því föstu að hann hafi
sýnt þýðingum Jónasar úr þýsku umtalsverðan áhuga. Konráð var á fundinum
í Fjölnisfélaginu 12. apríl 1843 þegar Jónas sagði að „Söknuður" væri „breitt
kvæði" (Matthías Þórðarson 1926, 361) og hafði tekið virkan þátt í fyrri fund-
um í febrúar og mars þar sem rætt hafði verið svo ákaft um nákvæmni og
frjálsræði í þýðingum. Því er sennilegt að hann hafi ekki aðeins munað hvað
um var rætt 12. apríl heldur einnig hið víðara samhengi þessara orðskipta og í
hvaða ljósi átti að túlka þau. Auðvelt er að setja sér fyrir sjónir að Hannes hafi
beðið Konráð að skýra við hvað hafi verið átt með undirtitli „Saknaðar". Vel
má ímynda sér að Konráð hafi svarað því til að kvæði Jónasar hafi verið byggt
á „Ich denke dein“ eftir Goethe en þó að miklu leyti frumsmíð og Jónas hafi
með undirtitlinum reynt að gefa hvort tveggja til kynna.