Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Qupperneq 79

Timburskipið á Húseyjarsandi
og Árna Einarssyni frá Hólalandi, og hafði
hann með sér járnsög og fleiri verkfæri í því
augnamiði að hirða góðmálma og að hans
sögn eignaðist hann sinn fyrsta pening fyrir
sölu á þessum málmum. Þeir feðgar gerðu
sökkur úr blýinu og brenndu einangrunina
utan af eirvírnum og bræddu síðan eirinn og
seldu hann stóru smiðjunum í Reykjavík,
Héðni og Hamri. Stóra gatið sem skorið var
á síðu flaksins telur hann að hermennirnir
sem hirtu byssurnar hafi skorið. Aftur á
móti hafi faðir hans skorið gat á neðra þil-
farið til að komast að timbrinu í neðri
lestum.
Kunnugt er mér um leiðangur sem
farinn var til að ná í smíðajárn og ætla ég að
birta hér orðrétta sögu Ástvaldar A.
Kristóferssonar af æfintýraferð hans og
Péturs Blöndal bróður hans og gef ég
honum orðið.
( " ' Á
„Sumarið 1948 þegar eg fór að vinna með Pétri bróður mínum við járnsmíðar hér á
Seyðisfirði voru aðstæður til slíkrar starfsemi að ýrnsu leyti erfiðar. Eitt af
vandræðunum var stöðugur skortur á efni. Stálframleiðsla heimsins var öll í molum eftir
stríðið og innflutningur á nánast öllu efni til iðnaðar háður innflutningsleyfum.
Samkeppni var því hörð um það litla sem fáanlegt var af járni og öll spjót höfð úti í þeirri
baráttu. Steinþór Eiríksson var þá byrjaður með verkstæði á Egilsstöðum og var hann að
sjálfsögðu í sömu stálvandræðum og við.
Síðla sumars 1950 kom það upp í samráði við Steinþór að úti við Héraðssanda lægi
strandað skip, eða réttara sagt skipshluti, frá stríðsárunum. Þetta var flutningaskip sem
að mig minnir varð fyrir tundurdufli eða tundurskeyti frá kafbáti norður við Langanes og
hreinlega skarst sundur í miðju. Vegna þess að skipið var fulllestað af timbri sökk fram-
hluti þess ekki heldur velktist fyrir vindi og sjóum suður með landi og hafnaði uppi á
Héraðssöndum. Þar var hluti timburfarmsins hirtur bæði úr skipsflakinu og sem reki á
fjörum. Nú hafði Steinþór fengið þá hugmynd að fara um borð í skipsflakið með
logskurðartæki og skera niður það sem hægt væri af skrokknum ofansjávar og komast
þannig yfir smíðajárn sem ekki væri háð neinum skömmtunarseðlum eða opinberum
leyfum. En þar sem hann var vanbúinn bæði af tækjum og mannafla vildi hann fá okkur
í samvinnu um þetta fyrirtæki. Þetta varð svo að ráði að snemma hausts 1950 var látið
til skarar skríða. Við Pétur fórum báðir í þetta og sem fararskjóta höfðum við gamlan
Dodge Weapon, ættaðan frá hernum, sem við höfðurn fyrir nokkru eignast. Þessi bíll,
sem alla jafna gekk undir nafninu „Gudda“, var fjórhjóladrifinn 3/4 tonna vörubíll með
nokkuð góðu húsi yfir pallinum. Þar komum við fyrir tækjum okkar og tólum. Fyrst og
fremst gasskurðartækjum og nokkrum birgðum af gas- og súrflöskum; sleggjur og
slaghamra og spennijárn og járnkarla og sömuleiðis plötuþvingur og vírstroffur, tóg og
talíur. Síðan að sjálfsögðu svefnpoka og einhverjar matarbirgðir, því hugmyndin var að
þetta tæki einhverja daga.
Síðan var haldið upp yfir Fjarðarheiði og út á Héraðssanda. Við vissum að Steinþór
var farinn nokkru á undan okkur og fundum slóð eftir hann út á sandinn skammt norðan
við Selfljótið. Slóðin lá þar allt austur að sjó og síðan norður með fjöruborðinu allt
norður að ósum Héraðsvatna og Jökulsár. Þær komu þarna saman í einum ósi bak við'
V_____________________________________________________________________________J
77