Skírnir - 01.04.1995, Blaðsíða 37

SKÍRNIR
STYÐ EG MIG AÐ STEINI
31
um merkingu dauðans og áhrif hans á eftirlifendur sem ásóttu
Jónas ævilangt.
Ein af uppsprettunum er „Náhe des Geliebten“ eftir Goethe.
En Jónas meðhöndlar þessa fyrirmynd af einstöku frjálsræði og
notar söngtexta Goethes til að semja allt annars konar ljóð.
Hugsanlega er harmljóð Jónasar um dauða Guðrúnar Stephensen
önnur uppspretta kvæðisins. Ljóðin tvö lýsa svipuðum aðstæðum
og eru tengd með eftirtektarverðri orðalíkingu (Stid eg mig ad
steini / Stidst [...] Stephensen ad steini). Ef við getum gert ráð fyr-
ir að náinn skyldleiki þessara ljóða gefi til kynna svipaðan ritun-
artíma er líklegt að „Man eg þig Mei!“ hafi verið ort (eins og
„Guðrún Stephensen") í júlí-ágúst 1832.
Þegar Jónas ákvað þrettán árum seinna að birta „Man eg þig
Mei!“ - að vísu knúinn af þeirri kvöð að þurfa að útvega meira
efni í sjötta árgang Fjölnis sem þá var í prentun - gerði hann víð-
tækar breytingar á því (sennilega á tímabilinu 1. til 12. apríl).
Hann tempraði tilfinningahita þess, gerði orðfærið nútímalegra
og kröftugra, framsetninguna nákvæmari og hugmyndaflæðið
markvissara. Hann nefndi endurskoðaða kvæðið „Söknuð“ og
gaf þannig til kynna að það væri elegía. Hann gaf því ennfremur
undirtitilinn „Breítt kvæði“ og viðurkenndi þannig skuld þess við
frægt kvæði eftir Goethe en staðfesti um leið að það væri sjálf-
stætt og frumlegt.
Rannsókn á uppruna „Man eg þig Mei!“ og „Saknaðar“ og á
tengslum þessara kvæða gefur okkur ríkulega innsýn í hugsunar-
hátt Jónasar, vinnulag hans og þroskasögu hans sem skálds.
Þýðandi Sverrir Hólmarsson